Η μετάφραση έχει ολοκληρωθεί

Τελευταίο κείμενο αυτής της χρονιάς

«Η πέτρα δεν έγινε μήλο. Ο πόλεμος δεν έγινε ειρήνη.  //  Ωστόσο, η χαρά παραμένει χαρά. Οι πούλιες παραμένουν πούλιες. Οι λέξεις εξακολουθούν να στολίζουν, να εκπλήσσουν…» Jane Hirshfield

«Το όριο αυτού που μπορούμε να αποδεχτούμε είναι το όριο της ελευθερίας μας». Tara Brach

«Υπάρχει κάτι υπέροχα τολμηρό και λυτρωτικό στο να λέμε ναι σε ολόκληρη την ατελή και ακατάστατη ζωή μας». Tara Brach

  «…. Η ικανότητα, η αυτονομία και οι σχέσεις έχουν αναγνωριστεί…… ως αυτές οι θεμελιώδεις ψυχολογικές ανάγκες που τείνουν να οδηγούν σε πιο εγγενή κίνητρα [παραγωγικότητας]….” Being Well podcast

Υπήρχαν διάφορες ιδέες για το τι να αφορά η σημερινή τελευταία ανάρτηση του χρόνου.  Στο τέλος αποφάσισα να γράψω κάτι σχετικό με το βιβλίο της Tara Brach, Radical Acceptance  // Ριζοσπαστική ή Ριζική Αποδοχή, που διαβάζω αυτές τις μέρες, να προτείνω μερικά αγαπημένα παιδικά βιβλία κι ένα Being Well podcast σχετικά με τη δημιουργία και την παραγωγικότητα, και να συμπεριλάβω ένα ποίημα της ποιήτριας Jane Hirshfield και δύο πρόσφατες ακουαρέλες με χριστουγεννιάτικο πνεύμα…

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Είμαι αρκετά εξοικειωμένη με τη δουλειά και τις πρακτικές διαλογισμού της Tara Brach σχετικά με τη ριζική αποδοχή του εαυτού και της ζωής μας από στιγμή σε στιγμή εδώ και αρκετά χρόνια, μέσω άρθρων και άλλου υλικού, και των διαδικτυακών ομιλιών και διαλογισμών της, αλλά πρόσφατα καθώς σκεφτόμουν την αλληλεξάρτηση και τη στενή σχέση μεταξύ ψυχολογικής ολοκλήρωσης και αποδοχής αποφάσισα να αγοράσω το σχετικό βιβλίο της. Η Brach είναι κλινική ψυχολόγος και διάσημη δασκάλα διαλογισμού και σε αυτό το βιβλίο συνδυάζει προσωπικές ιστορίες και θεωρητικές έννοιες, ιστορίες πελατών και μαθητών της και πρακτικές διαλογισμού από την επαγγελματική της εμπειρία για να δημιουργήσει έναν χάρτη ενός προσωπικού ταξιδιού προς περισσότερη πληρότητα, παρουσία και σαφήνεια. Το βιβλίο περιέχει επίσης βουδιστικές έννοιες και ιστορίες, αλλά νομίζω ότι μπορεί εύκολα να διαβαστεί και να χρησιμοποιηθεί από άτομα που δεν είναι εξοικειωμένα με ή δεν ενδιαφέρονται για τον Βουδισμό. Κατά την άποψή μου, μεγάλο μέρος της αξίας του βιβλίου έγκειται στην εξερεύνηση της ανθρώπινης εμπειρίας μας την κάθε στιγμή και στο πως μπορούμε να δουλέψουμε με τη σωματική εμπειρία και τα συναισθήματά μας προκειμένου να αναγνωρίσουμε την εγγενή μας αξία εν μέσω όλων όσων συμβαίνουν στη ζωή μας. Σε αυτό το βιβλίο η συγγραφέας απορρίπτει την ιδέα ότι είμαστε εγγενώς ελαττωματικά και ελλιπή όντα και υπογραμμίζει την ανάγκη να αγκαλιάσουμε όλοι με συμπόνια τον εαυτό μας και τη ζωή μας, κάτι που οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε διδαχθεί, τουλάχιστον στη Δύση.

Για να είμαι ειλικρινής, έχω κάποιες αντιρρήσεις σχετικά με την υπερβολική εστίαση της βιομηχανίας αυτό-βοήθειας στην αποδοχή, η οποία σε κάποιο βαθμό μυρίζει παραίτηση και μοιάζει σαν προτροπή παθητικής αποδοχής των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών ή κοινωνικών δυναμικών. Μερικές φορές μπορεί να ακούγεται σαν προτροπή στους ανθρώπους να αποδέχονται ότι τους συμβαίνει με χαμόγελο και χωρίς καμία αντίδραση ή διαμαρτυρία. Επομένως, είτε πρόκειται για κακή μεταχείριση από τους άλλους, είτε για ανισότητα και περιθωριοποίηση ανθρώπων, απολύσεις και μειώσεις μισθών ή περαιτέρω καταστροφή του περιβάλλοντος από βιομηχανίες, για να αναφέρω μόνο μερικά, μας συμβουλεύουν αποδοχή όλων ως αναπόφευκτα και μέρος της ζωής.

Σε αυτό το βιβλίο, η Brach διευκρινίζει ότι η Ριζοσπαστική / Ριζική Αποδοχή δεν είναι αυτό-τέρψη ή παραίτηση ή δικαιολογία για αποχώρηση. Επίσης, δεν σημαίνει ότι ορίζουμε τον εαυτό μας σύμφωνα με τις αδυναμίες ή τους περιορισμούς μας, ούτε μας κάνει παθητικούς. Λέει: «Η Ριζοσπαστική Αποδοχή αντιστρέφει τη συνήθειά μας να ζούμε σε πόλεμο με εμπειρίες που μας  είναι άγνωστες, τρομακτικές ή έντονες». Προτείνει ότι η πραγματική αποδοχή είναι η πλήρης αναγνώριση του τι συμβαίνει, η δυνατότητα να αισθανόμαστε τα όποια συναισθήματα και αισθήσεις μιας δύσκολης ή επώδυνης εμπειρίας, πράγμα που οδηγεί στην αύξηση της παρουσίας και της καθαρότητας σκέψης, τη μείωση της πιθανότητας να μας κυριέψουν τα  συναισθήματά μας κι επίσης δημιουργεί χώρο για να αποκριθούμε με πιο σοφό ή χρήσιμο τρόπο. Μπορεί επίσης να διευκολύνει την επούλωση και την επεξεργασία μη επεξεργασμένης θλίψης ή πένθους και μας επιτρέπει να χαλαρώσουμε το σφίξιμο σε περιοχές του σώματος μας. Η αποδοχή της εμπειρίας μας περιορίζει τις ψυχολογικές μας άμυνες όπως είναι η άρνηση ή η διάσπαση ή οι διάφοροι εθισμοί και μας επιτρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτό που αποφεύγουμε ή δεν αντέχουμε να αναγνωρίσουμε πλήρως. Γράφει: «Οι στρατηγικές  απόδρασης όχι μόνο ενισχύουν την αίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά, αλλά μας εμποδίζουν να φροντίζουμε τα σημεία του εαυτού μας που χρειάζονται περισσότερο την προσοχή μας. Όπως δηλώνει ο Καρλ Γιουνγκ, τα κομμάτια της ψυχής που είναι αφανή και που δεν έχουμε αισθανθεί είναι και η πηγή κάθε νεύρωσης και ταλαιπωρίας».

Υπάρχουν δώδεκα κεφάλαια στο βιβλίο και θα αναφερθώ εν συντομία σε μερικά από αυτά. Η  Brach ξεκινά το βιβλίο αναλύοντας αυτό που η ίδια αποκαλεί την ύπνωση της αναξιότητας  / trance of unworthiness που φαίνεται ότι όλοι  βιώνουμε σε κάποιο βαθμό, η οποία, όπως μας εξηγεί έχει τις ρίζες της κυρίως στην ιδέα του ότι είμαστε ανάξιοι και χώρια από τους άλλους. Ισχυρίζεται ότι το να νιώθεις ανάξια συμβαδίζει με το να νιώθεις ότι δεν έχεις δικαίωμα στη ζωή, ότι είσαι χωριστά από τους άλλους και χωριστά από τη ζωή. Για κάποιους μπορεί να εμφανιστεί ως υπερηφάνεια ή αλαζονεία, που η Brach δηλώνει ότι είναι η άλλη πλευρά της ύπνωσης της αναξιότητας.

Επιπλέον, γράφει ότι το αίσθημα της αναξιότητας και της ανασφάλειας μας εμποδίζει να πραγματοποιήσουμε τα όνειρα μας και ότι «καθώς απελευθερωνόμαστε από την ταλαιπωρία του «κάτι δεν πάει καλά με μένα», εμπιστευόμαστε και εκφράζουμε την πληρότητα αυτού που είμαστε». Εξηγεί ότι σπαταλάμε τις πολύτιμες ζωές μας κουβαλώντας την πεποίθηση ότι κάτι δεν πάει καλά με μας, που συχνά μπορεί να έχει καταγραφεί βαθιά στο υποσυνείδητό μας. Ωστόσο, γράφει επειδή συχνά είναι βαθιά ριζωμένο μέσα μας, δεν είναι εύκολο να απελευθερωθούμε και να επουλώσουμε την πληγή. Επομένως, η αφύπνιση από την ύπνωση περιλαμβάνει όχι μόνο εσωτερική αποφασιστικότητα, αλλά και ενεργή εκπαίδευση της καρδιάς και του νου μας. Έχει διαπιστώσει ότι μέσω πρακτικών επίγνωσης, μπορούμε να απελευθερωθούμε μαθαίνοντας να αναγνωρίζουμε τι είναι αληθινό την κάθε στιγμή, και να αγκαλιάζουμε οτιδήποτε με ανοιχτή καρδιά. Αυτή η καλλιέργεια της επίγνωσης και της συμπόνιας είναι αυτό που η Brach αποκαλεί Ριζοσπαστική Αποδοχή.

Η Brach υποστηρίζει ότι ζούμε σε μια κουλτούρα που γεννά διαχωρισμό και ντροπή, όπου μαθαίνουμε από νωρίς στις οικογένειές μας, στα σχολεία, στους χώρους εργασίας και σε άλλα πλαίσια ότι για να ανήκουμε πρέπει να ανταγωνιστούμε και να αποδείξουμε την αξία μας, κι όπου «κάποιος πάντα κρατάει λογαριασμό.” Αυτό εξηγεί ισχύει ιδιαίτερα στη Δύση, όπου το πολιτισμικό μήνυμα είναι ότι κάτι δεν πάει καλά με εμάς και ότι βασικά είμαστε ελαττωματικοί από τη φύση μας και δεν αξίζουμε να αγαπηθούμε, να είμαστε ευτυχισμένοι και άνετοι με τη ζωή. Επομένως, πρέπει να προσπαθήσουμε σκληρά προκειμένου να ξεπεράσουμε τα ελαττώματά μας ελέγχοντας το σώμα μας, τα συναισθήματά μας, το φυσικό μας περιβάλλον και τους άλλους ανθρώπους. Συχνά προβάλλουμε αυτά τα συναισθήματα προς τα έξω και κάνουμε αυτούς που τυχόν αντιλαμβανόμαστε ως διαφορετικούς από εμάς τον εχθρό, τον Άλλο. Η Brach γράφει ότι καθώς εσωτερικεύουμε αυτή την άποψη της εγγενώς ελαττωματικής φύσης μας, παγιδευόμαστε στην ύπνωση της αναξιότητας και ο καθένας αναπτύσσει ένα συγκεκριμένο μείγμα στρατηγικών που έχουν σχεδιαστεί για να κρύψουν τα υποτιθέμενα ελαττώματα και να αντισταθμίσουν αυτό που πιστεύουμε ότι είναι λάθος με εμάς.

Η Brach προσθέτει ότι το να πιστεύουμε ότι είμαστε χωριστοί και ατελείς, και το να έχουμε επιθυμίες και φόβους είναι επίσης μέρος του εξελικτικού σχεδιασμού του ανθρώπινου είδους για να μας προστατεύσει και να μας βοηθήσει να ευδοκιμήσουμε, αλλά όταν αυτό γίνεται ο πυρήνας της ταυτότητάς μας, χάνουμε από τα μάτια μας την πληρότητα της ύπαρξής μας και ταυτιζόμαστε, στην καλύτερη περίπτωση, μόνο με ένα κομμάτι της φυσικής μας ύπαρξης, «ένα κομμάτι που αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως ατελές, σε κίνδυνο και χωριστό από τον υπόλοιπο κόσμο. Αν η αίσθηση του ποιοι είμαστε καθορίζεται από συναισθήματα ανάγκης και ανασφάλειας μόνο, ξεχνάμε ότι επίσης έχουμε περιέργεια, χιούμορ και τη δυνατότητα να νοιαζόμαστε. Ξεχνάμε την αναπνοή που μας τρέφει, την αγάπη που μας ενώνει, την τεράστια ομορφιά και την ευθραυστότητα που είναι η κοινή μας εμπειρία ως ζωντανά όντα».

Στο δεύτερο κεφάλαιο, Awakening from the Trance: The Path of Radical Acceptance / Ξυπνώντας από την ύπνωση: Ο δρόμος της ριζικής αποδοχής, γράφει ότι ίσως η μεγαλύτερη τραγωδία της ζωής μας είναι ότι η ελευθερία είναι δυνατή, ωστόσο μπορούμε να περάσουμε τα χρόνια μας παγιδευμένοι στα ίδια παλιά πρότυπα καθώς συνηθίζουμε τον εγκλωβισμό του εαυτού μας και σταδιακά γινόμαστε ανίκανοι να αποκτήσουμε πρόσβαση στην ελευθερία και την ειρήνη που είναι το εκ γενετής δικαίωμα μας. Η Brach ισχυρίζεται ότι η έξοδος από αυτό το κλουβί ξεκινά με την απόλυτη αποδοχή των πάντων σχετικά με τον εαυτό μας και τη ζωή μας, αγκαλιάζοντας με συμπόνια την εμπειρία μας από στιγμή σε στιγμή. Αντιλαμβανόμαστε τι συμβαίνει μέσα στο σώμα και το νου μας σε κάθε δεδομένη στιγμή, χωρίς να προσπαθούμε να ελέγξουμε ή να κρίνουμε ή να καταπιέσουμε ή να αποσπάσουμε την προσοχή μας.

Διευκρινίζει ότι αυτό το επίπεδο αποδοχής δεν σημαίνει ότι ανέχεσαι επιβλαβείς καταστάσεις ή ότι δεν επιδιώκεις προσωπική ή κοινωνική αλλαγή. Αντίθετα, είναι μια εσωτερική διαδικασία αποδοχής της πραγματικής εμπειρίας μας στη συγκεκριμένη στιγμή. Κι απαιτεί να νιώσουμε τις αισθήσεις, τα συναισθήματα, τις επιθυμίες, τη θλίψη και τον σωματικό πόνο χωρίς να αντιστεκόμαστε ή να κρίνουμε. Γράφει: «Το να αναγνωρίζουμε ξεκάθαρα τι συμβαίνει μέσα μας, και να βλέπουμε αυτό που υπάρχει με καρδιά ανοιχτή, γεμάτη καλοσύνη και αγάπη, είναι αυτό που αποκαλώ Ριζοσπαστική Αποδοχή. Εάν αρνούμαστε οποιοδήποτε μέρος της εμπειρίας μας, εάν η καρδιά μας αποκλείει οποιοδήποτε μέρος αυτού που είμαστε και αυτού που νιώθουμε, τροφοδοτούμε τους φόβους και τα συναισθήματα της αποξένωσης που συντηρούν την ύπνωση της αναξιότητας. Η Ριζοσπαστική Αποδοχή διαλύει άμεσα τα ίδια τα θεμέλια αυτής της ύπνωσης».

Περιγράφει πώς η γνήσια αποδοχή αποτελείται από δύο μέρη: να βλέπουμε καθαρά και να αγκαλιάζουμε την εμπειρία μας με συμπόνια. Η καθαρή όραση είναι η επίγνωση και είναι η ποιότητα της επίγνωσης που αναγνωρίζει ακριβώς τι συμβαίνει στην – από στιγμή σε στιγμή – εμπειρία μας, και πηγαίνει στη ρίζα ή την προέλευση της εμπειρίας μας. Γνωρίζουμε καλύτερα τις προθέσεις που παρακινούν τη συμπεριφορά μας και τις συνέπειες των πράξεών μας τόσο στον εαυτό μας όσο και στους άλλους. Η Brach γράφει: «Η προσεκτική παρουσία μας είναι άνευ όρων και ανοιχτή—είμαστε πρόθυμοι να μείνουμε παρόντες με ότι προκύψει, ακόμα κι αν επιθυμούμε να τελειώσει ο πόνος ή να μπορούσαμε να κάνουμε κάτι άλλο. Αυτή η επιθυμία και αυτή η σκέψη γίνονται μέρος αυτού που αποδεχόμαστε». Η συμπόνια περιλαμβάνει τρυφερότητα προς τον εαυτό μας και τιμά την εμπειρία μας όπως είναι. Κάνει επίσης την αποδοχή μας ολόψυχη και πλήρη.

Η Brach διευκρινίζει επίσης ότι η διαδικασία διερεύνησης που προτείνεται εδώ δεν είναι ένα είδος αναλυτικής ανασκαφής, προκειμένου να κατανοήσουμε τι προκάλεσε μια τρέχουσα κατάσταση, αλλά η πρόθεση αυτού του είδους της έρευνας είναι να επικεντρωθούμε στα άμεσα συναισθήματα και τις φυσικές αισθήσεις μας και να αποκτήσουμε επίγνωση της εμπειρίας μας ακριβώς όπως είναι αυτή τη στιγμή. Εξηγεί πώς η δυτική ψυχολογία υποστηρίζει ότι οι πτυχές της ψυχής μας που δεν φαίνονται και δεν ονομάζονται συνειδητά ασκούν έλεγχο στη ζωή μας. Επομένως, ονομάζοντας ότι προκύπτει και προσεγγίζοντας το με φιλικότητα και όχι με φόβο, μειώνει τη δύναμή του και δεν οριζόμαστε πλέον από αυτό. Η ενασχόληση με τις διάφορες πρακτικές που προτείνονται στο βιβλίο μας δίνει τη δυνατότητα να καθαρίσουμε το υλικό που συχνά μας τυφλώνει και μπορεί να μας βοηθήσει να απελευθερώσουμε, μια ανάσα τη φορά, άχρηστες μακροχρόνιες πεποιθήσεις και καταπιεσμένα συναισθήματα, που στη συνέχεια επιτρέπουν την αλλαγή μέσα μας και την αλλαγή στο πως ανταποκρινόμαστε και πράττουμε έξω στον κόσμο.

Αυτού του είδους η συγκέντρωση / η εστίαση στην εμπειρία, όπου δηλαδή επιτρέπουμε στον εαυτό μας να νιώσει την ταλαιπωρία ή την ανησυχία μας, απαιτεί θάρρος και αποφασιστικότητα, και συχνά στην ησυχία της συγκέντρωσης μπορεί να ανασυρθεί τραύμα, θλίψη και άλλες δύσκολες εμπειρίες ή μπορεί να πλημμυρίσουμε από συναισθήματα ή αισθήσεις. Επειδή ο μη επεξεργασμένος πόνος διατηρεί το σύστημα αυτοσυντήρησης μας σε μόνιμη εγρήγορση, η ακινησία και η εστίαση στην αναπνοή μας μπορούν να ενεργοποιήσουν τον πόνο και τον φόβο που είναι αποθηκευμένοι στο σώμα μας. Εάν συμβεί αυτό, τουλάχιστον στην αρχή μπορεί να χρειαστούμε υποστήριξη και καθοδήγηση. Ο φόβος ή ο θυμός μας μπορεί συχνά να παράγει έναν ιστό από ιστορίες και η θλίψη μας μπορεί να μας κυριεύσει, αλλά όπως σημειώνει η Brach, καθώς ασχολούμαστε με τις πρακτικές / ασκήσεις καταλαβαίνουμε ότι όλες οι αντιδράσεις μας σε ανθρώπους και καταστάσεις και όλες οι αφηγήσεις και οι σκέψεις μας είναι βασικά αντιδράσεις στις διάφορες αισθήσεις που προκύπτουν στο σώμα μας. Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «Ενώ υπάρχουν στιγμές στη ζωή μας που μπορεί να μην είχαμε άλλη επιλογή από το να απομακρυνθούμε από τον αφόρητο σωματικό ή συναισθηματικό πόνο, η επούλωση έρχεται μέσω της επανασύνδεσης με εκείνα τα μέρη στο σώμα μας όπου είναι αποθηκευμένος αυτός ο πόνος».

Στην επόμενη ανάρτηση ίσως συμπεριλάβω ένα από τα πολλά εργαλεία / πρακτικές που περιέχονται στο βιβλίο.

Έχω επίσης επιλέξει τέσσερα όμορφα εικονογραφημένα βιβλία για παιδιά και ενήλικες, που σχετίζονται με το πνεύμα των Χριστουγέννων και τον πόλεμο….

Το Θαύμα της Αγάπης γραμμένο από τη Susan Wojciechowski και εικονογραφημένο από την P.J.Lynch είναι μια συγκινητική ιστορία για την αγάπη και τη γενναιοδωρία που έχουν οι άνθρωποι στις καρδιές τους, παρόλο που μπορεί να μην φαίνεται πάντα με την πρώτη ματιά. Ο Jonathan Toomey, ένας εξαιρετικός ξυλογλύπτης, είναι πάντα μόνος και δεν χαμογελά ποτέ, και κανείς δεν ξέρει για τα αναμνηστικά της χαμένης γυναίκας του και του χαμένου παιδιού του που κρατά σε ένα κλειστό συρτάρι. Αλλά μια χειμωνιάτικη μέρα, μια μητέρα και ο μικρός γιος της τον πλησιάζουν με ένα αίτημα που θα τα αλλάξει όλα αυτά.

Το Δώρο των Μάγων γραμμένο από τον Ο’ Χένρι και εικονογραφημένο από τη Λίσμπεθ Ζβέργκερ είναι ένα κλασικό κομμάτι της αμερικανικής λογοτεχνίας. Διαδραματίζεται στη Νέα Υόρκη στις αρχές του εικοστού αιώνα και αφηγείται την ιστορία ενός νεαρού ζευγαριού και την αξία της αγάπης, που μπορεί να είναι ένα καταφύγιο από τη φτώχεια και τον σκληρό κόσμο. Εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1905

Το Λιοντάρι και ο Μονόκερος  Lion and the Unicorn της Shirley Hughes μιλά για ένα νεαρό αγόρι, τον Lenny Levi, που ζει στο Λονδίνο κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το οποίο στέλνεται σε μια μεγάλη έπαυλη στην αγγλική ύπαιθρο μακριά από τη μητέρα του. Μόλις φτάσει εκεί, θα βρεθεί αντιμέτωπος με τη νοσταλγία, τη μοναξιά, τον εκφοβισμό / bullying και τους εφιάλτες, αλλά καθώς προσπαθεί να προσαρμοστεί σε όλες αυτές τις  δραματικές αλλαγές, σιγά σιγά θα βρει το πραγματικό νόημα του θάρρους.

Το ΓΙΑΤΙ? είναι ένα εικονογραφημένο βιβλίο του Nicolai Popov. Είναι μια αλληγορία και ένα σχόλιο για τον πόλεμο και τη ματαιότητα του για παιδιά.  Στην αρχική του μορφή το βιβλίο δεν έχει λόγια, αλλά στην ελληνική έκδοση, οι εικόνες συνοδεύονται από κείμενα που έγραψαν ο Πέτρος Γαϊτάνος και η Μαριάννα Κριεζή. Το βιβλίο μεταδίδει το μήνυμά του μέσα από εικόνες. Στην αρχή βλέπουμε την όμορφη ύπαιθρο, αλλά τα άσχημα γεγονότα εξελίσσονται γρήγορα καθώς η βία κλιμακώνεται σε σημείο που το κάποτε όμορφο τοπίο θα γίνει μια απανθρακωμένη, άγονη ερημιά.

Ένα ποίημα της Jane Hirshfield

Counting This New Year’s Morning: What Powers Yet Remain in Me

Μετρώντας αυτό το πρωί Πρωτοχρονιάς: Ποιες δυνάμεις απομένουν ακόμα μέσα μου

Ο κόσμος ρωτά, όπως ρωτάει καθημερινά:   //   Και τι μπορείς να κάνεις, να κάνεις, για να αλλάξεις το βαθιά σπασμένο, ραγισμένο;

Μετρώ, αυτή την πρώτη μέρα ενός ακόμη χρόνου, τι απομένει.   //   Έχω ένα βουνό, μια κουζίνα, δύο χέρια.

Μπορώ να θαυμάσω με δύο μάτια το βουνό,  //  πραγματικό, απερίσκεπτο, ανακατεύει τα χαλίκια του, προστατεύοντας αλεπούδες και σκαθάρια.

Μπορώ να φτιάξω μαυρομάτικα φασόλια / μπιζέλια με λάχανο.

Μπορώ να φτιάξω, από περσινούς λωτούς που ωριμάζουν αργά, μια πουτίγκα.

Μπορώ να ανέβω μια σκάλα, να αλλάξω τη λάμπα σε ένα φως πίστας.

Για τέσσερα χρόνια, ξυπνούσα κάθε μέρα πρώτα  με το βουνό, //  μετά  με την ερώτηση.

Τα πόδια των νέων δεινών ακολούθησαν τα πόδια των παλιών,  //  και πάλι ξάφνιασαν.

Έφερα αλάτι, έφερα λάδι, στην ερώτηση. Έφερα γλυκό τσάι,   //   έφερα καρτ ποστάλ και γραμματόσημα.   //  Για τέσσερα χρόνια, κάθε μέρα, [έφερνα] κάτι.

Η πέτρα δεν έγινε μήλο. Ο πόλεμος δεν έγινε ειρήνη.   //   Ωστόσο, η χαρά παραμένει χαρά. Οι πούλιες παραμένουν πούλιες. Οι λέξεις εξακολουθούν να στολίζουν, να εκπλήσσουν.

Σήμερα ξύπνησα χωρίς απάντηση.    //   Η μέρα απάντησε, ξετρύπωσε μια σκέψη από μια φίλη

μην απελπίζεσαι από αυτόν τον κόσμο που γκρεμίζεται, όχι ακόμα   //   δεν σου πρόσφερε το ερώτημα;

Τέλος, ένα podcast για να ακούσετε ίσως από τον Forrest και τον Dr Rick Hanson στη διεύθυνση: https://rickhanson.com/being-well-podcast-harnessing-your-generativity-the-secret-to-productivity-creativity-and-consistency/

Μερικά από τα θέματα που συζητήθηκαν είναι: η παραγωγικότητα και η παραγωγική μας τάση  / ένστικτο // κίνητρο, επιθετικότητα και δημιουργικότητα  // η διαδικασία δημιουργίας ως μορφή επούλωσης και επανάκτησης  // ο ρόλος που παίζει η αντίληψη του εαυτού μας // οι τρεις απαραίτητοι παράγοντες που συμβάλλουν στην ικανότητά μας να παραμένουμε παραγωγικοί: ικανότητα, αυτονομία και κοινωνικές σχέσεις // η αυτενέργεια και η επίγνωση του τι μπορούμε και τι δεν μπορούμε να επηρεάσουμε  // η σημασία της εργασιακής ηθικής και της καταβολής προσπάθειας  // ο ρόλος του πάθους και της απόλαυσης και η εύρεση του σκοπού μας [του γιατί μας].

Το ταξίδι μου στην Αθήνα: Τι διάβασα, είδα κι άκουσα           Η μετάφραση έχει ολοκληρωθεί 8/12/2023

«Να έχετε συμπόνια για όλους όσους συναντάτε, // ακόμα κι αν δεν το θέλουν. Αυτό που φαίνεται αλαζονεία,

οι κακοί τρόποι ή ο κυνισμός είναι πάντα σημάδι // για πράγματα που δεν έχουν ακούσει αυτιά, δεν έχουν δει μάτια.

Δεν ξέρεις τι πόλεμοι γίνονται  // εκεί κάτω όπου το πνεύμα συναντά το κόκαλο».

Από το The Ways We Touch: Poems by Miller Williams

«Πράγματι, ένας λόγος για την ιδέα των «απελευθερωμένων» HSP [ιδιαίτερα ευαίσθητων ατόμων], ήταν το φαινομενικά περίεργο μείγμα χαρακτηριστικών που προέκυπτε από τη μια μελέτη μετά την άλλη, προικισμένων ενηλίκων: παρορμητικότητα, περιέργεια, έντονη ανάγκη για ανεξαρτησία, υψηλό επίπεδο ενέργειας, μαζί με εσωστρέφεια, διαισθητικότητα,  συναισθηματική ευαισθησία και αντικομφορμισμό». Elaine N. Aron

«Οι σχέσεις διαμορφώνουν τα αποτελέσματα της υγείας σε όλη τη διάρκεια της ζωής και έχουν σωρευτικό αντίκτυπο στην υγεία με την πάροδο του χρόνου…»  Debra Umberson and Jennifer Karas Montez

«Είμαστε το τοπίο όλων όσων έχουμε δει»  Isamu Noguchi, Ιαπωνοαμερικανός καλλιτέχνης

Μετά από σχεδόν δύο χρόνια στο νησί χωρίς καμία διακοπή, πέρασα λίγες μέρες στην Αθήνα. Επισκέφθηκα οικογένεια, έκανα έναν ιατρικό έλεγχο και κάποιες οδοντιατρικές εργασίες. Κατάφερα επίσης να στριμώξω και μια επίσκεψη στη νέα Εθνική Πινακοθήκη, κάτι που ένιωθα ότι ήθελα  να κάνω εδώ και χρόνια. Οπότε, η σημερινή ανάρτηση αφορά μερικά από αυτά που κατάφερα να διαβάσω, να ακούσω, να δω και να παρατηρήσω εν μέσω τρεξίματος και πολλών ωρών κολλημένη στην κίνηση…..

Καθώς ασχολιόμουν με τις προετοιμασίες για το ταξίδι και πακετάριζα παρακολούθησα το επεισόδιο Being Well της εβδομάδας που περιλαμβάνει διάφορα θέματα με τον Forrest και τον Dr Rick Hanson. Το πρώτο θέμα αφορά τις συνήθειες και τις στρατηγικές επικοινωνίας στις σχέσεις και την ανάγκη να συζητάμε για το πώς συζητάμε. Ο Rick Hanson σημειώνει «Ο εμπειρικός μου κανόνας προσωπικά είναι ότι στις σημαντικές σχέσεις πρέπει να μπορούμε να μιλήσουμε για το πώς συζητάμε και πρέπει να μπορούμε να επιδιορθώνουμε. Και τα δύο αυτά είναι απόλυτα χρυσές αρετές». Περιγράφουν το τι μπορεί να αποτελεί κακοποίηση, διάφορες δυναμικές εξουσίας, στρατηγικές αποστασιοποίησης και ελέγχου όσων μπορούν να συζητηθούν, τη λειτουργία των επικοινωνιακών συμπεριφορών και τη διαφορά μεταξύ του να είσαι μακρόσυρτος ή ομιλητικός. που είναι απλώς μια τάση, και το να μακρυγορέις επίτηδες, το οποίο μπορεί να είναι καταχρηστικό και το οποίο λέει ο Forrest Hanson «είναι πραγματικά προβληματικό, γιατί είναι το μόνο όπου υπάρχει επιβεβαίωση εξουσίας μέσα στη σχέση».

Ένα άλλο θέμα που συζητήθηκε ήταν το φυσικό ιδιοσυγκρασιακό φάσμα των ανθρώπων και πώς η κοινωνικοποίηση, τα γεγονότα στη ζωή και οι τρέχουσες συνθήκες αλληλεπιδρούν με τις φυσικές τάσεις τους, καλώς ή κακώς. Η εστίασή τους είναι κυρίως στην ανταγωνιστικότητα και την ευαισθησία. Μερικοί άνθρωποι τείνουν να είναι έντονα ανταγωνιστικοί, κάτι που μερικές φορές συνδέεται με μια ορισμένη ποσότητα επιθετικότητας και ανάγκη κυριαρχίας. Αναφέρουν επίσης τη βιολογικές ρίζες της κοινωνικής σύγκρισης στη φύση μας ως κοινωνικά πρωτεύοντα. Ο Rick Hanson λέει ότι οι άνθρωποι είμαστε σχεδιασμένοι για να συγκρίνουμε τους εαυτούς μας με τους άλλους, και αυτό είναι μέρος της ικανότητάς μας να νιώθουμε ντροπή που προκαλεί επίσης αισθήματα κατωτερότητας, αλλά αυτό είναι κατά κάποιο τρόπο μια απαραίτητη βάση για τη συνεξέλιξη των όμορφων ικανοτήτων μας για αλτρουισμό, γενναιοδωρία και φιλανθρωπία, γιατί αν δεν ήμασταν σε θέση να νιώθουμε ντροπή ή τύψεις, τότε δεν θα υπήρχε η βάση για την ανάπτυξη υγιούς αλτρουισμού.

Συζητούν επίσης για τα άτομα με ψηλή ευαισθησία, τα οποία, όπως λένε, μπορεί να έχουν ιδιαίτερα χρήσιμη λειτουργία σε πολιτιστικά και κοινωνικά συστήματα ή σε οικογένειες και ομάδες φίλων, επειδή τα ευαίσθητα άτομα είναι εκείνα τα «καναρίνια στο ανθρακωρυχείο» που αναγνωρίζουν τοξικές ή μη υγιής πρακτικές και δυναμικές, αλλά πρέπει να έχουν επίγνωση της  ευαισθησίας τους και να δρουν αναλόγως. Ο Forrest Hanson λέει: «Λοιπόν, υπάρχει κάποιο είδους χορού ανάμεσα στο να κάνει κανείς κάτι χρήσιμο για τους ανθρώπους και να κάνει και κάτι πολύτιμο για τον εαυτό του, αλλά επίσης να κάνει κανείς κι ότι μπορεί για να δημιουργήσει τους απαραίτητους πόρους, ώστε να αισθάνεται λιγότερο πιεσμένος από αυτή τη διαδικασία.” Προσπαθούν εν συντομία να αποκαλύψουν την έννοια της ταυτοποίησης κάποιου ως εξαιρετικά ευαίσθητου ατόμου [HSP] και την πιθανή διασταύρωση με μετά-τραυματικό στρες, ή ελλείμματα προσοχής, δυσλεξία ή οποιαδήποτε άλλη μορφή νευροποικιλομορφίας, και αναγνωρίζουν την υψηλή πολυπλοκότητα όλων αυτών.

Ο Rick Hanson λέει: «Αυτό που συμβαίνει εδώ είναι βαθιά πολυπλοκότητα. Υπάρχουν πολλά κοτόπουλα και πολλά αυγά, τι ήρθε πρώτα;… Άρα [το τραύμα]… και οι εμπειρίες της ζωής που προσγειώνονται σε ένα ευαίσθητο άτομο θα τείνουν να έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο παρά σε ένα πιο φλεγματικό…. «Τι,  εγώ να ανησυχώ;» είδος ανθρώπου. Έτσι, προφανώς, σε αυτή την περίπτωση η ευαισθησία θα μπορούσε να τείνει να προδιαθέτει κάποιον σε μετά-τραυματικό στρες, χωρίς να απενοχοποιούμε το περιβάλλον, απλώς αναγνωρίζοντας ότι στο μοντέλο του στρες, είναι ο συνδυασμός αυτού που συμβαίνει μαζί με την προδιάθεση του ατόμου, που αντισταθμίζεται από πόρους που μπορεί όμως να υπάρχουν ή όχι. Οπότε όλα αυτά είναι, για μένα, πραγματικά, πραγματικά φυσιολογικά…. Έχει υπάρξει μια αυξανόμενη εκτίμηση της ανάγκης εξατομίκευσης της φροντίδας και μια διεύρυνση αυτού που ο φίλος μας ο Gabor Maté αποκαλεί «Ο Μύθος του Κανονικού». Τι είναι φυσιολογικό τέλος πάντων; Το κατανοώ όταν μιλάμε για κανονικά μόρια νερού, ξέρετε, δύο άτομα υδρογόνου, ένα άτομο οξυγόνου,  αλλά κανονικός άνθρωπος; Ε, ξέρετε, υπάρχει ένα πολύ μεγάλο εύρος, και γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίσουμε πού βρισκόμαστε και να ομαλοποιήσουμε τον εαυτό μας, είμαστε ο φυσικός εαυτός μας, είμαστε όποιοι κι αν είμαστε, είμαστε απίστευτα φυσιολογικοί ως ο εαυτός μας. Και το να το επικυρώσουμε αυτό, το να το εκτιμήσουμε, και στη συνέχεια να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον γύρω μας που είναι κατάλληλο για εμάς….».

Συμπεραίνουν ότι η ευαισθησία είναι μια ευρεία κατηγορία και ότι το 20 έως 30 τοις εκατό των ανθρώπων πληρούν τις προϋποθέσεις για να είναι HSP κατά κάποιο τρόπο, που είναι σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού. Και ο Rick Hanson λέει: «εάν το τριάντα τοις εκατό του πληθυσμού είναι πολύ κάτι – πού είναι το κέντρο της κατανομής;…» και ότι «ίσως χρειάζεται να επαναπροσδιορίσουμε την αντίληψή μας του τι είναι άνθρωπος, ειδικά σκέπτομαι ότι, εάν λόγου χάρη δεν συνθλιβόταν κανείς καθημερινά από ένας έντονο φόρτος εργασίας, ποια θα ήταν η φυσική ευαισθησία που θα μπορούσε να αναπτυχθεί σε πιο καλοήθεις περιστάσεις; Με άλλα λόγια, όταν οι άνθρωποι δεν οδηγούνται σε μούδιασμα, δεν αμβλύνονται και δεν συνθλίβονται από το περιβάλλον τους…».

Αναφέρονται επίσης στο έργο της Elaine N. Aron, με το οποίο πρωτοήρθα σε επαφή ίσως πριν από μια δεκαετία. Ίσως να έχω γράψει για τη δουλειά της σε παλαιότερη ανάρτηση. .Εν πάση περιπτώσει, παρακάτω είναι ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο της: The Highly Sensitive Person

«Τα HSP άτομα [άτομα με υψηλό δείκτη ευαισθησίας] τείνουν να αναλαμβάνουν ρόλους συμβούλου. Είμαστε οι συγγραφείς, οι ιστορικοί, οι φιλόσοφοι, οι καλλιτέχνες, οι ερευνητές, οι θεολόγοι, οι θεραπευτές, οι δάσκαλοι, οι γονείς και οι απλοί ευσυνείδητοι πολίτες. Αυτό που φέρνουμε σε οποιονδήποτε από αυτούς τους ρόλους είναι μια τάση να σκεφτόμαστε όλα τα πιθανά αποτελέσματα  /  συνέπειες μιας ιδέας. …”

Ο Forrest and Rick συζητούν και για διάφορα άλλα θέματα, τα οποία μπορείτε να ακούσετε ή να παρακολουθήσετε στη διεύθυνση: https://www.youtube.com/watch?v=MjGXsD9Xhb8

Για το ταξίδι πήρα μαζί μου μόνο μερικά άρθρα προκειμένου  να κρατήσω τις αποσκευές μου ελαφριές, αλλά κι επειδή περίμενα να αγοράσω ένα-δύο βιβλία στην Αθήνα. Ένα από τα άρθρα που διάβασα στο πλοίο ήταν το Social Relationships and Health: A Flashpoint for Health Policy της Dr Debra Umberson και της Jennifer Karas Montez.  Μόλις πρόσφατα βρήκα την ερευνητική εργασία της Umberson καθώς έψαχνα για υλικό σχετικά με τη θλίψη και το πένθος που σχετίζεται με τα ενήλικα παιδιά που χάνουν τον έναν ή και τους δύο γονείς και τις αλλαγές ταυτότητας που αναπόφευκτα λαμβάνουν χώρα [ελπίζω να γράψω και να δημοσιεύσω κάτι σχετικό μετά τα Χριστούγεννα]. Συνοπτικά, στο άρθρο συζητούν σημαντικά ευρήματα στη μελέτη των κοινωνικών σχέσεων και της υγείας και πώς αυτή η γνώση θα μπορούσε να μεταφραστεί σε πολιτικές που προάγουν την υγεία του πληθυσμού. Τα βασικά ευρήματα της έρευνας περιλαμβάνουν: (1) οι κοινωνικές σχέσεις έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία. (2) οι κοινωνικές σχέσεις επηρεάζουν την υγεία μέσω συμπεριφορικών, ψυχοκοινωνικών και φυσιολογικών οδών. (3) οι σχέσεις έχουν κόστος και οφέλη για την υγεία. (4) οι σχέσεις διαμορφώνουν την υγεία σε όλη τη διάρκεια της ζωής και έχουν σωρευτικό αντίκτυπο στην υγεία με την πάροδο του χρόνου. και (5) το κόστος και τα οφέλη των κοινωνικών σχέσεων δεν κατανέμονται εξίσου στον πληθυσμό.

Το άρθρο εστιάζει στο πώς τόσο η ποσότητα όσο και η ποιότητα των κοινωνικών μας σχέσεων επηρεάζουν την ψυχική και σωματική υγεία, τις συμπεριφορές που επηρεάζουν την υγεία και τον κίνδυνο / ρίσκο  θνησιμότητας. Οι υπερβολικά επιβαρυμένοι, τεταμένοι, με έντονες συγκρούσεις, κακοποιητικοί κοινωνικοί δεσμοί μπορούν να υπονομεύσουν την υγεία ενώ οι υποστηρικτικοί κοινωνικοί δεσμοί μπορεί να έχουν έμμεσες επιπτώσεις στην υγεία μέσω της ενισχυμένης ψυχικής υγείας, της μειώσης τον αντίκτυπο του στρες και της ενίσχυσης του νοήματος και του σκοπού στη ζωή. Οι κοινωνικοί δεσμοί μπορεί να πυροδοτήσουν φυσιολογικά επακόλουθα που είναι ευεργετικά για την υγεία και ελαχιστοποιούν τη δυσάρεστη διέγερση που υποκινεί συμπεριφορές επικίνδυνες για την υγεία. Μπορούν να ενισχύσουν τον προσωπικό έλεγχο, κάτι που είναι επωφελές για τις υγιεινές συνήθειες και την ψυχική και σωματική υγεία. Το άρθρο διερευνά επίσης τη σχέση μεταξύ των κοινωνικών σχέσεων και των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων αποτελεσμάτων υγείας. Αυτές οι επιδράσεις εμφανίζονται συχνά στην παιδική ηλικία και έχουν αντίκτυπο καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής  προάγοντας σωρευτικά πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματα για την υγεία. Εντοπίζονται διάφοροι παράγοντες και εξηγήσεις για αυτή τη σύνδεση και συζητούνται επίσης οι κοινωνικές διαφοροποιήσεις ανά φύλο και «φυλή» σε επίπεδο πληθυσμού.

Οι Umberson και Montez υποστηρίζουν ότι «ένα αυξανόμενο σύνολο θεωρητικών και εμπειρικών εργασιών δείχνει πώς οι κοινωνικές συνθήκες προάγουν σωρευτικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα για την υγεία κατά τη διάρκεια της ζωής». Αναφέρουν έρευνες που υποδηλώνουν ότι ενώ οι κοινωνικές σχέσεις είναι η κεντρική πηγή συναισθηματικής υποστήριξης για τους περισσότερους ανθρώπους, οι κοινωνικές σχέσεις μπορεί συχνά να είναι εξαιρετικά στρεσογόνες και ότι το άγχος στις σχέσεις υπονομεύει την υγεία μέσω συμπεριφορικών, ψυχοκοινωνικών και φυσιολογικών οδών. Τα ευρήματα της έρευνας υποστηρίζουν ότι το άγχος στις σχέσεις συμβάλλει σε κακές συνήθειες υγείας στην παιδική ηλικία, την εφηβεία και την ενηλικίωση, καθώς και στην ψυχολογική δυσφορία και τη φυσιολογική / σωματική διέγερση  (π.χ. αυξημένος καρδιακός ρυθμός και αρτηριακή πίεση, μειωμένη ανοσοποιητική και ενδοκρινική λειτουργία, κλπ) που μπορεί να βλάψουν την υγεία μέσω της σωρευτικής φθοράς των φυσιολογικών συστημάτων και επειδή μπορούν να μας οδηγήσουν  σε ανθυγιεινές συμπεριφορές.

Διάβασα επίσης το δοκίμιο του Peter Singer του 1971: Famine, Affluence, and Morality // Πείνα, ευμάρεια και ηθική . Ο Singer είναι φιλόσοφος, ηθικολόγος, συγγραφέας, καθηγητής και θεωρείται από πολλούς το πρόσωπο που έβαλε τα δικαιώματα των ζώων στον χάρτη. Σε αυτό το δοκίμιο υποστηρίζει ότι έχουμε ηθική υποχρέωση τόσο προς αυτούς που βρίσκονται κοντά μας όσο και σε αυτούς που βρίσκονται μακριά και πρέπει να κάνουμε ότι μπορούμε για να βοηθήσουμε τους ανθρώπους που ζουν σε ακραία φτώχεια και να αποτρέψουμε τον θάνατο ανθρώπων από την πείνα.

Απόσπασμα από το δοκίμιο:

«Ξεκινώ με την υπόθεση ότι τα βάσανα και ο θάνατος από έλλειψη τροφής,  στέγης και ιατρικής περίθαλψης είναι κάτι κακό. Νομίζω ότι οι περισσότεροι θα συμφωνήσουν πάνω σε αυτό, αν και μπορεί κανείς να φτάσει στην ίδια άποψη από διαφορετικές οδούς. Δεν θα επιχειρηματολογήσω υπέρ αυτής της άποψης. Οι άνθρωποι μπορεί βέβαια να υποστηρίζουν κάθε λογής εκκεντρικές  θέσεις, και ίσως από κάποιες από αυτές δεν θα προέκυπτε ότι ο θάνατος από την πείνα είναι καθ’ εαυτό κακό. Είναι δύσκολο, ίσως αδύνατο, να αντικρούσω τέτοιες θέσεις, και έτσι για συντομία θα θεωρώ στο εξής την παραπάνω θέση ως αποδεκτή. Όσοι διαφωνούν δεν χρειάζεται να διαβάσουν παρακάτω».

«΄Όταν χάνουμε τον γονιό μας είναι σαν να χάνουμε μέρος του εαυτού μας». Debra Umberson

Στην Αθήνα εν μέσω όλων των  πραγμάτων που έπρεπε να κάνω, βρήκα χρόνο να περπατήσω λίγο στο κέντρο της πόλης, να επισκεφτώ ένα βιβλιοπωλείο, όπου αγόρασα μια μεταφρασμένη έκδοση του βιβλίου της Debra Umberson The Death of a Parent (Ο Θάνατος ενός Γονιού – Εκδόσεις ΜΑΚΡΗ), και την Εθνική Πινακοθήκη, όπου εκτίθενται ελληνική και ευρωπαϊκή τέχνη από τον 14ο αιώνα έως τον 20ο αιώνα. Το πρόσφατα ανακαινισμένο κτίριο άνοιξε ξανά μετά από ανακαίνιση 8 ετών το 2021. Αυτή η επίσκεψη ήταν μια εντελώς διαφορετική εμπειρία από τις προηγούμενες επισκέψεις μου, κι επίσης, βλέποντας τους πραγματικούς πίνακες πολλών γνωστών Ελλήνων καλλιτεχνών, του 20ου αιώνα ιδιαίτερα, πολλούς από τους οποίους είχα δει μόνο σε βιβλία τέχνης ή διαφάνειες, βίωσα ένα είδος μικρών αφυπνίσεων.

«Όπως είμαι εγώ, έτσι είναι και οι άλλοι. όπως είναι οι άλλοι, έτσι είμαι κι εγώ.

Έχοντας αναγνωρίσει έτσι τον εαυτό και τους άλλους,

μην βλάψετε κανέναν ούτε να τους θέσετε σε κίνδυνο». Sutta Nipāta 3.710

Τέλος, θα ολοκληρώσω αυτήν την ανάρτηση με κάτι που δεν κάνω συχνά, με ένα απόσπασμα από παλιά βουδιστικά κείμενα που σχετίζεται με την καλλιέργεια ενός τρόπου ζωής που διέπεται από περισσότερη καλοσύνη και υγεία από τη σελίδα των εβδομαδιαίων συνεδριών διαλογισμού του Rick Hanson, PhD. Δεν έχω αποστηθίσει τους στίχους, αλλά κατά τη διάρκεια του πρόσφατου ταξιδιού μου στην Αθήνα, καθώς παρατηρούσα ανθρώπους, συμπεριφορές και αντιδράσεις, κι ακούγοντας ιστορίες  διαπίστωσα ότι έφερνα στο νου μου την ουσία των αποσπασμάτων που έχω συμπεριλάβει σε αυτό το κομμάτι σήμερα.

Είθε όλα τα όντα να είναι ευτυχισμένα και ασφαλή.

Είθε όλα τα όντα να είναι ευτυχισμένα στην καρδιά!

Μην παραλείποντας κανένα, είτε είναι αδύναμο είτε ισχυρό,

ορατό ή αόρατο, κοντινό ή μακρινό, γεννημένο ή αυτό που πρόκειται να γεννηθεί:  Είθε να είναι όλα τα όντα ευτυχισμένα.

Κανείς να μην ξεγελάει τον άλλον,

ή να περιφρονεί οποιονδήποτε οπουδήποτε,

ή μέσα στο θυμού ή την κακή πρόθεση να ευχηθεί κάποιος άλλος να υποφέρει.

Όπως μια μητέρα θα προστάτευε το παιδί της, το μοναχοπαίδι της,   //  με τη δική της ζωή,

έτσι θα πρέπει να καλλιεργήσετε μια απεριόριστη καρδιά προς όλα τα όντα.

Θα πρέπει να καλλιεργήσετε την καλοσύνη

προς όλο τον κόσμο με απεριόριστη καρδιά:

πάνω, κάτω κι ολόγυρα,

ανεμπόδιστα, χωρίς εχθρότητα ή μίσος.

Είτε στέκεστε, περπατάτε, κάθεστε ή είστε ξαπλωμένοι,

όσο είστε σε εγρήγορση,

θα πρέπει να είσαστε αφοσιωμένοι σε αυτή την ενσυναίσθηση .

Αυτό ορίζεται ως μια υπέροχη ζωή στο εδώ και τώρα.

—Διασκευή από το Metta Sutta

Αντίσταση στην απανθρωποποίηση, ιατρική περίθαλψη που επιτρέπει τη  διατήρηση της αξιοπρέπειας των ασθενών, και ζωγραφική

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

«Οι πεποιθήσεις απανθρωποποίησης είναι περισσότερο θεωρητικές παρά αντιληπτικές πεποιθήσεις. Τις αποκτούμε από έξω από τον εαυτό μας — από την προπαγάνδα και την ιδεολογία και από τις μαρτυρίες εκείνων που υποτίθεται ότι είναι αυθεντίες. Όταν αποδεχόμαστε την άποψη ότι κάποια ομάδα ανθρώπων είναι κάτι λιγότερο από άνθρωποι, πρέπει να παρακάμψουμε τα στοιχεία των αισθήσεών μας». David Livingstone Smith

«Επειδή τόσα πολλά φθαρμένα συστήματα εξουσίας έχουν τοποθετήσει ορισμένους ανθρώπους έξω από τη σφαίρα αυτού που βλέπουμε ως ανθρώπινο, μεγάλο μέρος της δουλειάς μας τώρα θα πρέπει να είναι το θέμα του «επαναανθρωπισμού». Αυτό ξεκινά από το ίδιο σημείο που αρχίζει η απανθρωποποίηση — με λέξεις και εικόνες. Σήμερα πλησιάζουμε όλο και πιο κοντά σε έναν κόσμο όπου ο πολιτικός και ιδεολογικός λόγος έχει γίνει μια άσκηση απανθρωποποίησης. Και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι οι κύριες πλατφόρμες αυτής της συμπεριφοράς μας». Brené Brown

Αυτό είναι το δεύτερο μέρος του άρθρου που δημοσίευσα στις 8 Νοεμβρίου, και κυρίως εστιάζει στην έννοια και τη θεωρία της φυλής, τη διαφορά μεταξύ ρατσισμού και απανθρωποποίησης, πώς η απανθρωποποίηση βοηθά στη αποδόμηση των φυσικών ανθρώπινων αναστολών μας να σκοτώσουμε άλλον άνθρωπο, στην κατανόηση των απανθρωπιστικών πεποιθήσεων ως ιδεολογικές πεποιθήσεις και στο τι πρέπει να γνωρίζουμε και να πράττουμε προκειμένου να αντισταθούμε στην απανθρωποποίηση. Καθώς πρόσφατα ζωγραφίζω ακουαρέλες, έχω συμπεριλάβει και μερικές νέες ζωγραφιές. Έχω συμπεριλάβει επίσης έναν σύνδεσμο σε ένα άρθρο σχετικά με μια ιατρική περίθαλψη που επιτρέπει τη  διατήρηση της αξιοπρέπειας των ασθενών του Harvey max  Chochinov, MD, ένα θέμα που πιθανότατα να επανέλθω σε μελλοντικές αναρτήσεις.  Αυτού του είδους παροχής  ιατρικής φροντίδας, περιλαμβάνει καλής ποιότητας υγειονομική περίθαλψη, αλλά και ενσυναίσθηση και ενδιαφέρον για τους ασθενείς από τους επαγγελματίες υγείας.

Ο Smith αναλύει σε αρκετό βάθος την έννοια της φυλής. Εδώ θα προσπαθήσω να συνοψίσω μόνο τα διάφορα νήματα της συζήτησης. Πρώτον, η συντριπτική πλειοψηφία των σοβαρών επιστημόνων αρνείται τη βιολογική πραγματικότητα της φυλής και την ιδέα ότι οι μαύροι και οι λευκοί είναι ξεχωριστά είδη χωρίς κοινούς εξελικτικούς προγόνους.  Αναλύει τους λόγους που πρέπει να εγκαταλείψουμε την τάση να εξισώνουμε τη φυλή με το χρώμα του δέρματος, το οποίο λέει είναι δείκτης για τη φυλή μόνο για ιστορικούς λόγους που αφορούν την αποικιοκρατία και τη δουλεία. Δηλώνει ότι μόλις ξεκαθαρίσει η έννοια της φυλής, παρατηρούμε ότι «οι άνθρωποι χρησιμοποιούν λέξεις όπως «εθνικότητα», «πολιτισμός», «θρησκεία» και «ιθαγένεια» για να μιλήσουν για τη φυλή χωρίς καν να συνειδητοποιούν ότι αυτό κάνουν». Μας λέει ότι οι άνθρωποι πιστεύουν ότι η φυλή ενός ατόμου είναι κάτι που είναι αντικειμενικά αληθινό για αυτούς, αντί να είναι απλώς θέμα του τρόπου με τον οποίο οι άλλοι άνθρωποι τους κατηγοριοποιούν ή ότι η φυλή ενός ατόμου είναι κάτι που είναι βαθύ και αναλλοίωτο και το οποίο μεταβιβάζεται , βιολογικά, από τους γονείς στα παιδιά. Οι μελετητές που μελετούν τη φυλή αποκαλούν αυτή την ιδέα φυλετική ουσιοκρατία  / racial essentialism.

 

Εξηγεί ότι η χημεία είναι ένας από τους λίγους τομείς όπου η ουσιοκρατία αξίζει να διατηρηθεί. Για παράδειγμα, το υδρογόνο αποτελείται από άτομα που έχουν μόνο ένα πρωτόνιο. Γι’ αυτό στο υδρογόνο αποδίδεται ο ατομικός αριθμός 1. Όλα τα άτομα υδρογόνου έχουν τον ατομικό αριθμό 1 και τίποτα που δεν είναι υδρογόνο δεν έχει αυτόν τον ατομικό αριθμό. Αλλά η θεωρία της ουσιοκρατίας δεν έχει κανένα επιστημονικό νόημα όταν εφαρμόζεται σε φυλές. Ως βιολογικό γεγονός, ισχυρίζεται, «απλώς δεν υπάρχει φυλετικό ισοδύναμο ατομικού αριθμού. Οι φυλές δεν έχουν ουσιαστικά στοιχεία. Απλώς φανταζόμαστε ότι έχουν. Όμως, παρά την ανακρίβειά της, η φυλετική ουσιοκρατία διατηρεί μια σκληρή λαβή στην ανθρώπινη φαντασία». Η κοινή αντίληψη της φυλής είναι στην πραγματικότητα μια θεωρία της φυλής, μια «λαϊκή θεωρία» και όχι μια επιστημονική ή φιλοσοφική θεωρία. Ο Smith περιγράφει πώς χρησιμοποιούμε την ιδέα κρυμμένων φυλετικών ουσιών για να εξηγήσουμε την ποικιλομορφία που παρατηρούμε επειδή οι άνθρωποι έρχονται σε διαφορετικά πακέτα φυσιολογίας και συμπεριφέρονται με έναν πλούτο διαφορετικών τρόπων. Διευκρινίζει επίσης ότι οι πεποιθήσεις για τη φυλή μπορεί να μην είναι πάντα καταστροφικές επειδή σε μια ρατσιστική κοινωνία, η ιδέα της φυλής και της φυλετικής υπερηφάνειας μπορεί να προσφέρει μια αίσθηση δύναμης και αλληλεγγύης για τους καταπιεσμένους, αλλά αυτό έρχεται με το τίμημα της διαιώνισης των περιστάσεων που καθιστούν απαραίτητη μια τέτοια αλληλεγγύη.  Μας υπενθυμίζει ότι η ιδέα της φυλής παρέχει επίσης μια αίσθηση δύναμης και αλληλεγγύης και στους Ναζί ή στους υπερασπιστές της υπεροχής των λευκών.

Όπως ανέφερα παραπάνω, ο Smith διακρίνει τον ρατσισμό από την απανθρωποποίηση. Ισχυρίζεται ότι ο ρατσισμός είναι η πεποίθηση ότι ορισμένες φυλές αποτελούνται από κατώτερα ανθρώπινα όντα, αλλά η απανθρωποποίηση είναι η πεποίθηση ότι τα μέλη ορισμένων φυλών είναι κατώτερα από τα ανθρώπινα όντα. Γράφει: «Η κατανόηση αυτής της διαφοράς είναι ζωτικής σημασίας, γιατί ρίχνει φως στο γιατί ομάδες ανθρώπων σχεδόν πάντα κατηγοριοποιούνται σε φυλές πριν απανθρωποποιηθούν και γιατί οι ρατσιστικές συμπεριφορές μεταμορφώνονται τόσο εύκολα σε συμπεριφορές απανθρωποποίησης.  Η απανθρωποποίηση είναι ρατσισμός με στεροειδή». Ισχυρίζεται ότι οι ψευδείς ιδέες σχετικά με τη φυλή πρέπει να καταπολεμηθούν, επειδή το να αντιλαμβανόμαστε τους ανθρώπους ως φυλετικά διαφορετικούς μπορεί να μας οδηγήσει εύκολα στην απανθρωποποίηση τους. Γράφει: «αν και μπορούμε να δούμε τη διαφορετικότητα, δεν μπορούμε να δούμε τη φυλή. Ο διαχωρισμός των ανθρώπινων όντων σε φυλές – στο «είδος μας» και στο «είδος τους» – είναι το πρώτο βήμα στον δρόμο για την απανθρωποποίηση τους. Πρώτα τους ξεχωρίζουμε ως ένα θεμελιωδώς διαφορετικό είδος ανθρώπου – τους αντιμετωπίζουμε ως μια ξεχωριστή φυλή – και μόνο αργότερα τους μετατρέπουμε σε υπανθρώπινα πλάσματα που μπορούν να εξοντωθούν ή να υποδουλωθούν».

Μέρος του βιβλίου εστιάζει στο πώς οι διαδικασίες απανθρωποποίησης διαλύουν τις φυσικές ανθρώπινες αναστολές μας να υποδουλώσουμε, να βασανίσουμε ή να σκοτώσουμε έναν άλλο άνθρωπο. Ο Smith περιγράφει πώς οι άνθρωποι αναστέλλουν τις σοβαρές μορφές βίας εναντίον μελών της κοινότητάς τους. Αυτή η αντίσταση στην εκτέλεση αυτών των πράξεων βίας, μας λέει, είναι μια αναστολή, όχι μια απαγόρευση. Δεν βασίζεται απλώς στην ηθική. Περιγράφει πώς η επιβίωσή μας εξαρτάται από το να είμαστε μέλη συνεργατικών κοινοτήτων και ο κοινωνικός τρόπος ζωής μας απαιτεί να είμαστε εξαιρετικά συντονισμένοι ο ένας με τον άλλον. Η αποφυγή βίας  δεν περιορίζεται μόνο στην τοπική κοινότητα, αλλά επεκτείνεται και σε κάθε άνθρωπο γιατί δεν μπορούμε παρά να τον αναγνωρίσουμε ως συνάνθρωπο. Γράφει: « Το να βλέπουμε τους άλλους ως ανθρώπους είναι μια ενστικτώδης αντίδραση. Δεν είναι κάτι που μπορούμε να ενεργοποιήσουμε ή να απενεργοποιήσουμε κατά βούληση». Αλλά, ρωτά, εάν τα ανθρώπινα όντα έχουν αναστολές κατά της δολοφονίας, πώς καταφέρνουν τακτικά  να κάνουν πολέμους και γενοκτονίες;

Πρώτον, ξεκαθαρίζει ότι είναι η επιθυμία μας να βλάψουμε τους άλλους που οδηγεί στην απανθρωποποίηση τους και όχι το αντίστροφο. Η απανθρωποποίηση, γράφει, συμβαίνει όταν μια ομάδα ανθρώπων βλέπει ότι μπορεί να έχει οφέλη και πλεονεκτήματα  από την άσκηση βίας σε μια άλλη. Μέσω της θεώρησης των άλλων ως κάτι λιγότερο από ανθρώπους επιτυγχάνεται ηθική αποδέσμευση  και λύνεται το πρόβλημα, επειδή καθιστά τις πράξεις ηθικά επιτρεπτές.  Επιπλέον, η βία που εξαπολύει η απανθρωποποίηση έχει συχνά έναν έντονο ηθικολογικό τόνο, γι’ αυτό ο Smith πιστεύει ότι η εστίαση σε αυτό που είναι ηθικά σωστό δεν αρκεί για να τερματιστεί η απανθρωποποίηση. Αντίθετα, γράφει: «πρέπει να μπλοκάρουμε τις διαδικασίες – ψυχολογικές και πολιτικές – που ανατρέπουν την αυτόματη αντίληψή μας της ανθρωπιάς των άλλων». Άλλοι τρόποι με τους οποίους ο έξυπνος εγκέφαλός μας έχει καταφέρει να απενεργοποιήσει επιλεκτικά τις φυσικές αναστολές μας ενάντια στην εκτέλεση πράξεων θηριωδίας κατά του  είδους μας είναι μέσω της υλικής τεχνολογίας – τώρα έχουμε δημιουργήσει όπλα που μας επιτρέπουν να σκοτώνουμε εξ αποστάσεως. Το αλκοόλ και τα ναρκωτικά και οι πολεμικές τελετουργίες χρησιμοποιούνται επίσης για την απενεργοποίηση των αναστολών μας.

Οι απανθρωπιστικές πεποιθήσεις είναι ιδεολογικές πεποιθήσεις

Η απανθρωποποίηση είναι, σύμφωνα με τον συγγραφέα, μια ψυχολογική απόκριση στις πολιτικές δυνάμεις που συνδυάζονται με την τάση μας για ψυχολογική ουσιοκρατία και ιεραρχική σκέψη. Με απλά λόγια, ισχυρές κοινωνικές δυνάμεις αλληλεπιδρούν με εξίσου ισχυρές ψυχολογικές τάσεις για να παράγουν αλλοιωμένες καταστάσεις συνείδησης σε αυτούς που επηρεάζονται από αυτές που τους κάνουν να βλέπουν τους άλλους ανθρώπους ως κάτι λιγότερο ή κατώτερο από τον άνθρωπο. Και μετά, οι άνθρωποι είναι πιθανό να κάνουν πράξεις θηριωδίας που δεν θα φανταζόντουσαν ποτέ ότι θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν. Πιο συγκεκριμένα, οι απανθρωπιστικές πεποιθήσεις είναι ιδεολογικές πεποιθήσεις.  Ο Smith υποστηρίζει ότι για να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί η απανθρωποποίηση και για να αντισταθούμε αποτελεσματικά σε αυτήν, πρέπει να έχουμε μια σαφή αντίληψη της ιδεολογίας. Θεωρεί χρήσιμη την έννοια των ιδεολογιών ως πεποιθήσεις των οποίων η  λειτουργία είναι να υποθάλπουν την καταπίεση.

Διευκρινίζει ότι: «Καταπίεση» είναι μια λέξη για καταστάσεις στις οποίες μια ομάδα ανθρώπων αποκομίζει κάποιο πραγματικό ή φανταστικό όφελος υποτάσσοντας μια άλλη ομάδα ανθρώπων. Είναι μια εγγενώς πολιτική έννοια, γιατί αφορά την κατανομή και την ανάπτυξη της εξουσίας μεταξύ ολόκληρων ομάδων ανθρώπων και όχι μεταξύ ατόμων». Δηλώνει ότι οι ιδεολογίες αναπαράγονται πολιτισμικά επειδή προωθούν την καταπίεση κάποιας ομάδας ανθρώπων ενώ ωφελούν μια άλλη ομάδα. Σημειώνει περαιτέρω ότι άνθρωποι που μπορεί να ωφελούνται από την καταπίεση κάποιων άλλων δεν χρειάζεται να έχουν ως σκοπό την καταπίεση των άλλων και μπορεί να μην γνωρίζουν καν ότι είναι γρανάζια σε μια καταπιεστική κοινωνικοπολιτική ή οικονομική μηχανή.

Το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου, με τον τίτλο Αντισταθείτε, είναι μια περίληψη των βασικών σημείων σχετικά με το τι πρέπει να γνωρίζουμε και να κάνουμε ώστε να αντισταθούμε στην τάση απανθρωποποίησης. Ο συγγραφέας γράφει ότι η αντίσταση στην απανθρωποποίηση είναι περίπλοκη και δεν είναι κάτι που μπορεί να εκφραστεί σε μια λίστα με κανόνες. Υποθέτει από την αρχή ότι η αντίσταση στην απανθρωποποίηση πρέπει να βασίζεται στην κατανόηση του πώς λειτουργεί. Ισχυρίζεται ότι πρώτα πρέπει να καταλάβουμε ότι είναι πολιτική και ψυχολογική. Αφορά τόσο την κατανομή της εξουσίας στη δημόσια σφαίρα όσο και τις πεποιθήσεις που διαμορφώνουμε για τον εαυτό μας και τους άλλους, και ως εκ τούτου, πρέπει να λάβουμε υπόψη τόσο τις πολιτικές δυνάμεις που μας ωθούν να θεωρούμε τους άλλους ως κάτι κατώτερο ή λιγότερο από ανθρώπινα όντα όσο και τις ψυχολογικές δυνάμεις μέσα μας. που μας επιτρέπουν να το κάνουμε αυτό.

Οπότε, η αντίσταση στην απανθρωποποίηση απαιτεί τόσο πολιτική δράση όσο και γνώση του εαυτού μας. Το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε, λέει ο συγγραφέας, είναι να την καταπολεμήσουμε με μικρούς τρόπους στην καθημερινή μας ζωή, να την αναφέρουμε  όπου την παρατηρούμε, να εναντιωνόμαστε σε αυτή ως επικίνδυνη ρητορική, να  δείχνουμε την αντίθεση μας στην εκλογική κάλπη , κι επίσης, να  καταπολεμούμε οποιεσδήποτε απανθρωπιστικές παρορμήσεις μέσα μας. Γράφει ότι όλοι είμαστε ικανοί να απανθρωποποιούμε τους άλλους, και γι’ αυτό πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση όσον αφορά τους δικούς μας φόβους, προκαταλήψεις, τυφλά σημεία και προβληματικές ιδέες που μπορεί να έχουμε αφομοιώσει από την κοινωνία, καθώς και για τις τάσεις μας να κατηγοριοποιούμε τους άλλους και να πέφτουμε θύματα προπαγανδιστών που απανθρωποποιούν, που παίζουν με τις ανασφάλειες και τα παράπονά μας, που δαιμονοποιούν τους άλλους και μετά μας προσφέρουν την ψευδαίσθηση της σωτηρίας από αυτούς.

Επιπλέον, επειδή όλοι, κατά καιρούς, μπορούμε να πέσουμε θύματα απανθρωπιστικών αφηγήσεων,  θα πρέπει να αποφεύγουμε να απανθρωποποιούμε κι αυτούς που βλέπουμε ότι απανθρωποποιούν τους άλλους. Γράφει: «Αντί να βάλουμε τη διαδικασία της απανθρωποποίησης κάτω από ένα μεγεθυντικό φακό, υπάρχει μια τάση να κατηγορούνται όσοι απανθρωποποιούν τους άλλους ως κακά τέρατα …. κι έτσι να επιδιδόμαστε στην ίδια  μορφή σκέψης που φαινομενικά επιδιώκουμε να καταπολεμήσουμε . Η περιγραφή άλλων ανθρώπινων όντων ως τέρατα αποτελεί εμπόδιο στη σοβαρή αντιμετώπιση του προβλήματος. Δεν έχει σημασία πόσο αποκρουστικές ή καταστροφικές είναι οι πεποιθήσεις και οι πράξεις τους. Τα τέρατα είναι φανταστικά, αλλά οι άνθρωποι που απανθρωποποιούν είναι αληθινοί, και είναι ως επί το πλείστον απλοί άνθρωποι όπως εσείς κι εγώ».

Ο Smith μάς λέει επίσης ότι δεν πρέπει να συγχέουμε την απανθρωποποίηση με άλλα είδη προκατάληψης επειδή εξηγεί ότι δεν είναι το ίδιο με τον ρατσισμό, τον αντισημιτισμό, τον σεξισμό, την αντικειμενοποίηση, τον θρησκευτικό φανατισμό ή την προκατάληψη εναντίον άλλων μειονοτήτων, γιατί η απανθρωποποίηση είναι δυνητικά πολύ πιο επικίνδυνη . Προτείνει ότι εφόσον η κατανόηση του τι είναι και πώς λειτουργεί είναι σημαντική για να αντισταθεί κανείς, είναι απαραίτητο να μελετήσουμε την ιστορία για να μάθουμε για την απανθρωποποίηση. Η απόκτηση γνώσεων σχετικά με τη γενοκτονία, την αποικιοκρατία, τη φυλετική καταπίεση και τις σκοτεινές σελίδες της εθνικής και διεθνούς ιστορίας μας, η υπεράσπιση της αλήθειας και της ανθρωπότητας είναι σημαντικές πτυχές της αντίστασης.

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ως ανθρώπινα όντα τείνουμε φυσικά να βλέπουμε τους άλλους ως ανθρώπινα όντα, και ο Smith εξηγεί ότι η απανθρωποποίηση προέρχεται από επιρροές έξω από εμάς. Γράφει: «Η τάση να  βλέπουμε τους άλλους ως υπανθρώπινα πλάσματα μας επιβάλλεται ι από ανθρώπους που επενδύουν στο να μας κάνουν να βλάψουμε τους άλλους». Μας λέει ότι ένα σημαντικό συστατικό της ανθρώπινης φύσης είναι με το μέρος μας στον αγώνα να αντισταθούμε στην απανθρωποποίηση και ότι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με εκείνους που δηλώνουν ότι η παρόρμηση να απανθρωποποιούμε τους άλλους είναι στα γονίδιά μας. Εξηγεί ότι αν και οι άνθρωποι έχουμε εγγενή διάθεση μεροληψίας έναντι των εξωτερικών ομάδων  / outgroups, αυτός ο τύπος μεροληψίας απέχει πολύ από την απανθρωποποίηση, κι επίσης, το που χαράσσεται η γραμμή μεταξύ εντός και εκτός ομάδας είναι ένα πολιτικό ζήτημα, όχι κάτι κωδικοποιημένο στο DNA μας.

Σε αυτό το σημείο ίσως χρειαστεί να προσθέσω κάτι που αναλύει ο Smith στο βιβλίο του, το γεγονός ότι πρέπει να έχουμε επίγνωση της ανθρώπινης τάσης μας συχνά να έχουμε αντικρουόμενες πεποιθήσεις, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να έχουμε αντιφατικές πεποιθήσεις, και το ιδανικό θα ήταν να μπορούμε να τις παρατηρούμε, να αποφασίζουμε αν θέλουμε να κρατήσουμε και τις δυο απόψεις,  να  έχουμε επίγνωση του τι εξυπηρετούν και από πού μπορεί να πηγάζουν. Γράφει για τις αντιφάσεις που συχνά ενυπάρχουν στην απανθρωποποίηση και ότι είναι σύνηθες φαινόμενο άνθρωποι που δυσφημούν τους άλλους ως ζώα ή τέρατα ή υπάνθρωπους να αποκαλύπτουν ότι τους αναγνωρίζουν επίσης ως ανθρώπινα όντα. Κάποια στιγμή ρωτά: Αλλά στη σφαίρα της πραγματικής ζωής, όχι των ταινιών τρόμου, πώς καταφέρνει το μυαλό μας να σκεφτεί ότι μια μοναδική οντότητα μπορεί να είναι ταυτόχρονα και άνθρωπος και υπάνθρωπος;

Ένα άλλο βασικό σημείο που τονίζει είναι η ανάγκη υποστήριξης του ελεύθερου Τύπου και της ελευθερίας του λόγου, επειδή οι απανθρωπιστικές ιδέες συχνά διαδίδονται και αναπαράγονται μέσω των μέσων ενημέρωσης. Αυτός είναι ο λόγος που τα ολοκληρωτικά καθεστώτα καταστρέφουν την ελευθερία του Τύπου. Υποστηρίζεται επίσης ότι η απανθρωπιστική προπαγάνδα συνήθως δεν αφορά το μίσος και ότι συναλλάσσεται κυρίως με την απόγνωση, τον φόβο και τη λαχτάρα για σωτηρία. Ο Smith περιγράφει πως  οι μάζες χειραγωγούνται και πώς διάφορες ομάδες ανοίγουν το δρόμο  προς την εξουσία. Για να αντισταθούμε στην απανθρωποποίηση, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε τα προειδοποιητικά σημάδια. Πρέπει να ακούμε προσεκτικά τη γλώσσα που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια περιφρονημένη ομάδα ανθρώπων ως παράσιτα, τεμπέληδες, βρώμικους, άρρωστους και εγκληματίες ή το επιχείρημα ότι αναπαράγονται σε μεγάλους αριθμούς και ότι θα ξεπεράσουν και θα αντικαταστήσουν την πλειοψηφία. Τέλος, είναι σημαντικό να αντισταθούμε τόσο στην απευαισθητοποίηση στα βάσανα των άλλων όσο και στο να κατηγορούμε τα θύματα για τις κακουχίες τους.

Επιπλέον, όπως συζητήθηκε παραπάνω, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η βιολογική φυλή είναι μια κοινωνική εφεύρεση για τη δικαιολόγηση της καταπίεσης. Η αντίσταση στην θεωρία της φυλής είναι ζωτικής σημασίας για την αντίσταση στην απανθρωποποίηση, γιατί όσο συνεχίζεται η φυλετική κατηγοριοποίηση, η απανθρωποποίηση είναι προ των πυλών. Γράφει: «Το να ξεμπερδεύεις με την έννοια της φυλής είναι μια πράξη αντίστασης και ανυπακοής. Δεν σημαίνει ότι προδίδετε την οικογένεια σας, τον πολιτισμό σας ή την ιστορία σας, ή το έργο της εξασφάλισης δικαιοσύνης, γιατί δεν αρνείται κανείς ότι οι άνθρωποι αντιμετωπίζονται σαν να είναι κάτι πραγματικό η φυλή και ότι υποφέρουν από αυτό.” Αναγνωρίζει ότι κάποιοι θα προσπαθήσουν να σας επαναφέρουν στο φυλετικό κουτί, επειδή γινόσαστε απειλή για ολόκληρο το ιεραρχικό φυλετικό σύστημα. Παραδέχεται ότι είναι πιο εύκολο για τους λευκούς ανθρώπους, επειδή στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έχουν υποστεί φυλετική κατηγοριοποίηση, αλλά αυτό προσθέτει, απλώς επιβεβαιώνει το γεγονός ότι η φυλή είναι από τη φύση της μια καταπιεστική ιδεολογία.

Τέλος, αν ο Smith έγραφε το βιβλίο τώρα,  θα υπήρχαν δυστυχώς νέες τρέχουσες φρικαλεότητες για συζήτηση και ανάλυση. Οι πόλεμοι στη Μέση Ανατολή και μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, για παράδειγμα, φέρνουν στο προσκήνιο έναν πρόσθετο παράγοντα που αρκετοί δημοσιογράφοι, ρεπόρτερ και σχολιαστές δεν αναφέρουν, με εξαίρεση κάποιους πιο θαρραλέους ή ειλικρινείς ίσως, το γεγονός ότι οι συγκρούσεις και οι καταστροφές αποφέρουν πολλά κέρδη για ορισμένους. Τα κράτη που διαθέτουν βιομηχανίες που παράγουν όπλα και άλλους τύπους τεχνολογίας, που διευκολύνουν τα καταπιεστικά καθεστώτα, χρειάζονται πεδία δοκιμών και μια συνεχώς διευρυνόμενη αγορά. Πολλές κυβερνήσεις χωρών που διαθέτουν τέτοιου είδους βιομηχανίες γίνονται αναπόφευκτα συνένοχοι σε πολλά καταπιεστικά καθεστώτα, δικτατορίες, πολέμους και διαδικασίες γενοκτονίας και στην αναπόφευκτη περιβαλλοντική καταστροφή. Υπάρχουν αμέτρητα ιστορικά παραδείγματα στον 20ο και τον 21ο αιώνα, στα οποία δεν θα αναφερθώ εδώ, αλλά εάν η ειρήνη, το περιβάλλον, η διαφύλαξη όποιας ιδιωτικότητας μας έχει απομείνει, και το μέλλον των παιδιών μας, πρόκειται να γίνουν σοβαρό μέλημα για το ανθρώπινο είδος τα προσεχή χρόνια, θα πρέπει να αρχίσουμε να συμμετέχουμε σε πιο δύσκολες και θαρραλέες συζητήσεις, ειδικά οι ομάδες που έχουν ηγετικούς ρόλους, γνώση, στηρίγματα και την εξουσία να κάνουν τη διαφορά.

 «Στο έγγραφο ορόσημο του 1927 «Η φροντίδα του ασθενούς» ο Francis Peabody έγραψε: «Μία από τις βασικές ιδιότητες του κλινικού γιατρού είναι το ενδιαφέρον για την ανθρωπότητα, γιατί το μυστικό της περίθαλψης του ασθενούς είναι το ενδιαφέρον για τον ασθενή». Τα Α, Β, C και D** της φροντίδας διατήρησης της αξιοπρέπειας μπορεί να παρέχουν στους κλινικούς ιατρούς ένα πλαίσιο για να εφαρμόσουν τη σοφή διορατικότητα του Peabody και να επαναφέρουν την ανθρωπιά και την καλοσύνη στη σωστή τους θέση στην κουλτούρα της περίθαλψης ασθενών». Harvey Max Chochinov

**Τα  4 στοιχεία αυτού του είδους φροντίδας είναι η στάση και οι απόψεις των επαγγελματιών υγείας, η συμπεριφορά τους,  η συμπόνια και ο διάλογος.

Σύνδεσμος για το άρθρο για την διατήρηση της αξιοπρέπειας στην ιατρική περίθαλψη του Harvey max Chochinov (2007 Jul 28; 335(7612): 184–187) στη διεύθυνση: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1934489/

Μερικές χρήσιμες προτάσεις και ερωτήσεις, που προτείνονται στο άρθρο για  γιατρούς και άλλους πάροχους υγείας, προκειμένου να παρέχουν αυτού του είδους της ιατρικής φροντίδας:

Απόψεις και στάση

  • Πώς θα ένιωθα αν ήμουν στην κατάσταση αυτού του ασθενούς; • Τι με οδηγεί στο να βγάλω αυτά τα συμπεράσματα; • Έχω ελέγξει εάν οι υποθέσεις μου είναι ακριβείς; • Γνωρίζω πώς μπορεί να επηρεάζει τον / την ασθενή η στάση μου; • Μήπως η στάση μου απέναντι στον / στην ασθενή βασίζεται σε κάτι που σχετίζεται με τις δικές μου εμπειρίες, άγχη ή φόβους; • Ο τρόπος που αντιλαμβάνομαι τη θέση μου ως πάροχος υγειονομικής περίθαλψης με διευκολύνει ή με αποτρέπει από το να δημιουργήσω ανοιχτές και ενσυναίσθητες επαγγελματικές σχέσεις με τους ασθενείς μου;……..

Συμπεριφορές

  • Αντιμετωπίστε την επαφή με τους ασθενείς όπως θα κάνατε και με οποιαδήποτε σημαντική κλινική παρέμβαση • Οι συμπεριφορές προς τους ασθενείς πρέπει πάντα να περιλαμβάνουν σεβασμό και καλοσύνη • Τυχόν έλλειψη θεραπευτικών επιλογών δεν πρέπει ποτέ να εκλογικεύει ή να δικαιολογεί την έλλειψη συνεχούς επαφής με τον ασθενή…….

Συμπόνια

Το να έρθετε σε επαφή με τα δικά σας συναισθήματα απαιτεί τη συνεκτίμηση της ανθρώπινης ζωής και εμπειρίας. Μερικοί τρόποι για να το κάνετε αυτό:

  • Ανάγνωση ιστοριών και μυθιστορημάτων και παρακολούθηση ταινιών, θέατρο, τέχνη που απεικονίζουν τα πάθη της ανθρώπινης κατάστασης • Συζητήσεις για αφηγήσεις, πίνακες ζωγραφικής και αποτελεσματικά πρότυπα ρόλων • Να λάβετε υπόψη τις προσωπικές ιστορίες που συνοδεύουν την ασθένεια • Βίωση κάποιου βαθμού ταύτισης με όσους είναι άρρωστοι ή υποφέρουν…….

Διάλογος

Αναγνώριση της προσωπικότητας του ασθενούς             &

Ερωτήσεις για αύξηση της γνώσης του ασθενούς

  • «Τι πρέπει να γνωρίζω για σένα ως άτομο που θα με βοηθήσει να σε φροντίσω όσο καλύτερα μπορώ;» • «Ποια είναι τα πράγματα αυτή τη στιγμή στη ζωή σας που είναι πιο σημαντικά για εσάς ή που σας απασχολούν περισσότερο;» • «Ποιος άλλος (ή τι άλλο) θα επηρεαστεί από αυτό που συμβαίνει με την υγεία σας;» • «Ποιος πρέπει να είναι εδώ για να σας βοηθήσει;» (φίλοι, οικογένεια, πνευματικό ή θρησκευτικό δίκτυο υποστήριξης, κ.λπ.) • «Ποιον άλλον πρέπει να συμπεριλάβουμε σε αυτό το σημείο, για να σας βοηθήσουμε σε αυτή τη δύσκολη στιγμή;» (ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες, ομαδική υποστήριξη, ιερέας, ειδικοί συμπληρωματικής φροντίδας, κ.λ.π.