Χαρά, δημόσια ομιλία και χειροτεχνία (Η μετάφραση είναι διαθέσιμη)
Μέρος 2ο
Η σημερινή ανάρτηση αφορά τη χαρά με την ευρύτερη έννοια. Περιλαμβάνει επίσης δύο ακόμη σχέδια και μερικούς συνδέσμους podcast και ομιλιών με θέματα σχετικά με την ευτυχία και την ευεξία, όπως το podcast: Science of Happiness / Η επιστήμη της Ευτυχίας με τον ψυχολόγο Dacher Keltner, η TED ομιλία Hardwiring Happiness του Rick Hanson όπου συζητά κυρίως την προσέγγισή του HEAL και πώς να εγκαταστήσουμε θετικές καταστάσεις για να τις μετατρέψουμε σε πιο μόνιμα γνωρίσματα (install positive states to turn them into traits), και μια ομιλία TED από τον Steven Pinker, ο οποίος επισημαίνει ότι «δεν υπάρχει όριο στις βελτιώσεις που μπορούμε να επιτύχουμε αν συνεχίσουμε να εφαρμόζουμε τη γνώση για να βελτιώσουμε την ανθρώπινη ευημερία».
Ένα βήμα που μπορεί να μας φέρει πιο κοντά στην χαρά, στην ηρεμία και στην ικανοποίηση είναι να μάθουμε να αποβάλλουμε τις περιοριστικές πεποιθήσεις μας. Στο βιβλίο στο οποίο αναφέρθηκα στην προηγούμενη ανάρτηση, Awakening Joy for Kids, των James Baraz και Michele Lilyanna, υπάρχει μια ενότητα για το πώς να διδάξουμε τα παιδιά (και τους ενήλικες ) να εγκαταλείψουν τις περιοριστικές πεποιθήσεις και να συνδέσουν τον εγκέφαλο τους για την επιτυχία (wire the brain for success). Στην συγκεκριμένη ενότητα συζητούν πώς ο φόβος της δημόσιας ομιλίας είναι μια από τις πιο κοινές φοβίες στη Βόρεια Αμερική. Υποψιάζομαι ότι το ίδιοσυμβαίνει κι αλλού, παρόλο που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν το συζητούν ούτε αντιμετωπίζουν το πρόβλημα, προτιμώντας να αντιμετωπίσουν τον φόβο αποφεύγοντάς την εμπειρία. Οι συγγραφείς γράφουν ότι «Σ’ όλη τους τη ζωή οι άνθρωποι μπορεί να χάνουν ευκαιρίες εργασίας, σχέσεις και τη χαρά της καθαρής αυτό-έκφρασης υποκύπτοντας σε αυτόν τον φόβο». Στη συνέχεια προτείνουν ότι υποστηρίζοντας τα παιδιά σε νεαρή ηλικία να μιλούν μπροστά σε συνομήλικους με ασφαλείς τρόπους, αντί να κλείνουν πόρτες, αυτή η ικανότητα θα μπορούσε να ανοίξει ευκαιρίες.
Μία από τους συγγραφείς αφηγείται τη δική της πρώιμη εμπειρία αποδυνάμωσης στο σχολείο κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας. Γράφει «Ο / η εκπαιδευτικός συνέχισε να λέει δυνατά, αν δεν το κάνεις αυτό, θα πάρεις D… θα πάρεις D (χαμηλή βαθμολογία). Ήρθα αντιμέτωπη με τον φόβο. Οι φυσιολογικές αντιδράσεις φόβου: Πάγωμα, μάχη ή φυγή; / Freeze, fight, or flight? Πάγωσα, μετά έφυγα και δεν ξέχασα ποτέ. Δεν μου δόθηκε ούτε μια στιγμή συμπόνιας από τον δάσκαλο ή τους συμμαθητές μου και σίγουρα δεν ήξερα πώς να είμαι συμπονετική με τον εαυτό μου». Η δική της εμπειρία την ενέπνευσε να εισάγει τη δημόσια ομιλία στο μάθημα της σε νεαρή ηλικία και επίσης να βοηθήσει τους μαθητές της να αναπτύξουν αυτό-συμπόνια. Προτείνει στους δασκάλους να ξεκινήσουν με α) εύκολες δραστηριότητες με απλά θέματα για να δημιουργήσουν ασφάλεια στην ομάδα, β) ενθάρρυνση των μεγαλύτερων παιδιών να δείχνουν στα μικρότερα παιδιά πώς να εκφράζονται δυνατά ή πως να μοιράζονται πληροφορίες για να τα εμπνεύσουν, γ) ενθάρρυνση όλων των παιδιών ν’ αναλάβουν ηγετικούς ρόλους στην τάξη. Προτείνει επίσης στους εκπαιδευτικούς α) να επιδείξουν τη δική τους ευαλωτότητα διαβάζοντας μια ομιλία μπροστά στα παιδιά και μιλώντας για τους δικούς τους φόβους, β) να συζητούν με τα παιδιά όλες τις πιθανές στιγμές που μπορεί να είναι χρήσιμο να δώσει κανείς μια δημόσια ομιλία και πώς η ικανότητα αυτή μπορεί να τους εξυπηρετήσει στο μέλλον και γ) να τα βοηθήσουν να συνδέσουν αυτήν την ικανότητα με πράγματα που τα ενδιαφέρουν και τους αρέσουν να κάνουν.
Μπορούμε να ζητήσουμε από τα παιδιά να προετοιμάσουν πολύ σύντομες ομιλίες, να τα διδάξουμε τη γλώσσα του σώματος και τις ανθρώπινες αντιδράσεις στο στρες. Οι συγγραφείς πιστεύουν ότι διδάσκοντας στα παιδιά τη φυσιολογία του φόβου τα βοηθά να μάθουν να παρατηρούν και να ορίζουν την εμπειρία τους ως φόβο ώστε ν’ αντιμετωπίζουν το άγχος τους. Προτείνει επίσης να μοιραστούμε με τα παιδιά το πώς γίνεται η εντύπωση / εγκατάσταση αρνητικών μοτίβων στον εγκέφαλο που με την πάροδο του χρόνου γίνονται ισχυρότερα και πιο σταθερά, επειδή αυτό στο οποίο αφιερώνουμε την προσοχή μας επανειλημμένα εξελίσσεται από κατάσταση σε ένα πιο μόνιμο χαρακτηριστικό (from a state to a trait). Θα γράψω περισσότερα σχετικά με αυτό το θέμα στην επόμενη ανάρτηση λαμβάνοντας υπόψη την δουλειά του Rick Hanson και το βιβλίο του: Hardwiring Happiness
Στο βιβλίο υπάρχουν πρακτικές για το σπίτι που μπορούν να εφαρμόσουν οι γονείς με τα παιδιά τους προκειμένου να τα βοηθήσουν ν’ αναπτύξουν την ικανότητα της δημόσιας ομιλίας και έκφρασης από νωρίς. Οι συγγραφείς προτείνουν να αφήνουμε τα παιδιά να παίζουν με τις φωνές τους από μικρή ηλικία και στη συνέχεια ίσως να καταγράψουμε αυτές τις μικρές ομιλίες ή παραστάσεις με μια κάμερα για να συνηθίσουν να βλέπουν τον εαυτό τους να παίζει και να εκφράζεται με ασφαλείς τρόπους. Άλλες ιδέες είναι να βάζουμε τα παιδιά να παίζουν απλά και πολύ σύντομα θεατρικά έργα για την οικογένειά τους ή το κοινό τους, επειδή η χαρά τους να μοιράζονται κάτι με άλλους θ’ αναπτύξει θάρρος και αυτοπεποίθηση. Μπορούμε επίσης να ζητήσουμε από τα παιδιά να διαβάζουν δυνατά βιβλία σε μικρότερα αδέρφια και παιδιά για να μάθουν να εκφράζονται με θάρρος κι αυτοπεποίθηση στην τάξη. Το να τραγουδάμε τραγούδια με τα παιδιά επίσης χτίζει αυτοπεποίθηση και άνεση λόγου. Από πείρα γνωρίζω ότι το τραγούδι επιταχύνει την εκμάθηση – της αλφαβήτου, της γραμματικής, του λεξιλογίου – αυξάνει την ευχέρεια λόγου και κάνει τη μάθηση πιο διασκεδαστική. Κάθε δραστηριότητα που ενθαρρύνει τα παιδιά να εκφραστούν με ασφάλεια, στην τάξη ή στο σπίτι, είναι ένα θετικό βήμα.
Σε μερικές από τις πρακτικές του βιβλίου ενσωματώνονται χειροτεχνίες όπως το ράψιμο και η ύφανση. Οι χειροτεχνίες είναι διασκεδαστικές, βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν μικρές κινητικές δεξιότητες, βοηθούν στην αύξηση της εστιασμένης προσοχής και της δημιουργικότητας, μπορούν να τις κάνουν μόνα τους, σε ομάδες ή με την οικογένεια τους. Η ενασχόληση με χειροτεχνίες και χόμπι αυξάνει την ικανοποίησή μας και μπορεί επίσης να είναι καταπραϋντική και χαλαρωτική. Καθώς διάβαζα τις ενότητες του βιβλίου που αναφέρονται στη χειροτεχνία μου γεννήθηκε η επιθυμία να πλέξω κάτι (δεν το είχα κάνει εδώ και πολύ καιρό). Έτσι έπλεξα στον εαυτό μου ένα κασκόλ την περασμένη εβδομάδα (δείτε την εικόνα). Έπλεξα και με ενσυνειδητότητα αφήνοντας τις επαναλαμβανόμενες κινήσεις να κάνουν ότι κάνουν, κι επίσης έπλεξα ενώ άκουγα και παρακολουθούσα πράγματα.
Επίσης αναζήτησα άρθρα κι έρευνες σχετικά με τις πιθανές θετικές επιπτώσεις του πλεξίματος. Γενικά προτείνεται ότι το πλέξιμο μπορεί να μοιάζει με τον διαλογισμό επίγνωσης / ενσυνειδητότητας (mindfulness meditation). Οι επαναλαμβανόμενες και ρυθμικές κινήσεις εξισώνονται με το διαλογισμό κι επίσης έχουν μια ηρεμιστική δράση, η οποία μπορεί να μειώσει τον πόνο, την κατάθλιψη, το στρες και το άγχος. Μελέτες δείχνουν επίσης ότι η συχνή ενασχόληση με δραστηριότητες όπως το πλέξιμο θα μπορούσε να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης γνωστικών διαταραχών στους ηλικιωμένους και μπορεί να μειώσει τον καρδιακό ρυθμό, την αρτηριακή πίεση και να μειώσει τα επίπεδα κορτιζόλης. Μια μελέτη αποκάλυψε σχέση μεταξύ του πλεξίματος και του αισθήματος χαράς. Είναι πιθανό να αυξάνει την υπομονή και τα τελικά προϊόντα μας δίνουν ικανοποίηση. Σ’ ένα ερευνητικό άρθρο των Jill Riley, et al. (2013) σχετικά με τα οφέλη του πλεξίματος για την προσωπική και κοινωνική ευεξία, τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντική σχέση μεταξύ της συχνότητας του πλεξίματος και της αίσθησης ηρεμίας και χαράς και ότι αυτοί που πλέκουν συχνά ανέφεραν υψηλότερη γνωστική λειτουργία. Επιπλέον, με τις επαναλαμβανόμενες κινήσεις απελευθερώνεται περισσότερη σεροτονίνη, η οποία βελτιώνει τη διάθεση και την αίσθηση ηρεμίας. Επίσης, το πλέξιμο σε μια ομάδα βελτιώνει την κοινωνική επαφή και την επικοινωνία με τους άλλους.
Οι συγγραφείς του Awakening Joy for Kids γράφουν «Αυτές τις μέρες λιγότεροι άνθρωποι ξέρουν πώς να πλέκουν, να υφαίνουν ή να πλέκουν με το βελονάκι, αλλά δεν χάνονται όλα με τις προηγούμενες γενιές. Μπορούμε να επαναφέρουμε αυτή την όμορφη τέχνη με μικρούς και μεγάλους τρόπους και ταυτόχρονα να φέρουμε υγεία και ευεξία στο μυαλό και στο σώμα μας. Δεν χρειάζεται καν να πλέξουμε. Οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις είναι κοινή λογική: κουνάμε τα μωρά σε κούνιες και καθόμαστε σε κουνιστές καρέκλες γιατί το λίκνισμα έχει μια ισχυρή ηρεμιστική επίδραση». Κάνουν αναφορά στον Δρ Herbert Benson, ο οποίος συνιστά την επανάληψη ενός ήχου, μιας λέξης, μιας φράσης και μιας μυϊκής δραστηριότητας προκειμένου να προκαλέσει σωματική χαλάρωση που μπορεί να μειώσει τον καρδιακό ρυθμό, την αρτηριακή πίεση και την μυϊκή ένταση.
Σύνδεσμοι
https://greatergood.berkeley.edu/podcasts?utm_source=Greater+Good+Science+Center&utm_campaign=52547b228d-EMAIL_CAMPAIGN_GG_Newsletter_February_8_2022&utm_medium=email&utm_term=0_5ae73e326e-52547b228d-70743655 (Dacher Keltner’s podcast)
https://www.ted.com/talks/steven_pinker_is_the_world_getting_better_or_worse_a_look_at_the_number (Steven Pinker TED talk)
https://www.youtube.com/watch?v=jpuDyGgIeh0 (Rick Hanson TED talk)