Family dynamics and situatedness

Η εργασία κάτω από τα σχέδια μπορεί να αναγνωσθεί ως μια σύντομη εισαγωγή στο ότι όλη η ανθρώπινη εμπειρία, συμπεριλαμβανομένης και της οικογένειας, καθορίζεται από και λαμβάνει χώρα εντός ενός κοινωνικού πλαισίου. Την έγραψα το 2010 στη διάρκεια ενός ενδιαφέροντος μαθήματος/ course κοινωνικής ψυχολογίας (Open University). Δεν υπάρχει διαθέσιμη μετάφραση.Scan106To what extent has theory and research on families been successful in transcending the individual-society dualism?

(Copyright Tonya Alexandri 2015)

>>>>>…….>>>>>…….

Τα παρακάτω αποσπάσματα είναι από την αναθεωρημένη έκδοση του βιβλίου της Cathy Malchiodi: The Art Therapy Sourcebook (2007 – Κεφάλαιο 1)

«Ενώ η τέχνη μπορεί να χρησιμεύσει ως διακόσμηση ή να βρίσκεται κρεμασμένη σε ένα μουσείο, υπάρχουν και άλλες χρήσεις της, αυτές που συνδέονται με την αυτογνωσία, την αναζήτηση νοήματος, την προσωπική ανάπτυξη, την αυτό-ενδυνάμωση και την επούλωση. Πολλοί από εμάς έχουμε πλέον χάσει επαφή με τους σκοπούς αυτούς ή δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι η τέχνη είναι κάτι παραπάνω από καινοτομία ή διακόσμηση. Το σχέδιο, η ζωγραφική, η γλυπτική και άλλες μορφές τέχνης είναι ισχυρές και αποτελεσματικές μορφές επικοινωνίας, και οι πολιτισμοί διαμέσου των αιώνων έχουν οριστεί και κατανοηθεί μέσω της τέχνη τους. Ενώ η τέχνη έχει χρησιμοποιηθεί για την καταγραφή της ανθρώπινης ιστορίας, έχει επίσης ενσωματώσει τις ιδέες, τα συναισθήματα, τα όνειρα και τις φιλοδοξίες μας. Η τέχνη χρονογραφεί και μεταφέρει ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων, από την ανείπωτη χαρά έως τη βαθιά θλίψη, από τον θρίαμβο έως το τραύμα. Με αυτή την έννοια, η τέχνη έχει υπηρετήσει ως μέσον κατανόησης και αποσαφήνισης των εσωτερικών εμπειριών χωρίς λόγια. Η οπτική σκέψη (visual thinking) είναι η ικανότητά και η τάση μας να οργανώνουμε τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις αντιλήψεις μας για τον κόσμο γύρω μας μέσα από εικόνες. Διαπερνά όλα όσα κάνουμε, από το σχεδιασμό της καθημερινότητας μας έως τα όνειρα τη νύχτα. Συχνά χρησιμοποιούμε οπτικές αναφορές για να περιγράψουμε τις αντιλήψεις μας για τους ανθρώπους και τα πράγματα που βιώνουμε στην καθημερινή μας ζωή. Οι περισσότεροι από μας είναι εξοικειωμένοι με το κλισέ «μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις» ή ρήσεις σχετικά με τα χρώματα, όπως «πρασίνισε από το φθόνο του», «έχω τις μαύρες μου» ή «βλέπει τον κόσμο μέσα από ροζ γυαλιά». Ορίζουμε και χαρακτηρίζουμε τον κόσμο με οπτικές περιγραφές, σκεφτόμαστε με εικόνες, συχνά χρησιμοποιώντας εικόνες για να  συμβολίσουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματα μας».

«Ο Σίγκμουντ Φρόιντ, που θεωρείται ο πατέρας της σύγχρονης ψυχανάλυσης, παρατήρησε ότι τα όνειρα, τα συναισθήματα και οι σκέψεις μας βιώνονται κυρίως ως οπτική μορφή».

«Ο Carl Jung, γνωστός για το ενδιαφέρον του για τα οπτικά σύμβολα στα όνειρα και στην τέχνη, σημείωσε επίσης τη σημασία των εικόνων στη θεραπεία. Παρατήρησε ότι επιτρέποντας μια διάθεση ή ένα πρόβλημα να γίνει προσωποποιημένο ή να εκφραστεί ως εικόνα μέσω των ονείρων ή μέσω της τέχνης, μπορούμε να αρχίσουμε να το κατανοούμε πιο καθαρά και βαθιά και να βιώσουμε τα συναισθήματα που εμπεριέχονται σε αυτό».

«Πιο πρόσφατα, ερευνητές έχουν ανακαλύψει ότι οι τραυματικές εμπειρίες συχνά κωδικοποιούνται στο μυαλό, με τη μορφή εικόνων. Αυτό συμβαίνει, όταν βιώνουμε τραυματικά γεγονότα, όπως βίαιες πράξεις ή καταστροφές; το μυαλό μας μπορεί να τα λάβει ακριβώς όπως μια φωτογραφική μηχανή παίρνει μια φωτογραφία. Φαίνεται πολύ φυσικό λοιπόν το ότι οι μνήμες ανασύρονται πρώτα με τη μορφή εικόνων, φέρνοντάς τες στη συνείδηση ​​μας με ένα λιγότερο απειλητικό τρόπο»

Scan103Scan104

«Η άποψη ενός επιζώντος για την ζωή μπορεί να είναι τραγική, αλλά και για τον ίδιο λόγο έχει μάθει να αγαπάει το γέλιο. Έχει μια σαφή αίσθηση του τι είναι σημαντικό και τι δεν είναι. Αφού συνάντησε το κακό, ξέρει πώς να προσκολλάται στο καλό. Αφού αντιμετώπισε τον φόβο του θανάτου ξέρει πώς να γιορτάσει τη ζωή» (Judy Herman, 1987)

Ίχνη (συνέχεια)

‘Every word I say has chains round its ankles; every thought I think is weighted with heavy weights. Since I was born, hasn’t every word I’ve said, every thought I’ve thought, everything I’ve done, been tied up, weighted, chained?’ Jean Rhys

Making sense of the senseless pain  

‘……… Η εμπειρία της επούλωσης είναι μια συνεχής διαδικασία βαθύτερης κατανόησης, αυτό-ανακάλυψης και συνειδητοποίησης, και φαίνεται ότι οι επιζώντες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να εργαστούν προς την κατεύθυνση της κατανόησης, ανάπτυξης και υπέρβασης, λόγω της ίδιας της φύσης των τραυμάτων συνήθως και επειδή δεν υπάρχει κανένα εύκολο γιατρικό για ότι συχνά έχει επιδράσει πάνω τους με τέτοια βία και δύναμη. Καθώς γράφει και η C.Wisechild (2002) «η επούλωση αποτελεί μια ζωή καθαρισμού και συρραφής πληγών με τα νήματα της δημιουργικής κατανόησης ». Επιπλέον, η θυματοποίηση δεν έχει να κάνει με την προσωπική αξία τουςς, διότι δεν πρόκειται για την εγγενή αξία τους ως ανθρώπινα όντα – είναι κάτι που τους συνέβη, κάτι που δυστυχώς συμβαίνει σε άλλους ανθρώπους – και δεν προσδιορίζει το σύνολο της ταυτότητάς τους. Αφορά πάνω απ ‘όλα, τον δράστη, και αντανακλά τον κατακερματισμό, την συναισθηματική νέκρα, την σκληρότητα, το συμφέρον και έλλειψη αξιών, τις προκαταλήψεις, τα ανεπίλυτα ζητήματα και προβλήματα, που συχνά ενισχύονται ή υποστηρίζονται από κοινωνικές πρακτικές και δυναμικές- και δεν έχει σχέση με την αξία του θύματος. Στη διάρκεια του ταξιδιού της επούλωσης και αποκατάστασης οι επιζώντες σταδιακά θα αντιληφθούν και θα κατανοήσουν βαθύτερα δυναμικές, όπως σχέσεις εξουσίας, την αδυναμία και την ευπάθεια των τραυματισμένων παιδιών και ατόμων, κι επίσης, σε κάποιο σημείο αυτής της διαδρομής, έρχεται η συνειδητοποίηση ότι τελικά έκαναν ότι καλύτερο μπορούσαν κάτω από αφόρητες και απίθανες συνθήκες και δεν είναι υπεύθυνοι για τις συμπεριφορές και τις επιλογές των άλλων. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας μαθαίνει κανείς να αξιοποιεί τις πηγές από τις οποίες άντλησε δύναμη, και επιβίωσε και κατόρθωσε να φθάσει έως το παρόν. Επιπλέον, η L. Sanford (2006) δηλώνει ότι « οι επιζώντες έχουν πάρει μαθήματα από το τραύμα τους και έχουν αναπτύξει ευαισθησίες και δεξιότητες που ένα μη τραυματισμένο άτομο πιθανόν να μην έχει » και η Beverly Engel (1989) γράφει ότι οι επιζώντες θα πρέπει να αναγνωρίσουν στον εαυτό τους ότι είναι από τους λίγους γενναίους που είχαν το θάρρος να ξεκινήσουν το ταξίδι και την αποφασιστικότητα να συνεχίσουν όταν ο πόνος ήταν αφόρητος (1987). Συμπερασματικά, η εξερεύνηση της ιστορίας μας και η επούλωση αποτελούν δώρο αγάπης τόσο στους εαυτούς μας όσο και στον κόσμο. Οι επιζώντες έχοντας δει τη σκιά και το φως της ανθρωπότητας, την ανθρώπινη δυνατότητα μας να δημιουργούμε έναν παράδεισο αλλά και μια κόλαση σε αυτόν τον πλανήτη και την ικανότητα μας για τις πιο θαρραλέες ενέργειες επιβεβαίωσης της ζωής, καθώς και για τις πιο σκληρές και καταστροφικές πράξεις, συχνά κατανοούν ότι ο μόνος τρόπος για να ζήσουμε και να ευδοκιμήσουμε είναι μέσω του σεβασμού του εαυτού μας και των άλλων και μέσω της προστασίας των παιδιών μας και του πλανήτη μας, τον οποίο τόσο συχνά λεηλατούμε και κακοποιούμε. Η Judy Herman γράφει ότι « Η άποψη ενός επιζώντος για την ζωή μπορεί να είναι τραγική, αλλά και για τον ίδιο λόγο έχει μάθει να αγαπάει το γέλιο. Έχει μια σαφή αίσθηση του τι είναι σημαντικό και τι δεν είναι. Αφού συνάντησε το κακό, ξέρει πώς να προσκολλάται στο καλό. Αφού αντιμετώπισε τον φόβο του θανάτου ξέρει πώς να γιορτάσει τη ζωή» (1987)’.                                                                                     ………..

(σύντομο απόσπασμα, 2012, Τόνια Αλεξανδρή)

Scan101