23 Απριλίου, 2023 Η μετάφραση θα ολοκληρωθεί σε λίγες μέρες
Καθάρισε γη και δημιούργησε……
«Φαντάζομαι τον εαυτό μου ως οικοδόμο που χτίζει σπίτια….. Αλλά απαντώ, η φύση του κτισίματος –της δημιουργικότητας– είναι να καθαρίζεις γη και να δημιουργείς». Natalie Goldberg, Thunder and Lightning
«Και ούτως ή άλλως, δεν είναι αλήθεια ότι οι ψυχές μας συγχωνεύονται και ενσωματώνουν όλους όσους συναντάμε;» Natalie Goldberg,
«Καλλιεργώντας τις νοητικές λειτουργίες της προσοχής, της πρόθεσης και της επίγνωσης, ενισχύουμε την ικανότητά μας να εντοπίζουμε την πηγή του άγχους και στη συνέχεια να αξιοποιούμε την ικανότητά μας να προωθούμε την ενσωμάτωση / ενοποίηση, μετατρέποντας την ενέργεια της απειλής σε ώθηση προς την ανθεκτικότητα και την ηρεμία». Dan J. Siegel, MD
Η σημερινή ανάρτηση θυμίζει εφηβικές ιστορίες, περιλαμβάνει επίσης δυο νέα σχέδια, μια αναφορά στο βιβλίο της Natalie Goldberg, Thunder and Lightning / Κεραυνοί και Αστραπές, κι έναν σύνδεσμο για το πιο πρόσφατο επεισόδιο του podcast του Being Well: https://www.rickhanson.net/being-well-podcast-releasing-obsessive-thoughts-rumination-ocd-and-dealing-with-fear/ , στο οποίο ο Δρ Rick και ο Forrest Hanson συζητούν την προσπάθεια του εγκεφάλου να λύσει προβλήματα μέσω του αναμασήματος σκέψεων ως ένα είδος μηρυκασμού / rumination, τις αρνητικές συνέπειες του υπερβολικού συλλογισμού, τους λόγους που μπορεί να κολλήσουμε σε ορισμένες σκέψεις και πώς μπορούμε να απελευθερώσουμε επαναλαμβανόμενες σκέψεις που μπορεί να μας προκαλούν εμμονή ή άγχος.
Προς το τέλος του βιβλίου η Natalie Goldberg [συγγραφέας, ζωγράφος, δασκάλα γραφής και κάποια που εξασκείται στο Ζεν διαλογισμό] μιλάει για το πώς συχνά μας φιμώνουν πολύ νωρίς μέσα από τις δικές της ιστορίες σχολικών εμπειριών. Το βιβλίο είναι δομημένο γύρω από ερωτήσεις που ενθαρρύνει τους ανθρώπους να κάνουν στον εαυτό τους ως μέρος της συγγραφικής πρακτικής. Στον επίλογο μιλά για μια εβδομάδα συγγραφικής δραστηριότητας που είχε οργανώσει για τον εαυτό της μακριά από το σπίτι της. Σε σχέση με αυτό το χρονικό διάστημα που αφιέρωσε στη γραφή σε απομόνωση λέει: «…. Μόνη σου σε έναν μοναχικό γκρεμό κρεμασμένη από έναν απόκρημνο βράχο, με τα χέρια σου να αιμορραγούν. Η ίδια πάλη, ανοίγματα, παραίτηση, το ίδιο γδάρσιμο του εαυτού σου, η ίδια ταπεινότητα, η τελική κουρασμένη αποδοχή…» Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου διερεύνησε την ερώτηση: Για ποιον γράφεις; Μας λέει: «… Κι όμως εκείνο το βράδυ επανασυνδέθηκα με τη μοναδική μου αληθινή καταγωγή πριν από όλες τις άλλες: τον εαυτό μου. Την είχα παρακάμψει, προσπάθησα να τη κάψω στη φωτιά όταν έφυγα από το σπίτι στα δεκαοχτώ… Τώρα εκείνο το ορφανό υψωνόταν μπροστά μου. Για ποιον γράφεις; Γράφω για σένα. Για να καταγράψω πώς έβλεπες και ένιωθες πριν σε σωπάσουν. Για ποιον γράφεις; ξαναρώτησα. Γράφω για τον εαυτό μου – και μέσω του εαυτού μου γράφω για όλους…… Να τη θυμάσαι. Μείνε μαζί της. Έχεις αποκαλύψει μια αληθινή ρίζα. Στάσου μαζί της και θα μείνεις σταθερή στα πόδια σου. Δεν θα παραπαίεις. Ένα πέπλο είχε σηκωθεί. Είχα βρει ένα σπίτι πέρα από το σπίτι».
Η ανάγνωση του βιβλίου μου θύμισε πολλές διακριτικές αλλά και πιο έντονες στιγμές φίμωσης στο πέρασμα του χρόνου. Αναπόφευκτα ανασύρθηκαν και μερικές από τις δικές μου σχολικές εμπειρίες. Δεν ξεχνάς πραγματικά, αλλά τα αφήνεις στην άκρη, τελικά, δεν είμαστε σχεδιασμένοι για να έχουμε όλες τις εμπειρίες μας στο προσκήνιο του μυαλού μας, θα ήμασταν ανίκανοι να λειτουργήσουμε, θα καταρρέαμε, αν όλη μας η ζωή ήταν συνεχώς στο προσκήνιο του νου, διεκδικώντας την προσοχή μας. Έχουμε επίσης αποθαρρυνθεί από τα να μιλάμε για αυτά. Αντίθετα, διδασκόμαστε να μην κάνουμε φασαρία και να γινόμαστε πιο ανεκτικοί. Τις ανασταίνω εδώ γιατί πιστεύω ότι είναι απαραίτητο όλοι μας να αισθανόμαστε ασφαλείς να μιλήσουμε για αυτά τα θέματα. Η συζήτηση λιώνει το μούδιασμα, δημιουργεί ένα νήμα κατανόησης και θέασης του μοτίβου των εμπειριών μας. Μέσω της προσοχής, της επίγνωσης και της συζήτησης κάποια πράγματα μπορούν να αλλάξουν. Το να είμαστε ανοιχτοί σε πράγματα που μας έχουν πληγώσει μπορεί να αφυπνίσει τους άλλους σχετικά με τις δικές τους εμπειρίες και τις συστημικές και συχνά συστηματικές άδικες ή αποδυναμωτικές πρακτικές που συχνά τις θεωρούμε δεδομένες και οι οποίες μας οδηγούν σε παραίτηση.
Τα δύο τελευταία χρόνια του σχολείου η καθηγήτρια της ελληνικής γλώσσας ήταν παντρεμένη με τον καθηγητή των Θρησκευτικών. Είχαν διαφορετικές προσωπικότητες, αλλά τις ίδιες υποκείμενες πεποιθήσεις σχετικά με το ποιος μπορεί να μιλήσει και ποιος όχι, τι είναι αποδεκτό να ειπωθεί, ποιος δικαιούται να λάβει εκπαίδευση και ποιος όχι. Χρησιμοποιούσαν τη στρατηγική του να υπομένεις αρνητικές συνέπειες χωρίς λόγο, ή την πρόκληση αδικιών ως τρόπο αποθάρρυνσης και φίμωσης. Εκ των υστέρων, είναι ευκολότερο να δω ότι ενθάρρυναν ορισμένους μαθητές να συνεχίσουν περαιτέρω σπουδές ενώ αποθάρρυναν άλλους. Φυσικά, εκείνη την εποχή το ευρύτερο πλαίσιο που συντηρούσε όλα αυτά δεν ήταν ορατό. Ωστόσο, αυτό που είχα στη διάθεσή μου ήταν οι παρατηρήσεις και τα συναισθήματά μου.
On one occasion, we were assigned to write about some topic of a socio-economic nature. At the time I was preparing to sit exams for Economic schools, so I found myself looking forward to engaging with the paper. When the teacher finally handed it back to me her commentary was that it was very good, but it could not be mine. An a priori assumption … with no room for further discussion The irony was that she immediately turned to praise the student sitting behind me, who had copied the whole assignment from a book, and whom I had advised to change the wording, in case the teacher had read it or understood that it wasn’t her own voice. … In class I had felt embarrassed and on the verge of tears. Later at home I was able to get in touch with other feelings like anger and fear, but I pushed it all down so that I could keep returning to classes. We probably all received different lessons that day, but the residue of the embodied emotions is what is still left as an imprint after so many decades.
About the same time, during an RE class, her husband, out of the blue, asked about our opinion on abortions. This was totally out of the ordinary, because these were not the kind of topics discussed in class then, especially, in an RE class with a male teacher. Actually, there usually was not much discussion at all. It was the kind of class where the lesson could put you into deep sleep. He was probably bored himself most of the time and often told jokes that we had to make an effort to find funny. We often did our homework or read other things. As long as we kept quiet we were fine. He’d usually ask one of us to read out aloud the day’s lesson from our school book. We were then expected to learn this by heart and either recite it or answer questions during the next lesson. I had not raised my hand because I didn’t think it was a safe topic to discuss with him, and because I was not sure I even had an informed opinion around the matter at the time. And lo and behold, from all the hands raised in the air [there were about fifty girls in the class] he thought it best to ask me. What could I say? I hesitated and then I replied that it depended on the situation and it probably was a choice that women should make….
His reply came down on me like Damocles’ sword. He casually said “Great, you’ve earned yourself a 14/ 20 grade for the rest of the year”. Nobody got that grade in RE or PE or Art during the last year of school because grades mattered for those sitting university entry exams. No matter what effort I put in or how well I wrote in tests he never raised this grade. Lessons learnt: school is not necessarily a safe place, teachers do not always have our best interest in mind, it’s OK to punish others if we don’t like their views and those older or with authority can be mean and unjust deliberately. Above all, we learnt that it’s not safe to speak our mind.
I will end with an extract from the book, in which Goldberg writes about an old school teacher:
“What is the humming in my brain, the need to talk, this ineffable world I carry inside my physical body that I’m sure communicates out beyond my life and your death, that is held like a dust mote in the air, a swarm of bees, a drifting cloud? Mrs. Post, I’m not angry anymore – or afraid of you. I think you understand this now.”
Extracts from the Being Well episode mentioned above:
“Ruminating …….could be focused on thoughts, it could be going back over and over again to rehashing a conversation, or revisiting some traumatic memory or period in your time, or worrying about the same thing over and over with a combination of thoughts, and feelings, and sensations. So the word comes from the ruminants [cows, sheep, goats, giraffes] who chew their cud productively to somehow extract nutrition from grass, separating out the cellulose from the nutrients…”
This human capacity [dogs and gorillas probably don’t ruminate] is the result of our neurological development as a species:
“… developments, neurologically, arguably, in the last couple 3 million years has been twofold, number one, our profoundly social brain, and our capacities for relationships of various kinds, and also our capacities to ruminate, in effect, our capacities to do what’s called mental time travel, to go into the future or the past, and be kind of lost in internal mini movies. That second capacity has lots of advantages, it enables us to learn from our past and to make plans for our future….”
“…. one of the things that the brain is trying to do when it’s ruminating is it’s trying to problem-solve …. it’s a coping strategy, and as we go through life, we have to figure out what to do about different kinds of situations, and this problem-solving is occurring in the background of the brain, all the time, it’s one of its most important capabilities, but when we’re faced with a situation …. [in which] the how of solving it isn’t obvious to us, or it might not exist at all, and the brain can become really fixated on it, like replaying it over, over, analyzing every aspect of it…”
Rumination might also be a defense against certain experiences:
“Rumination is about, you could say, non-experienced experience, stuff that’s pushed down, warded off, disowned, kept at bay, and a lot of the journey is about softening, including, landing, tolerating, and learning…….. the rumination process is a defense against certain experiences…… very often, that’s the way to avoid experiencing something……”
Finally, Rick and Forrest Hanson also mention the importance of balancing closeness and distance when engaging with difficult material, and the importance of agency and acting out in the world. They provide several personal and other examples like: songs that get stuck in our mimd for weeks, closet fears and childhood fears of a monster lurking under the bed, fear of our partner dying next to us while sleeping, religion related obsessive thoughts, which is interesting to explore, imges and other material arisng during psychedelic experiences, a relentless inner critic, e.t.c.. They explore how feeling the hypothetical outcome of a dreaded experience or completing the gestalt or how exaggerating the obsession and “surrendering to the worst” can free us from fears or obsessive thinking:
Rick Hanson says: “…. when you dramatize it, and you even deliberately exaggerate it, and intensify it….. [For instance] you imagine that there is a part of you, because often these particular obsessions relate to parts [of ourselves]…… so then if you own that part of you, you’re bringing it into the ambit of your own influence, and so you could pretend to be that part which is like a creature, or a scientific but nasty critic, or something, or an evil Disney movie character, creepy, creepy kind of creature, Gollum, ….. and it goes back to this kind of saying, maxim from the Human Potential days, that one of the fastest ways to get off a position is to fully get on it, because then you kind of help the gestalt to complete….”
