Η μετάφραση θα ολοκληρωθεί / 11/08/2023

«Είναι μια νέα μέρα μολυσμένη με τους παλιούς τρόπους»

«Σιγά σιγά, συνειδητοποίησα ότι τίποτα δεν ήταν πιο σημαντικό από το να σταματήσω / ει η βία κατά των γυναικών—ότι η βεβήλωση των γυναικών έδειχνε την αποτυχία των ανθρώπων να τιμήσουν και να προστατέψουν τη ζωή» Eve Ensler

Οι περισσότερες αναρτήσεις σε αυτόν τον ιστότοπο σχετίζονται, σε κάποιο βαθμό, με την τέχνη ή το τραύμα. Η σημερινή ανάρτηση δεν αποτελεί εξαίρεση, αλλά σήμερα θα θίξω το πολύ δύσκολο θέμα του ακρωτηριασμού ή κοπής των γυναικείων γεννητικών οργάνων (ΑΓΓΟ) και, ως εκ τούτου, θα μπορούσε να ζορίσει ή να προκαλέσει έντονα συναισθήματα σε κάποιους ανθρώπους. Δεν έχω συμπεριλάβει γραφικές περιγραφές των διάφορων τύπων και διαδικασιών που περιλαμβάνονται στον ΑΓΓΟ, αλλά το ίδιο το θέμα και ορισμένα από τα βίντεο που προτείνονται παρακάτω μπορεί να είναι δύσκολα. Αυτή η ανάρτηση είναι ως επί το πλείστον μια εισαγωγή στο τεράστιο αυτό θέμα για να αυξήσει την ευαισθητοποίηση ή να μας κάνει να σκεφτούμε το θέμα και ίσως να εμπνεύσει κάποιους να κάνουν τη δική τους έρευνα και να καταλήξουν στα δικά τους συμπεράσματα.

Εδώ και δυο εβδομάδες κάνω βουτιές στο σχετικό υλικό – είτε διαβάζοντας μαρτυρίες, είτε κοιτώντας ερευνητικά άρθρα και ιστοσελίδες οργανισμών,  είτε παρακολουθώντας διαθέσιμα βίντεο και ντοκιμαντέρ, είτε εξερευνώντας τέχνη όπως ποίηση και μυθοπλασία. Η έρευνα μου έχει επικεντρωθεί περισσότερο στο εύρος παρά σε μια εις βάθος ανάλυση, γιατί το θέμα ήταν κάπως δύσκολο και πιστεύω ότι, εκτός κι αν κάποιος είναι πολύ κυνικός ή εντελώς κλειστός / μουδιασμένος συναισθηματικά, η επαφή και η ενασχόληση με αυτού του είδους τραύματος και πραγματικότητας δεν είναι εύκολη. Ακόμα και τα στατιστικά στοιχεία είναι συντριπτικά. Στατιστικά στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) δείχνουν ότι περισσότερα από 200 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες που ζουν σήμερα έχουν υποστεί ακρωτηριασμό σε 30 χώρες στην Αφρική, τη Μέση Ανατολή και την Ασία, όπου ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων (ΑΓΓΟ) ασκείται ευρέως. Παγκοσμίως ο αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος. Ο ΑΓΓΟ πραγματοποιείται κυρίως σε νεαρά κορίτσια μεταξύ της βρεφικής ηλικίας και της ηλικίας των 15 ετών, αν και μπορεί να λάβει χώρα αργότερα και περισσότερες από μία φορές!. Κατά τη διάρκεια της TEDομιλίας της η Leyla Hussein παρέχει ορισμένους αριθμούς: Για παράδειγμα, 24 χιλιάδες κορίτσια κινδυνεύουν στη Βρετανία κάθε χρόνο, μισό εκατομμύριο γυναίκες στην Ευρώπη έχουν υποβληθεί σε αυτήν την πρακτική, κ.λ.π….. [https://www.youtube.com/watch?v=uiTaA0o-7gY].

Θα ξεκινήσω με αποσπάσματα από ένα ποίημα που βρήκα στις ιστοσελίδες της UNICEF και των Ηνωμένων Εθνών:

Ένα ποίημα για την Παγκόσμια Ημέρα Μηδενικής Ανοχής για τον Ακρωτηριασμό των Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων

Ο ήλιος διασχίζει τον πρωινό ουρανό. // Είναι μια νέα μέρα μολυσμένη με τους παλιούς τρόπους.  // Κάθεται, ήσυχη, συλλογισμένη, προσπαθεί να είναι γενναία. // Νόμιζε ότι ήταν έτοιμη αλλά οι χτύποι της καρδιάς της την προδίδουν……..

Χέρια που κάποτε αγαπούσαν και γαλουχούσαν, τώρα γίνονται σκληρά και ψυχρά.  // Γιαγιάδες, θείες, μαμάδες. // Συνεχίζουν μια παράδοσης που τις ακρωτηρίασε για πάντα.  // Αλλά και πάλι πρέπει να γίνει, ο σταυρός που σηκώνει η γυναίκα.

ΠΟΝΟΣ, πόνος, πόνος. // Θρυμματίζει την αθωότητά και μουδιάζει τα όνειρά της.  // Ένας πόνος τόσο βαθύς που κρατάει μια ζωή. // Διαπερνά το μέλλον της, μειώνοντάς το σε μέγεθος.  // Μέχρι να μην υπάρχει τίποτα εκεί, μόνο αναμνήσεις από αυτό που θα μπορούσε να ήταν.

ΣΤΑΜΑΤΑ. Ξανά από την αρχή. Σβήσε. / / Είναι μια νέα αυγή. // Οι λεπίδες αντικαταστάθηκαν από βιβλία και στυλό.  // Οι φόβοι μετατράπηκαν σε φιλοδοξίες. // Η απόγνωση έγινε ΕΛΠΙΔΑ.

Δεν θα υποφέρει άλλο στο όνομα της θρησκείας. //  Η παράδοση δεν θα παραβιάζει πλέον τα δικαιώματά της. // Πρέπει να υπερασπιστούμε και να προστατέψουμε την παιδική της ηλικία.

Σήκω κοριτσάκι, έχει έρθει μια νέα μέρα.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Τα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ) διευκρινίζουν ότι ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων (ΑΓΓΟ) περιλαμβάνει όλες τις διαδικασίες που περιλαμβάνουν αλλοίωση ή τραυματισμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων για μη ιατρικούς λόγους και αναγνωρίζεται διεθνώς ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της υγείας και της ακεραιότητας των κοριτσιών και γυναικών. Δυστυχώς, εκατομμύρια γυναίκες έχουν υποβληθεί σε κάποιο είδος επέμβασης τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους. Είναι πλέον ευρέως γνωστό και αποδεδειγμένο ότι τα κορίτσια που υποβάλλονται σε ΑΓΓΟ αντιμετωπίζουν τόσο βραχυπρόθεσμες επιπλοκές, όπως βασανιστικό πόνο, σοκ, υπερβολική αιμορραγία, αναιμία, λοιμώξεις και δυσκολία στην ούρηση και βάδιση, μετατραυματικό στρες και απόσχιση του τραύματος, καθώς και καταστροφικές μακροπρόθεσμες συνέπειες για τη συνολική σωματική, ψυχολογική και αναπαραγωγική υγεία τους.

Είναι γνωστό ότι παρόλο που ο ΑΓΓΟ είναι συγκεντρωμένος κυρίως σε 30 χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα, εφαρμόζεται ευρέως σε ορισμένες χώρες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής και συμβαίνει μεταξύ των πληθυσμών μεταναστών που ζουν στη Δυτική Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική, την Αυστραλία. και Νέα Ζηλανδία. Στις βικτωριανές κοινωνίες ορισμένες από αυτές τις διαδικασίες πραγματοποιούνταν τακτικά για να διασφαλιστεί η «αγνότητα» των γυναικών. Έτσι, αυτές οι πρακτικές έχουν λάβει χώρα και στις λευκές δυτικές κοινωνίες, τουλάχιστον μέχρι τη δεκαετία του ’60. Τα τρέχοντα ευρήματα υποδηλώνουν ότι αν και υπάρχουν hot spots και μέρη όπου εφαρμόζεται εκτενώς, είναι στην πραγματικότητα ένα παγκόσμιο ζήτημα. Ανατρέχοντας στη βιβλιογραφία και τα ερευνητικά άρθρα σύντομα καταλαβαίνει κανείς ότι εμφανίζεται στις ευρωπαϊκές χώρες και σε άλλες δυτικές χώρες για διάφορους λόγους, ένας από τους οποίους είναι το γεγονός ότι όταν οι άνθρωποι μεταναστεύουν σε άλλες χώρες  πολύ συχνά κουβαλούν τις εθιμικές τους πρακτικές μαζί τους.

Δραστηριότητες, πρωτοβουλίες και έρευνα πραγματοποιούνται, ως ένα βαθμό, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Για παράδειγμα, ο στόχος της ερευνητικής εργασίας που διεξήχθη από την Ivana Hrvatin και την ομάδα της στη Σλοβενία ήταν η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας που δημοσιεύτηκε την τελευταία δεκαετία σχετικά με τις συνέπειες του ΑΓΓΟ, η περιγραφή και η αξιολόγηση των θεωρητικών και μεθοδολογικών προσεγγίσεων των θεραπευτικών επιλογών και των διαφορετικών μεθόδων που στοχεύουν στη διακοπή ή μείωση αυτών των πρακτικών. Διαπίστωσαν ότι σε παγκόσμιο επίπεδο η συχνότητα μειώνεται, καθώς προτείνονται πολλές δράσεις από νομικά έως κοινοτικά προγράμματα κι ότι οι πολλαπλές γνωστές συνέπειες μπορούν να χωριστούν, όπως προανέφερα, σε βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες. Διαπίστωσαν επίσης ότι υπάρχουν επιλογές θεραπείας τεκμηριωμένες στη διαθέσιμη βιβλιογραφία, αλλά η ποιότητα αυτών των μελετών ήταν ανεπαρκής. Παρόλα αυτά, υπάρχουν επιλογές θεραπείας και κατευθυντήριες γραμμές για το πώς να αντιμετωπίζονται οι γυναίκες με ακρωτηριασμό γυναικείων γεννητικών οργάνων, αλλά οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να είναι ενημερωμένοι και ευαίσθητοι στη θεραπεία του και επίσης να μπορούν να ενημερώνουν τις γυναίκες για τις πιθανές συνέπειες και τις νομικές πτυχές. Τέλος, πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για την ευαισθητοποίηση και την ενθάρρυνση της ανοιχτής επικοινωνίας στην κοινωνία.

Συγκεκριμένα, τα Ηνωμένα Έθνη προτείνουν ότι τα τελευταία 25 χρόνια, η συχνότητα του ΑΓΓΟ έχει μειωθεί παγκοσμίως και ότι θα μπορούσε να εξαλειφθεί έως το 2030. Το Orchid Project, μια βρετανική φιλανθρωπική οργάνωση, προωθεί επίσης το μήνυμα ότι ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων μπορεί να τελειώσει μέσα σε μια γενιά. Το Orchid Project έχει δηλώσει ότι το ΑΓΓΟ μπορεί να τελειώσει μέσω της ιδέας της «οργανωμένης διάχυσης», όπου η αλλαγή καθοδηγείται από τις κοινότητες και η διαδικασία του διαλόγου μεταξύ των κοινοτήτων οδηγεί σε κοινωνική αλλαγή. Αναφέρουν ομοιότητες μεταξύ του τρόπου με τον οποίο έληξε το δέσιμο των ποδιών / footbinding και του ΑΓΓΟ  και του τρόπου με τον οποίο οι κατάλληλες συνθήκες μπορούν να παρακινήσουν μαζική αλλαγή: “Όπως και με το δέσιμο των ποδιών / footbinding, οι δημόσιες δηλώσεις εγκατάλειψης είναι ζωτικής σημασίας για την παγίωση κάθε δέσμευσης για την εξάλειψη του ΑΓΓΟ. Όταν μια ομάδα ανθρώπων βγαίνει και δηλώνει δημόσια ότι δεν θα ασκούν πλέον το ΑΓΓΟ, είναι υπόλογοι σε όλους».

Η εξάλειψη των εδραιωμένων μακροχρόνιων πρακτικών απαιτεί κοινή προσπάθεια από τις κυβερνήσεις, τα ιδρύματα και τους οργανισμούς. Οι άνδρες θα πρέπει να ενημερωθούν και να πειστούν για τις επιζήμιες συνέπειες αυτών των πρακτικών που είναι βαθιά ριζωμένες στην πατριαρχία, την ανάγκη ελέγχου των γυναικών, την άγνοια και την προκατάληψη. Μέσω της ανοιχτής επικοινωνίας και της ευαισθητοποίησης του κοινού, θα μπορούσε να ξεπεραστεί η μυστικότητα, η άρνηση ή η διάσχιση του πόνου και των συνεπειών, αλλά και ο φόβος του εξοστρακισμού από τις κοινότητές τους εάν αποφασίσουν διαφορετικά. «Οι φωνές και οι ενέργειές τους [των ανδρών] μπορούν να μεταμορφώσουν βαθιά ριζωμένα κοινωνικά πρότυπα και πρότυπα φύλου, επιτρέποντας στα κορίτσια και τις γυναίκες να συνειδητοποιήσουν τα δικαιώματα και τις δυνατότητές τους όσον αφορά την υγεία, την εκπαίδευση, το εισόδημα και την ισότητα». (δικτυακός τόπος των Ηνωμένων Εθνών).  Όπως μπορεί κανείς να καταλάβει, είναι επιτακτική ανάγκη να σπάσει κανείς τη βαριά σιωπή γύρω από τον ΑΓΓΟ. Ένας βασικός παράγοντας που το υποστηρίζει είναι η επιβεβλημένη σιωπή γύρω από αυτήν την πραγματικότητα. Είναι σημαντικό να αφαιρεθεί ο φόβος του θανάτου, της τιμωρίας, του στιγματισμού και του εξοστρακισμού. Η Hibo Wardere συγγραφέας του βιβλίου Cut: One Woman’s Fight Against FGM in Britain Today / Κόψιμο: Ο Αγώνας Μιας Γυναίκας Κατά Του ΑΓΓΟ Στη Βρετανία Σήμερα  γράφει: «Υπάρχει μια παλιά παροιμία στη Σομαλία που λέει: «Δεν μπορείς να κρύψεις ένα νεκρό σώμα από τον τάφο του». Το νόημα της είναι; Δεν μπορείς να κρυφτείς από τα προβλήματά σου. Η κακοποίηση ευδοκιμεί στη μυστικότητα, ενώ στο φως της ημέρας μαραίνεται και πεθαίνει. Όσο περισσότερο μπορούμε να φέρουμε κάθε είδους κακοποίησης στο φως της ημέρας, όπου μπορούμε να την εξετάσουμε και να μιλήσουμε για αυτήν, τόσο πιο πιθανό είναι να δούμε το τέλος της».

Ο ΑΓΓΟ καταδικάζεται από μια σειρά από διεθνείς συνθήκες και συμβάσεις. Το άρθρο 25 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ορίζει ότι «καθένας έχει δικαίωμα σε επίπεδο διαβίωσης κατάλληλο για υγεία και ευημερία» και αυτή η δήλωση έχει χρησιμοποιηθεί για να υποστηριχτεί ότι ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων παραβιάζει το δικαίωμα στην υγεία και τη σωματική ακεραιότητα. Ο ορισμός του ακρωτηριασμού των γεννητικών οργάνων ως μορφή βασανιστηρίων τον εντάσσει στην επικεφαλίδα της Σύμβασης Κατά των Βασανιστηρίων και Άλλης Σκληρής, Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας. Επιπλέον, θεωρώντας τον ΑΓΓΟ ως παραδοσιακή πρακτική που βλάπτει την υγεία των παιδιών και των ανηλίκων, παραβιάζει τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Ευτυχώς, σε πολλές χώρες υπάρχουν επίσης εθνικές νομοθεσίες κατά του ΑΓΓΟ, αλλά περαιτέρω συντονισμένες και συστηματικές προσπάθειες που θα εμπλέκουν ολόκληρες κοινότητες και θα επικεντρώνονται στα ανθρώπινα δικαιώματα, την ισότητα των φύλων και τις συνέπειες που υφίστανται τα κορίτσια και οι γυναίκες, και τελικά οι οικογένειες και οι κοινότητες. απαιτείται για την εξάλειψη του ΑΓΓΟ.

Μια σημαντική πρώιμη φωνή κατά του ΑΓΓΟ ήταν αυτή της Fran P. Hosken [γεννήθηκε στην Αυστρία, 1920-2006], μιας Αμερικανίδας σχεδιάστριας, συγγραφέα, φεμινίστριας και κοινωνικής ακτιβίστριας, η οποία ίδρυσε το Διεθνές Δίκτυο Γυναικών το 1975 και δημοσίευσε ένα περιοδικό για τα γυναικεία ζητήματα υγείας που έγινε γνωστό, κυρίως, για την έρευνά του σχετικά με τον ΑΓΓΟ σε μια προσπάθεια να τερματιστεί η πρακτική. Η Χόσκεν αντιλήφθηκε το πρόβλημα στις αρχές της δεκαετίας του ’70 όταν πήγε στην Αφρική ως πολεοδόμος. Η Έκθεση Hosken [1979 / πάνω από 400 σελίδες] ήταν το αποτέλεσμα εκτεταμένης έρευνας και επιτόπιας εργασίας που διαπίστωσε τότε ότι περισσότερες από 74 εκατομμύρια γυναίκες και θηλυκά παιδιά ακρωτηριάζονται από εγχειρήσεις γυναικείων γεννητικών οργάνων μόνο στην Αφρική. Διαπίστωσαν ότι οι επεμβάσεις πραγματοποιούνταν επίσης σε πολλά μέρη της Μέσης Ανατολής και της Ινδονησίας και της Μαλαισίας όπου διεξάγονταν εκείνη την εποχή σε λιγότερο επιζήμια μορφή. Αυτό το έγγραφο απαριθμεί τις χώρες όπου είχαν αναφερθεί περιπτώσεις ακρωτηριασμού και περιλαμβάνει αναφορές περιπτώσεων από πολλές χώρες. Συζητούνται επίσης τα ηθικά ζητήματα που θέτει ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων.

Η Hosken άσκησε κριτική στην πατριαρχική εξουσία και τις θεωρίες περί μισογυνισμού που αποτελούν τη βάση πολλών από αυτές τις πρακτικές. Ήταν η πρώτη που συνέδεσε την ενδοοικογενειακή βία και τον ΑΓΓΟ. Έγραψε: «Αυτό που πρέπει να εξεταστεί είναι η επίδραση που έχουν τέτοια έθιμα στη διαμόρφωση του χαρακτήρα των αγοριών που μαθαίνουν τέτοια συμπεριφορά από τους πατεράδες τους». Πίστευε ότι η ελευθερία αφορά όλους και πίστευε στα δικαιώματα του ατόμου στην υγεία και τη σωματική ακεραιότητα. Απέρριψε την πολιτισμική σχετικιστική «ανοχή» / cultural relativist “tolerance,” και αντιτάχθηκε στην αυξανόμενη τάση για «λύση του προβλήματος του ΑΓΓΟ» μέσω της ιατρικοποίησης. Δίνοντας έμφαση στην απειλή για την υγεία και όχι στην ανισότητα των φύλων, ορισμένοι υποστηρικτές ήλπιζαν να αποφύγουν την επιθετικότητα ή την αντίσταση που θα μπορούσαν να προκαλέσουν οι άμεσες επιθέσεις στην πατριαρχία και πίστευαν ότι η επισήμανση των αρνητικών φυσικών συνεπειών του ΑΓΓΟ θα αρκούσε για να επιφέρει αλλαγή. Ωστόσο, η Hosken επισήμανε το γεγονός ότι παρόλο που η ιατρικοποίηση του ΑΓΓΟ, που προτεινόταν από ορισμένους επαγγελματίες υγείας, θα μπορούσε να μειώσει τη συχνότητα των επιπλοκών του και να αφαιρέσει τον βασανιστικό πόνο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, δεν θα μείωνε τις μακροπρόθεσμες επιπλοκές του ΑΓΓΟ. Υποστήριξε επίσης ότι η εκτέλεση του παραβίαζε τον κώδικα ιατρικής δεοντολογίας και, τελικά, θα οδηγούσε σε οπισθοδρόμηση τις παγκόσμιες προσπάθειες για την εξάλειψη αυτής της επιβλαβούς πρακτικής.

Παρόλο που δεν έχω καμία αμφιβολία στο μυαλό μου ότι ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων είναι μια μορφή βίας, ένα μέσο ελέγχου που είναι επιζήμιο για την υγεία και την ψυχολογική ευημερία των γυναικών με επιπτώσεις που διαχέονται στο οικογενειακό και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, μπορώ να καταλάβω τους πολλαπλούς υποκείμενους λόγους.και τις δυναμικές των ομάδων ανθρώπων που αντιλαμβάνονται τον ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων ως ιεροτελεστία και μια πρακτική που είναι πολιτισμικά εγκεκριμένη και εμποτισμένη στην παράδοση. Είναι επομένως σημαντικό να διαμορφωθούν πολιτισμικά ευαίσθητα σχέδια δράσης για την πλήρη εξάλειψη του ΑΓΓΟ γιατί τελικ και απλά, αποτελούν μορφές ακρωτηριασμού, παραβίαση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων με σοβαρές σωματικές, ψυχολογικές και κοινωνικές συνέπειες. Όπως σημείωσε μια Αφρικανή επιζώσα και ακτιβίστρια σχετικά με τι είναι πολιτισμικό και κουλτούρα, είπε:  κουλτούρα είναι η μουσική, η τέχνη, το φαγητό…  Θα πρόσθετα ότι σίγουρα δεν είναι η βία που μεταδίδεται από τη μια γενιά στην άλλη. Επιπλέον, δεν υπάρχει κανένα θρησκευτικό βιβλίο ή γραφή που να προτείνει τον ΑΓΓΟ. Είναι απλά ένα μέσο ελέγχου και υποταγής.

Επίσης επισκέφθηκα και διάβασα ελληνικές και κυπριακές ιστοσελίδες και άρθρα.  O ελληνικός όρος είναι ΑΓΓΟ. Σε αρκετό υλικό υπήρχε έμφαση στο γεγονός ότι η ιατρικοποίηση του ΑΓΓΟ δεν είναι λύση. Σύμφωνα με τη  Δρ Χριστίνα Καϊλή [ερευνήτρια και συντονίστρια προγραμμάτων στο Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου και Ειδική Επιστήμονας στο Τμήμα Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου] «υπάρχουν ενδείξεις ότι τουλάχιστον σε τρεις ευρωπαϊκές χώρες, δηλαδή στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία και την Ελβετία, γιατροί ή παραδοσιακοί θεραπευτές έχουν ακρωτηριάσει κορίτσια. Υπάρχουν πολλές άλλες χώρες όπου πιθανόν οι γιατροί (ντόπιοι ή της κοινότητας) διενεργούν την εν λόγω πρακτική παράνομα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας έχουν καταδικάσει την ιατρικοποίηση της πρακτικής. Με ή χωρίς αναισθησία, ο ΑΓΓΟ παραβιάζει τα δικαιώματα της γυναίκας / του κοριτσιού. Οι γιατροί το κάνουν είτε λόγω άγνοιας ή λόγω φόβου να επέμβουν σε αυτό που εσφαλμένα κατανοούν ως «πολιτισμική παράδοση». Οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να αναπτύξουν κατευθυντήριες γραμμές για την κατάρτιση των γιατρών, μαιών και γυναικολόγων. .. καταπολεμώντας έτσι την άγνοια που χαρακτηρίζει τις αποφάσεις τους. Η επανάληψη της πρακτικής μετά τον τοκετό δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί σε καμία περίπτωση, καθώς αντίκειται στην Ιατρική Δεοντολογία, θέτει σε αυξημένο κίνδυνο την υγεία της γυναίκας και είναι αξιόποινη πράξη σε ορισμένα κράτη-μέλη της ΕΕ.”

Όπως ανέφερα παραπάνω, ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων δεν βλάπτει μόνο τα κορίτσια, από τη βρεφική ηλικία και μετά, και τις γυναίκες, αλλά οι ποικίλες επιπτώσεις του είναι ευρύτερες. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ο ΑΓΓΟ συνεπάγεται εξοντωτικό οικονομικό καθώς και ανθρώπινο κόστος.(https://www.who.int/news/item/06-02-2020-female-genital-mutilation-hurts-women-and-economies)  Ο Δρ Ian Askew ισχυρίζεται ότι «Ο ΑΓΓΟ δεν είναι μόνο μια καταστροφική κατάχρηση ανθρωπίνων δικαιώματα που βλάπτουν σημαντικά τη σωματική και ψυχική υγεία εκατομμυρίων κοριτσιών και γυναικών· είναι επίσης μια αποστράγγιση των ζωτικών οικονομικών πόρων μιας χώρας». Έχει υπολογιστεί ότι το συνολικό κόστος της θεραπείας των επιπτώσεων του ΑΓΓΟ στην υγεία θα ανερχόταν σε 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια των ΗΠΑ παγκοσμίως ετησίως, το οποίο για μεμονωμένες χώρες θα αποτελούσε  περίπου 10% έως 30% του συνόλου των ετήσιων δαπανών αυτών των χωρών για την υγεία κατά μέσο όρο.

ΤΕΧΝΗ: Βιβλία, Ταινίες, Ντοκιμαντέρ

** Δύο κινηματογραφιστές, ο Nabaz Ahmed και η Shara Amin, πέρασαν σχεδόν μια δεκαετία ερευνώντας και κάνοντας ρεπορτάζ με το μεγαλύτερο θέμα ταμπού στην κουρδική κοινωνία: τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Έπεισαν τον κόσμο να μιλήσει για τις επιπτώσεις του και η ταινία που έκαναν βοήθησε να τεθεί εκτός νόμου η πρακτική το 2011 και να μειωθεί πάνω από 60%. Η ιστορία της δεκαετούς μάχης τους κατά του ΑΓΓΟ έχει μετατραπεί σε ντοκιμαντέρ από την εφημερίδα Guardian και το BBC Arabic (https://www.theguardian.com/society/video/2013/oct/24/fgm-film-changed-the-law-kurdistan-video)

** Η ταινία, A Girl from Mogadishu / Ένα Κορίτσι από το Mogadishu , είναι μια αληθινή ιστορία εμπνευσμένη από τη ζωή και το έργο της ακτιβίστριας Ifrah Ahmed. Η ταινία ακολουθεί την Ifrah από την παιδική της ηλικία σε έναν προσφυγικό καταυλισμό στη Σομαλία όπου γεννήθηκε και υποβλήθηκε σε ΑΓΓΟ, στην Ιρλανδία όπου μετά από αρκετές δυσκολίες της δόθηκε πολιτικό άσυλο. Στη συνέχεια γίνεται μια από τις κορυφαίες διεθνείς ακτιβίστριες στον κόσμο κατά της βίας λόγω φύλου.

** Η ταινία Efun (Flesh) / Σάρκα της Anita Abada από τη Νιγηρία ήταν μέρος του Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και κέρδισε το βραβείο 2021 για την εκπαιδευτική ταινία υγείας για νέους

** Το ντοκιμαντέρ CUT: Exposing FGM του Dr John Chua. Στο μέρος  της ταινίας που ήταν διαθέσιμο στο διαδίκτυο βλέπουμε ότι ο ΑΓΓΟ δεν είναι μόνο πρόβλημα των Αφρικανικών ή μη δυτικών χωρών, αλλά από την Βικτωριανή εποχή λαμβάνει χώρα και στις λευκές κοινωνίες. Η Δρ Renee Bergstrom μιλά για την εμπειρία της το 1947 σε ηλικία τριών ετών που πραγματοποιήθηκε από γιατρό. Υπάρχουν αναφορές στους διάσημους υποστηρικτές αυτών των πρακτικών όπως ο Δρ Isaac Baker Brown και ο Dr John Harvey Kelloggs [19ος και 20ος αιώνας].

** Η γνωστή Αμερικανίδα συγγραφέας Alice Miller έφερε το θέμα του ΑΓΓΟ στην προσοχή του κοινού το 1992 με το μυθιστόρημά της, Possessing the Secret of Joy. / Κατέχοντας το Μυστικό της Χαράς.

Συμπερασματικά, δεν μπορεί κανείς να εξετάσει ή να συζητήσει τον ΑΓΓΟ χωρίς να θίξει τις πιο σκοτεινές και βαθιές πληγές της κοινωνίας. Δεν μπορεί κανείς να συζητήσει ή να σκεφτεί για τον ΑΓΓΟ χωρίς να συμπεριλάβει τις ανισότητες των φύλων, τον σεξισμό, τον ρατσισμό, την πατριαρχία, τον έλεγχο και την κοινωνική και οικονομική καταπίεση. Ο ΑΓΓΟ είναι κατά μία έννοια ένα μέσο για τη δημιουργία μαζικού μετά-τραυματικού στρες και φόβου. Δεν βλάπτει μόνο τα θύματα, αλλά εξαπλώνεται σαν ιός και θέτει σε κίνδυνο την ανάπτυξη και την ευημερία των οικογενειών και των κοινοτήτων.

28 Ιουλίου, 2023                                                                 Τα σχέδια είναι διαθέσιμα

Μετάφραση

«Το να σκέφτεσαι με τους όρους της ζωής, που είναι χωρίς σύνορα, δεν σημαίνει να αγνοείς την ιθαγένεια ή τα σύνορά της, αλλά να εισέρχεσαι σε μια ζώνη επαφής όπου τα πάντα μεταφράζονται…. Εάν η μετάφραση υποδηλώνει μια κίνηση μεταξύ των ανθρώπινων πολιτισμών κι ένα άνοιγμα στο άγνωστο, η τρέχουσα οικολογική κρίση απαιτεί αυτό το άγνωστο να περιλαμβάνει και το μη ανθρώπινο».  Zoe Skoulding

 «Γιατί έχουμε κοινωνικοποιηθεί να σεβόμαστε τον φόβο περισσότερο από τις δικές μας ανάγκες για γλώσσα και ορισμό, κι ενώ περιμένουμε στη σιωπή αυτή την τελευταία πολυτέλεια της αφοβίας, το βάρος αυτής της σιωπής θα μας πνίξει». Audre Lorde  / The Cancer Journals

«Έκλαψε όλη νύχτα. Το πρωί όλοι βρίσκονταν στο ίδιο επίπεδο. Ήταν πιο εύκολο να μιλήσουν με τον ξένο, έτσι ο βασιλιάς τον καλωσόρισε στο βασίλειο του.»  Kjell Ringi

Η σημερινή ανάρτηση αναφέρεται σε διάφορα πράγματα όπως: Το βιβλίο της Audre Lorde’s, The Cancer Journals / Τα Περιοδικά / Ημερολόγια του Καρκίνου; ένα παιδικό βιβλίο του Kjell Ringi με τίτλο Ο Ξένος; ένα podcast στο οποίο ο Dr Judson Brewer μιλά για το πώς η ανάπτυξη της περιέργειας μπορεί να μειώσει το άγχος, ένα πρόσφατο Being Well podcast στο οποίο ο Dr Rick και ο Forrest Hanson και ο Dan Harrisμιλούν για πολλά, όπως το άγχος, την επίγνωση και τους διαλογισμούς (αυτό) συμπόνιας;  ένα απόσπασμα από μια ανάρτηση της ποιήτριας Zoe Skoulding, κι επίσης, τέσσερα νέα σχέδια.

Η ιδέα να γράψω για αυτά τα δύο συγκεκριμένα βιβλία ήρθε ενώ ήμουν στην πόλη πριν από λίγες μέρες. Πρώτα, ένα παιδικό βιβλίο με μινιμαλιστικό τύπο εικονογράφησης σε έναν πάγκο βιβλίων έξω από ένα βιβλιοπωλείο τράβηξε την προσοχή μου και μετά, ένα περιστατικό σε ένα κατάστημα μου έφερε στο μυαλό ένα παλιότερο βιβλίο το The Cancer Journals / Τα Περιοδικά / Ημερολόγια του Καρκίνου.

«Ποιες είναι οι λέξεις που δεν έχεις ακόμα; Τι χρειάζεται να πεις; Ποιες είναι οι τυραννίες που καταπίνεις μέρα με τη μέρα και προσπαθείς να τις κάνεις δικές σου, μέχρι να αρρωστήσεις και να πεθάνεις από αυτές, ακόμα μέσα στη σιωπή;» Audre Lorde

Η Audre Lorde ήταν μια μαύρη συγγραφέας, ομιλήτρια, φεμινίστρια και ακτιβίστρια για τα πολιτικά δικαιώματα που γεννήθηκε το 1934. Το Cancer Journals περιέχει αποσπάσματα του ημερολογίου της και δοκίμια που γράφτηκαν το 1978, 1979 και 1980. Το βιβλίο γράφτηκε πριν από τέσσερις δεκαετίες και είναι τοποθετημένο χρονικά και χωρικά, αλλά πολλές πτυχές του φαίνονται οικουμενικές και σύγχρονες.

Η Lorde ξεκινά λέγοντας ότι «Κάθε γυναίκα ανταποκρίνεται στην κρίση που φέρνει ο καρκίνος του μαστού στη ζωή της  βάση ενός ολόκληρου μοτίβου, το οποίο είναι ο σχεδιασμός του ποια είναι και πώς έζησε τη ζωή της. Η ύφανση της καθημερινής της ύπαρξης είναι το έδαφος εκπαίδευσης για το πώς χειρίζεται τις κρίσεις». Η συγγραφέας υποστηρίζει ότι ορισμένες γυναίκες θάβουν τον εαυτό τους στην πολυάσχολη ενασχόληση, άλλες μουδιάζουν και πέφτουν σε άρνηση. Προτείνει μια διαφορετική στάση πιστεύοντας ότι τα συναισθήματά μας χρειάζονται φωνή για να αναγνωρίζονται, να γίνονται σεβαστά και να είναι χρήσιμα σε άλλους επειδή η επιβολή σιωπής για οποιοδήποτε τομέα της ζωής μας γίνεται εργαλείο  αποξένωσης και αποδυνάμωσης. Δεν θέλει ο θυμός, ο πόνος και ο φόβος της γύρω από τον καρκίνο να απολιθωθούν σε μια άλλη σιωπή, ούτε να της κλέψουν όποια δύναμη μπορεί να βρίσκεται στον πυρήνα αυτής της εμπειρίας όταν πλέον αναγνωριστεί και εξεταστεί ανοιχτά.

Η Lorde γράφει ότι προσπάθησε να εκφράσει τα συναισθήματά της και τον πόνο του ακρωτηριασμού, την αντιπαράθεσή της με τη θνησιμότητα, τη δύναμη της κοινότητας, τη δύναμη και τις ανταμοιβές της συνειδητής ζωής κι επίσης, να εκφράσει τις ιδέες της για τη λειτουργία του καρκίνου σε μια οικονομία κέρδους. Περιγράφει και την επίδραση της αναισθησίας στην ικανότητά της να σκέφτεται καθαρά και να θυμάται. Γράφει: «Ένα μέρος αυτού ήταν σοκ, αλλά ένα μέρος ήταν η αναισθησία, καθώς και οι συζητήσεις που μάλλον είχα απορροφήσει στο χειρουργείο ενώ ήμουν ναρκωμένη και ευάλωτη και μπορούσα μόνο να ηχογραφήσω, όχι να αντιδράσω». Κάνει αναφορά τόσο στις κοινές εμπειρίες των γυναικών με καρκίνο του μαστού που έχουν υποβληθεί σε μαστεκτομή όσο και στους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους κάθε γυναίκα στο τέλος θα περιηγηθεί σε αυτό το ταξίδι. Αλλά πιστεύει ότι τα πιο σημαντικά πρέπει να λέγονται, να γίνονται λόγος και να μοιράζονται, ακόμη και με τον κίνδυνο να παραποιηθούν ή να παρεξηγηθούν, και ότι κάθε γυναίκα έχει «μια ιδιαίτερη φωνή που πρέπει να υψωθεί σε αυτό που πρέπει να γίνει γυναικεία κατακραυγή εναντίον όλων των μορφών καρκίνου που μπορούν να προληφθούν, καθώς και ενάντια στους μυστικούς φόβους που επιτρέπουν σε αυτούς τους καρκίνους να ανθίσουν».

Ένα απόσπασμα από το βιβλίο:

«Με αυτή τη βίαιη και ουσιαστική επίγνωση της θνητότητας μου, και όλων όσων ευχόμουν και επιθυμούσα για τη ζωή μου, όσο σύντομη κι αν ήταν, οι προτεραιότητες και οι παραλείψεις χαράχτηκαν έντονα σε ένα ανελέητο φως και αυτό που μετάνιωσα περισσότερο ήταν οι σιωπές μου. Τι ήταν όλα αυτά που είχα φοβηθεί; Το να αμφισβητήσω ή να μιλήσω όπως πίστευα θα μπορούσε να σήμαινε πόνο ή και θάνατο. Αλλά όλοι πονάμε με τόσους διαφορετικούς τρόπους, συνεχώς, και ο πόνος είτε θα αλλάξει είτε θα τελειώσει. Ο θάνατος, από την άλλη, είναι η τελική σιωπή. Και αυτή μπορεί να ερχόταν γρήγορα, τώρα, χωρίς να υπολογίζει το αν είχα ποτέ αρθρώσει αυτό που έπρεπε να ειπωθεί, ή αν είχα προδώσει τον εαυτό μου σε μικρές σιωπές, ενώ σχεδίαζα κάποια μέρα να μιλήσω ή περίμενα τα λόγια κάποιου άλλου. Και άρχισα να αναγνωρίζω μια πηγή δύναμης μέσα μου που προέρχεται από τη γνώση ότι ενώ είναι πολύ επιθυμητό να μην φοβάμαι, το να μαθαίνω να βάζω τον φόβο σε μια προοπτική μου έδωσε μεγάλη δύναμη. Θα πέθαινα, αργά ή γρήγορα  είτε είχα μιλήσει ποτέ είτε όχι. Οι σιωπές μου δεν με είχαν προστατεύσει. Η σιωπή σου δεν θα σε προστατεύσει…… Μπορούμε να καθόμαστε στις γωνιές μας βουβοί για πάντα, ενώ οι αδερφές μας και ο εαυτός μας σπαταλιούνται, ενώ τα παιδιά μας παραμορφώνονται και καταστρέφονται, ενώ η γη μας είναι δηλητηριασμένη, μπορούμε να καθόμαστε στις ασφαλείς γωνιές μας βουβές σαν μπουκάλια, και πάλι δεν θα φοβόμαστε λιγότερο.”

Ο Ξένος του Σουηδού συγγραφέα και καλλιτέχνη Kjell Arne Sorensen Ringi (1936-2010), που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1968, είναι ένας σύγχρονος μύθος για μικρά παιδιά και ανθρώπους όλων των ηλικιών γύρω από την ξενοφοβία, τον φόβο του Άλλου και τη χρήση διαφόρων μορφών βίας.

Μια μέρα ένας γιγαντιαίος  ξένος φθάνει απροειδοποίητα σε ένα ειρηνικό βασίλειο και σκορπά ανησυχία και φόβο. Στην αρχή οι αρχές αποφασίζουν να φρουρούν τον ξένο χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα. Μετά  στέλνουν διπλωμάτες και αγγελιοφόρους.  Τίποτα.  Στη συνέχεια ενεργοποιούνται μηχανισμοί καταστολής. Καταφθάνει ο στρατός με όπλα, αλλά και πάλι τίποτα. Τότε χρησιμοποιούν ένα πολυβόλο και ο γιγάντιος ξένος πληγώνεται βαθιά και αρχίζει να κλαίει τόσο γοερά που γεννήθηκε μια θάλασσα…..

Καλλιεργώντας την περιέργεια στη διεύθυνση: https://www.youtube.com/watch?v=MCW9lEg8UZ8

Σε αυτό το podcast, ο Dr Brewer μιλά για το πώς η ανάπτυξη της συνήθειας του να είναι κανείς περίεργος μπορεί να μειώσει το άγχος, κάνει διάκριση μεταξύ της περιέργειας στέρησης  / deprivation curiosity και της περιέργειας ενδιαφέροντος  /interest curiosity.  Η πρώτη είναι όταν νιώθουμε ότι υπάρχει έλλειψη πληροφοριών και μπορεί να συνδεθεί με αισθήματα αβεβαιότητας, ανησυχίας και μη ασφάλειας. Όταν δεν έχουμε πληροφορίες ο εγκέφαλός μας πυροδοτείται όπως και όταν δεν έχουμε τροφή. Αυτού του είδους η περιέργεια είναι διαφορετική από το δεύτερο είδος που συνδέεται με τη χαρά, τη διαφάνεια, την απορία,  τη μάθηση, το ενδιαφέρον. Ο Brewer αναφέρεται και στο γεγονός ότι η κοινωνία δεν έχει αναδείξει μέχρι στιγμής την περιέργεια ως δύναμη. Εξηγεί επίσης το πώς η υποκειμενική προκατάληψη / subjective bias ταυτόχρονα εξοικονομεί γνωστική ενέργεια αλλά μας οδηγεί και σε ψευδή συμπεράσματα και σε καταστάσεις όπως ο σεξισμός, ο ρατσισμός,  οι διακρίσεις που αφορούν την ηλικία, κ.λπ.

  1. Ενσυνειδητότητα, Φόβος, και Αγάπη Χωρίς Φόβο στη διεύθυνση: https://www.youtube.com/watch?v=AjKuKl1pM2k

Στο επεισόδιο Being Well αυτή την εβδομάδα, ο Δρ Rick και ο Forrest Hanson και ο Dan Harris, δημοσιογράφος και πρώην παρουσιαστής ειδήσεων στην τηλεόραση,  μιλούν για την ιστορία του Dan με τις κρίσεις πανικού που αφορούν κυρίως το άγχος δημόσιας ομιλίας και κάποιες κλειστοφοβικές αντιδράσεις σε μέρη όπως είναι οι ανελκυστήρες, τη θεραπεία έκθεσης και πρακτικές διαλογισμού που χρησιμοποίησε. Μιλούν για την εξάσκηση στην συμπόνια και την αυτό-συμπόνια και τις εμπειρίες του διαλογισμού επίγνωσης τόσο όταν είναι ενταγμένος μέσα σε ένα κοσμικό πλαίσιο όσο και όταν απομακρύνεται από ένα καθαρά κοσμικό πλαίσιο.  Εξερευνούν επίσης έννοιες και εμπειρίες όπως η αγάπη, η καλοσύνη, η φροντίδα, το μοίρασμα και το σοφό εγωισμό, καθώς και τη σημασία του να σηματοδοτούμε τις ενάρετες στιγμές μας όταν συμβαίνουν, καθώς και να αναγνωρίζουμε τις προσωπικές αλλαγές καθώς συμβαίνουν ένα βήμα τη φορά.

Τέλος, θα ήθελα να μοιραστώ κάτι που διάβασα από την ποιήτρια Zoe Skoulding στον ιστότοπό της: https://www.zoeskoulding.co.uk/2020/10/10/from-underground-rivers-notes-towards-a-zoepoetics /

from Underground Rivers: Notes Towards a Zoepoetics  / από Υπόγειους Ποταμούς:  Σημειώσεις Προς Μια Ζωοποιητική, δημοσιεύτηκε στις 10/10/2020

«Η πρώτη λέξη που θυμάμαι να γράφω ήταν, χωρίς έκπληξη, το όνομά μου: Zoë / Ζωή. Ο ελληνικός όρος ζωή, ως ο ευρύτερος ορισμός της ίδιας της ζωής, με ενδιέφερε πάντα και μεγάλωσα γνωρίζοντας τις βιβλικές ερμηνείες του, «αιώνια ζωή» ή «ζωή σε όλη της την πληρότητα» χάρη στον κληρικό πατέρα μου, ο οποίος επίσης προσπάθησε να μου μάθει όταν ήμουν πολύ μικρή να το γράφω στα ελληνικά, ζωή, τις παράξενες μορφές των γραμμάτων να ξεφεύγουν σε ανεξιχνίαστους κύκλοι και μουτζούρες από κραγιόνια στη σελίδα. …… Ήταν πολύ αργότερα που βρήκα την αφήγηση του Georgio Agamben, ιδιαίτερα σχετική με την τρέχουσα κατάσταση εξαίρεσης, για την ασταθή διάκριση μεταξύ του bios / βίου, της πολιτικά καταρτισμένης ζωής του πολίτη και της ζωής ως την απλή κατάσταση της «γυμνής ζωής», μια μη ανθρώπινη υπόσταση αποκλειόμενη από το πολιτικό σώμα. Η ζωή, στην αφήγηση του, είναι η ζωή στην πιο ευάλωτη μορφή της, που υπόκειται στην εξουσία του κυρίαρχου πάνω στο ενσαρκωμένο υποκείμενο. Πιο πρόσφατα, η Rosi Braidotti ….. [υποστήριξε] την κατανόηση της ζωής (zoe / life) ως γεννήτριας δύναμης και μια πολιτική βασισμένη στην «ισότητα της ζωής»».

Η μετάφραση έχει ολοκληρωθεί – 16/07/2023

Μια βιοψυχοκοινωνική προσέγγιση

«Ένα μεγάλο μέρος κάθε εγκεφαλικού κυκλώματος σε οποιαδήποτε στιγμή της ενήλικης ζωής, είναι ατομικό και μοναδικό, και πραγματικά αντανακλά την ιστορία και τις συνθήκες του συγκεκριμένου οργανισμού» Antonia Damasio

«Το βρέφος που έχει αποκτήσει ήρεμη προσοχή έχει κάνει ένα πρώτο γιγάντιο βήμα στο δρόμο προς την εκπλήρωση των ανθρώπινων δυνατοτήτων του» (Stanley Greenspan, cited in Mate)

«Αν και σκεφτόμαστε την προσοχή ως συνάρτηση της διάνοιας, οι βαθύτερες ρίζες της βρίσκονται στο υπέδαφος του συναισθήματος». Gabor Mate

Η σημερινή ανάρτηση αφορά ένα βιβλίο του Gabor Mate: Scattered Minds: The Origins and Healing of Attention Deficit Disorder / Σκορπισμένος Νους: Η Προέλευση και η Θεραπεία της Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής (2019). Περιλαμβάνει και τρία νέα σχέδια εμπνευσμένα από Ελληνίδες ηθοποιούς του παρελθόντος κι ένα ποίημα τη; ηθοποιού και ποιήτριας Κατερίνα Γώγου.

Κοίτα πως χάνονται οι δρόμοι Κατερίνα Γώγου (1981)

Κοίτα πως χάνονται οι δρόμοι  // μες στους ανθρώπους  /  τα περίπτερα πως κρυώνουνε   // απ’ τις βρεγμένες εφημερίδες

ο ουρανός  /  πως τρυπιέται στα καλώδια  /  και το τέλος της θάλασσας  /  από το βάρος των πλοίων

πόσο λυπημένες είναι οι ξεχασμένες ομπρέλες  /  στο τελευταίο δρομολόγιο

και το λάθος εκείνου που κατέβηκε   /  στην πιο πριν στάση

τα αφημένα ρούχα στο καθαριστήριο  /  και τη ντροπή σου /ύστερα από δυο χρόνια που βρήκες λεφτά  /  πως να τα ζητήσεις

πως τσούκου τσούκου  /  αργά μεθοδικά  /  μας αλλοιώνουνε

να καθορίζουμε τη στάση μας στη ζωή  /  από το στυλ της καρέκλας…

 

Ο Gabor Mate είναι συνταξιούχος γιατρός, συγγραφέας και ομιλητής. Η ανάλυσή του σε αυτό το βιβλίο είναι, σύμφωνα με τα δικά του λόγια, μια προσπάθεια σύνθεσης των ευρημάτων της νευροεπιστήμης, της αναπτυξιακής ψυχολογίας, της θεωρίας των οικογενειακών συστημάτων, της γενετικής και της ιατρικής επιστήμης, των πολιτισμικών και κοινωνικών τάσεων και της προσωπικής του εμπειρίας ως σύζυγος, γονέας και επιτυχημένος και σεβαστός γιατρός, ο οποίος διαγνώστηκε με ADD / ΔΕΠ [Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής] στα πενήντα του. Τα τρία παιδιά του έχουν επίσης λάβει τη διάγνωση στο παρελθόν. Πριν συνεχίσω, θα ήθελα να πω ότι νομίζω ότι το βιβλίο θα μπορούσε επίσης να διαβαστεί ως παράδειγμα για το πώς να αποφεύγει κανείς απλοϊκές εξηγήσεις και πώς μπορούμε να εφαρμόζουμε μια πιο ολιστική βιολογική και ψυχοκοινωνική προσέγγιση όταν αναλύουμε και εξερευνούμε πτυχές της ανθρώπινης εμπειρίας.

Ένα μεγάλο μέρος του βιβλίου είναι μια εξερεύνηση των αιτιών ή παραγόντων που συμβάλλουν. Στην εισαγωγή ο Mate δηλώνει ότι πιστεύει ότι δεν είναι, όπως λέγεται συχνά, θέμα γονιδίων ή κακής ανατροφής. Ωστόσο,  τόσο τα γονίδια όσο και η ανατροφή παίζουν ρόλο. Πιστεύει ότι υπάρχει στην ελλειμματική προσοχή / ADD / ΔΕΠ μια προδιάθεση [καθιστώντας την πιο πιθανή ανάλογα με τις συνθήκες και το περιβάλλον], όχι ένας γενετικός ντετερμινισμός [δηλαδή η προδιάθεση δεν είναι προ καθοριστική]. Δηλώνει ότι όπως και με πολλά άλλα προβλήματα τα γονίδια μπορούν να ενεργοποιηθούν  στο κατάλληλο περιβάλλον, αλλά μπορεί να υπάρχουν και προστατευτικοί παράγοντες στο περιβάλλον. Εξηγεί ότι παρόλο που ο διαβήτης, για παράδειγμα, θεωρείται ότι έχει ένα στοιχείο κληρονομικότητας, αυτό δεν μπορεί να εξηγήσει την πανδημία μεταξύ των ιθαγενών του Καναδά και των πληθυσμών της Βόρειας Αμερικής. Συζητά επίσης προβληματικές πτυχές των ερευνητικών ευρημάτων σε μελέτες. διδύμων. Γράφει: «Η νευροεπιστήμη έχει αποδείξει ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν προγραμματίζεται μόνο από τη βιολογική κληρονομικότητα, ότι τα κυκλώματά του διαμορφώνονται από αυτό που συμβαίνει μετά την είσοδο του βρέφους στον κόσμο, ακόμη και όταν βρίσκεται στη μήτρα. Οι συναισθηματικές καταστάσεις των γονιών και ο τρόπος με τον οποίο ζουν τη ζωή τους έχουν σημαντικό αντίκτυπο στον σχηματισμό του εγκεφάλου των παιδιών τους, αν και οι γονείς συχνά δεν μπορούν να γνωρίζουν ή να ελέγξουν διάφορες ανεπαίσθητες ασυνείδητες επιρροές».

Σε γενικές γραμμές, τα κύρια χαρακτηριστικά της ΔΕΠ είναι οι ανεπαρκείς δεξιότητες προσοχής, ο ανεπαρκής έλεγχος των παρορμήσεων και η υπερκινητικότητα. Ο Mate περιγράφει πώς αυτό το υψηλότερο επίπεδο ελλειμματικής προσοχής μπορεί να προάγει  χάος και έλλειψη τάξης τόσο στη ζωή όσο και στους φυσικούς χώρους ενός ατόμου. Ωστόσο, διευκρινίζει ότι η αφηρημάδα [και όλες οι άλλες εκδηλώσεις της ΔΕΠ] βρίσκονται στην κλίμακα των φυσιολογικών ανθρώπινων χαρακτηριστικών και η ζωή δεν θα ήταν δυνατή χωρίς να είμαστε σε θέση να αγνοήσουμε / αποκλείσουμε έναν μεγάλο αριθμό ερεθισμάτων. Επίσης, η ΔΕΠ μπορεί να είναι περιστασιακή, κάτι που είναι ενδιαφέρον και σημαντικό να ληφθεί υπόψη, ειδικά για τους μαθητές σε εκπαιδευτικά πλαίσια. Η διάσπαση της προσοχής μπορεί να μην υφίσταται σε όλους τους τομείς ή τα θέματα και μπορεί κάποιος να έχει υπερσυγκεντρωμένη προσοχή όταν πρόκειται για θέματα και δραστηριότητες που τον ενδιαφέρουν ή όταν το περιβάλλον ευνοεί τη μάθηση.

Στο κεφάλαιο 14, η διάσπαση της προσοχής συζητείται σε σχέση με τις φυσικές μας άμυνες και αντιδράσεις όπως μάχη-φυγή-μούδιασα και διάσπαση ‘η διάσχιση και τι συμβαίνει όταν ένα βρέφος λόγω χρόνιου άγχους και μη βέλτιστων εμπειριών αναγκάζεται να καταφεύγει σε αυτές πολύ συχνά. Ο Mate γράφει ότι το βρέφος δεν μπορεί να υπάρχει σε κατάσταση χρόνιας αρνητικής διέγερσης με την αδρεναλίνη και άλλες ορμόνες του στρες να διοχετεύονται διαρκώς στις φλέβες του, πρέπει να μπλοκάρει αυτή τη διαδικασία, αλλά η αξία επιβίωσης αυτών των ψυχολογικών άμυνων είναι βραχύβια. Εάν αυτό συμβαίνει πολύ συχνά, γίνεται η προεπιλεγμένη ρύθμιση στον εγκεφαλικό μηχανισμό της επίγνωσης. Ο Mate προσθέτει ότι κανείς δεν γεννιέται με «προσοχή» και ότι είναι μια δεξιότητα όπως η γλώσσα ή η κίνηση που αποκτούν τα παιδιά μέσω της σχέσης τους με το περιβάλλον.

Η υπερκινητικότητα είναι η ανεξέλεγκτη υψηλή διέγερση, κατάλληλη για το μικρό νήπιο. Ωστόσο, προορίζεται να είναι ένα στάδιο και όχι μια κατάσταση στην οποία κολλάει το παιδί.  Ο Mate ισχυρίζεται ότι σε όλη μας τη ζωή συνεχίζει η υπερκινητικότητα να είναι μια ανθρώπινη απόκριση σε περιόδους υψηλού άγχους, αλλά και πάλι δεν προορίζεται να είναι μια σταθερή κατάσταση. Συνήθως εκφράζεται με την δυσκολία να παραμείνει κανείς ακίνητος, αλλά μπορεί να λάβει και μορφές που δεν είναι προφανείς στον παρατηρητή. Επίσης, δεν αποτελεί απαίτηση για τη διάγνωση ελλειμματικής προσοχής. Λόγου χάρη, μπορεί να απουσιάζει σε μια μειοψηφία περιπτώσεων, και ειδικά στα κορίτσια. Γράφει ότι τα άτομα με ADD βιώνουν το μυαλό τους ως μηχανή αέναης κίνησης. Μπορεί να έχουν έντονη απέχθεια για την πλήξη και υψηλότερα επίπεδα αναβλητικότητας. Άλλες εκδηλώσεις της ADD μπορεί να είναι η γρήγορη ομιλία, η μετάβαση από το ένα θέμα στο άλλο και η δυσκολία να είναι κανείς συνοπτικός και ακριβής όταν εκφράζει μια ιδέα.

Στο κεφάλαιο 5, ο Mate διερευνά ένα άλλο χαρακτηριστικό που μπορεί να υπάρχει, το οποίο είναι ο χρονικός αναλφαβητισμός ή αυτό που άλλοι έχουν αποκαλέσει ως χρονική τύφλωση και που μπορεί να είναι πηγή άγχους  / δυσφορίας για άτομα με ΔΕΠ. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει το να καθυστερεί και να βιάζεσαι κανείς συχνά, το να πιστεύει κανείς ότι έχει όλο τον χρόνο στον κόσμο και να μην μπορεί να υπολογίσει τον χρόνο που απαιτείται για μια δραστηριότητα ή να ζει σαν να υπάρχει μόνο το παρόν και τίποτα άλλο δεν χρειάζεται να λαμβάνεται υπόψη, συχνά παραμελώντας να εξετάσει τις συνέπειες των πράξεων του. Το κεφάλαιο εστιάζει επίσης στην δυσκολία συναισθηματικού ελέγχου και ελέγχου των παρορμήσεων και παρουσιάζει τη νευροεπιστήμη πίσω από τη μειωμένη ικανότητα σε αυτούς τους τομείς. Για παράδειγμα, ένα σημαντικό καθήκον του προμετωπιαίου φλοιού μας είναι η αναστολή – η αξιολόγηση και η επιλογή ή η αναστολή των μυριάδων αισθήσεων και παρορμήσεων που φτάνουν  σε μας από το περιβάλλον, το σώμα μας και τα κατώτερα κέντρα του εγκεφάλου.

Ο Mate ισχυρίζεται ότι στην ΔΕΠ ο φλοιός λειτουργεί σε ημιαδρανές επίπεδο, γεγονός που εξηγεί τη χορήγηση διεγερτικών φαρμάκων. Διευκρινίζει επίσης ότι μια περίπλοκη κατάσταση όπως η ΔΕΠ δεν μπορεί να εντοπιστεί σε ένα μέρος του εγκεφάλου και σε επόμενο κεφάλαιο συζητά την εμπλοκή συγκεκριμένων περιοχών όπως ο τροχιακός προμετωπιαίος φλοιός (OPC), ο οποίος μεταξύ άλλων είναι το κέντρο της ανταμοιβής του εγκεφάλου και κινητοποίησης και συνδέεται επίσης με τα κέντρα όρασης του φλοιού που παίζουν ρόλο στον οπτικό χωρικό προσανατολισμό. Περιγράφει και τη δική του δυσκολία να αντιληφθεί σε τρεις διαστάσεις ή να μαντέψει τη χωρική σχέση των πραγμάτων. Το OΡC αποθηκεύει επίσης τις συναισθηματικές επιρροές των εμπειριών, και πρώτα απ’ όλα, την αλληλεπίδραση του βρέφους με τους κύριους φροντιστές του, που γίνονται ένα ασυνείδητο μοντέλο για όλες τις μεταγενέστερες συναισθηματικές μας αλληλεπιδράσεις, καλώς ή κακώς, μέχρι να αποκτήσουμε επίγνωση και να διαταράξουμε τα πρότυπα.

Παραδείγματα από ασθενείς, φίλους και την εμπειρία του ίδιου του συγγραφέα χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν τι μπορεί να αισθάνεται ή πως μπορεί να μοιάζει η ζωή με ΔΕΠ για διαφορετικούς ανθρώπους. Καθώς διάβαζα το βιβλίο, δεν μπορούσα να μην σκεφτώ ότι υπήρχε επικάλυψη μεταξύ όσων αναλύονταν εδώ και άλλων διαγνώσεων όπως του μετά-τραυματικού στρες ή άλλων εμπειριών, και ότι ίσως τελικά, η προτεραιότητά μας θα πρέπει να είναι η επούλωση ή η επίλυση ή η διαχείριση οποιασδήποτε εμπειρίας ή ομάδας χαρακτηριστικών που παρουσιάζουν οι άνθρωποι που τους προκαλούν προβλήματα, δυσφορία ή δυσκολία να ζήσουν καλύτερα, ειδικά στις σύγχρονες κοινωνίες μας. Όπως ανέφερα παραπάνω,  πολλά από αυτά που συζητούνται στο βιβλίο υπερβαίνουν την ΔΕΠ και παρέχουν ένα παράδειγμα ολιστικής προσέγγισης, εξέτασης ή θεώρησης της ανθρώπινης εμπειρίας.

Από νωρίς στο βιβλίο, ο Mate κριτικάρει το DSM, εγχειρίδιο διάγνωσηςσχετικά με τον ορισμό της ΔΕΠ σύμφωνα με εξωτερικά χαρακτηριστικά,  τα οποία μάλιστα αναφέρονται ως συμπτώματα,  χωρίς να περιλαμβάνεται το συναισθηματικό νόημα αυτών στη ζωή όσων τα βιώνουν επειδή όπως σημειώνει «Το DSM ασχολείται με κατηγορίες όχι με πόνο ” (Dan Siegel). Γράφει επίσης ότι αυτό που ξεκινά ως πρόβλημα της κοινωνίας και της ανθρώπινης ανάπτυξης έχει οριστεί σχεδόν αποκλειστικά ως ιατρική πάθηση. Επισημαίνει ότι ακόμα κι αν σε πολλές περιπτώσεις η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να βοηθήσει, ειδικά για μια ορισμένη περίοδο, η θεραπεία που απαιτεί η εμπειρία της ΔΕΠ δεν είναι μια διαδικασία ανάρρωσης από κάποια ασθένεια. Προτείνει ότι «Η ΔΕΠ αψηφά κατηγορίες κανονικότητας και μη. Αν ήταν καθένας που εμφανίζει κάποιο χαρακτηριστικό της ΔΕΠ να αποκτούσε και τη διάγνωση, θα μπορούσαμε κάλλιστα να βάλουμε Ritalin (φάρμακο) στο πόσιμο νερό…» και ότι η γνώση των ψυχολογικών και βιολογικών μηχανισμών της ΔΕΠ μας δίνει μόνο έναν χάρτη του εαυτού, αλλά ο χάρτης δεν θα πρέπει να συγχέεται με το ταξίδι. Στόχος μας πρέπει να είναι μόλις αναγνωρίσουμε αυτόν τον χάρτη να υποστηρίξουμε το παιδί, για παράδειγμα, να εκπληρώσει τις δυνατότητές του.

Στο κεφάλαιο 3, ο Mate αναφέρεται στον σκεπτικισμό σχετικά με την ΔΕΠ και την πραγματική συχνότητα εμφάνισης της επειδή όλα τα χαρακτηριστικά της ΔΕΠ συναντώνται στον έναν ή τον άλλον βαθμό στον πληθυσμό χωρίς ΔΕΠ και ότι η συγκέντρωση μιας ομάδας χαρακτηριστικών προσωπικότητας σε ένα ψυχιατρικό εγχειρίδιο  δεν καθιερώνει παθολογία . Παραθέτει ένα απόφθεγμα τυν L.J. Davis που γράφει σε σχέση με τα τρέχοντα ψυχιατρικά διαγνωστικά και εγχειρίδια ότι «κάθε πτυχή της ανθρώπινης ζωής (εκτός φυσικά από την πρακτική της ψυχιατρικής) μπορεί να διαβαστεί ως παθολογία». Σε σχέση με τη διάγνωση της ΔΕΠ «η εξάπλωση σαν πυρκαγιά» ως επί το πλείστον σε χώρες όπως ο Καναδάς, η Βόρεια Αμερική και το Ηνωμένο Βασίλειο, ή και άλλες βιομηχανικές χώρες, ο Mate θέτει το ερώτημα: Μήπως χορηγούμε φάρμακα στα παιδιά για να διευκολύνουμε την άνεση των ενηλίκων;

Γράφει; «Ακόμη και για εκείνους, όπως εγώ, που αναγνωρίζουν την ύπαρξη των νευροφυσιολογικών και ψυχολογικών δυσκολιών που η ταυτόχρονη εμφάνιση τους ονομάζεται  Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής / ΔΕΠ, υπάρχουν εύλογα ερωτήματα που πρέπει να τεθούν σχετικά με τον τρόπο διάγνωσης, πώς πρέπει κατανόησης και αντιμετώπισης, καθώς και την γενικότερη τάση που υπάρχει να θάβουμε πολλά προβλήματα κάτω από τόνους φαρμάκων, προτιμώντας να αγνοούμε τις κοινωνικές και πολιτισμικές αιτίες που προκαλούν αγχώδης ψυχικές καταστάσεις στους ανθρώπους, και να ρίχνουμε την ευθύνη για τυχόν ελλείψεις ή προβληματικές εμπειρίες στη βιολογία και τις χημικές ανισορροπίες. Επομένως, είναι σημαντικό να αναρωτηθούμε για τους λόγους που συνηθίζεται να δίνεται τόση έμφαση σε βιολογικές εξηγήσεις και σε υπεραπλούστευση πολύπλοκων διαδικασιών, και επίσης, να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να ξεχωρίσουμε στρώματα αιτιότητας και να σκάψουμε κάτω από την παρουσιαζόμενη νευροχημεία, για παράδειγμα. Ο Mate αναφέρει τον Dan Siegel ο οποίος έχει αναφέρει ότι «Ακούμε να λένε παντού αυτές τις μέρες ότι η εμπειρία των ανθρώπινων όντων προέρχεται από τη χημεία τους».

Όπως ανέφερα, ένα μεγάλο μέρος του βιβλίου είναι αφιερωμένο στην εξερεύνηση των αιτιών που μπορούν να συμβάλουν ή να ενεργοποιήσουν οποιαδήποτε κληρονομική προδιάθεση για ΔΕΠ. Μέσα από την προσωπική του αφήγηση, ο Mate επισημαίνει τις περιβαλλοντικές ρίζες των ελλειμμάτων προσοχής και το γεγονός ότι η αγάπη δεν είναι αρκετή κατά την ανατροφή των παιδιών. Στο κεφάλαιο 4 γράφει για το πώς η ανέκφραστη συναισθηματική σύγκρουση και η ανεπίλυτη θλίψη και άγνοια μπορούν να οδηγήσουν σε ακούσια μετάδοση από γενιά σε γενιά των λιγότερο θετικών εμπειριών. Είναι ειλικρινής σχετικά με τη δική του εργασιομανία, την απόσπαση προσοχής, το αίσθημα καθήκοντος απέναντι σε όλο τον κόσμο, την έντονη ανάγκη του να είναι αρεστός, που του παρείχαν μια συνεχή έκρηξη αδρεναλίνης, αλλά είχαν αρνητικό αντίκτυπο στην οικογένειά του. Τοποθετείται σε σχέση με τη δυναμική του γάμου και της οικογενειακής ζωής του, για να δείξει πώς, παρά την αγάπη, τα άλυτα τραύματα και οι συγκρούσεις των γονιών μπορούν να έχουν λιγότερο από βέλτιστο αντίκτυπο στα παιδιά τους, καθώς και πώς μέσα από πολλή δουλειά και νέα συνειδητοποίηση η οικογένειά του βρίσκεται σε ένα πολύ διαφορετικό μέρος σήμερα.

Επίσης, μια σημαντική οπτική γωνία που παρουσιάζεται από τον Mate στο βιβλίο είναι η σημασία της προσέγγισης της εμπειρίας της ΔΕΠ μέσω του αναπτυξιακού φακού, επειδή, όπως ισχυρίζεται, μόλις αναγνωρίσουμε τη ΔΕΠ ως πρόβλημα ανάπτυξης (ως εγκλωβισμό σε νεότερους τρόπους λειτουργίας) και όχι ως παθολογία, οδηγούμαστε σε διαφορετική κατεύθυνση από το μοντέλο της ασθένειας. Για παράδειγμα, η υπερκινητικότητα είναι ένα φυσιολογικό στάδιο ωρίμανσης ενός παιδιού, αλλά στη ΔΕΠ γίνεται μόνιμη κατάσταση. Όταν αναγνωρίσουμε ότι η αίσθηση του χρόνου, η αυτορρύθμιση και η δυνατότητα κινητοποίησης μας, για παράδειγμα, είναι αναπτυξιακά καθήκοντα που καθοδηγούνται από τη φύση, μπορούμε να κάνουμε πιο κατάλληλες ερωτήσεις όπως:

Ποιες συνθήκες χρειάζονται για την ανθρώπινη ψυχολογική και φυσιολογική ωρίμανση και ποιες συνθήκες θα μπορούσαν να αναστείλουν ή να επηρεάσουν αυτή τη διαδικασία ανάπτυξης;

Ο Mate αναφέρει τον παιδοψυχίατρο Stanley Greenspan, ο οποίος λέει «Τόσα λίγα παιδιά μεγαλώνουν σε πραγματικά βέλτιστες συνθήκες που δεν έχουμε ιδέα για το ποιες είναι πραγματικά οι παράμετροι της ανάπτυξης». Η συγκέντρωση αναπτυξιακών προβλημάτων μπορεί να οφείλεται τόσο στις περιστάσεις όσο και στο γεγονός ότι οι άνθρωποι επηρεάζονται διαφορετικά από παρόμοιες καταστάσεις ανάλογα με το επίπεδο ευαισθησίας και την ιδιοσυγκρασία τους. Επίσης, μας υπενθυμίζει ότι ποτέ κατ’ ουσία δεν μεγαλώνουν δύο αδέρφια στο ίδιο περιβάλλον αφού οι συνθήκες και οι γονείς αλλάζουν. Επιπλέον, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι συχνά οι γονείς έχουν διαφορετική ασυνείδητη στάση απέναντι στο καθένα από τα παιδιά τους και ότι τα αδέρφια βιώνουν τους γονείς τους διαφορετικά.

Υπάρχει ένα κεφάλαιο στο βιβλίο για την ευαισθησία, στο οποίο ο Mate εξηγεί ότι αυτό που μεταδίδεται γενετικά δεν είναι η ΔΕΠ, αλλά η ευαισθησία και ότι η ύπαρξη ευαίσθητων ανθρώπων αποτελεί πλεονέκτημα για την ανθρωπότητα, επειδή αυτή η ομάδα είναι που εκφράζει καλύτερα τις δημιουργικές ορμές και ανάγκες της ανθρωπότητας. Ο Mate ισχυρίζεται ότι θα υπήρχαν έγκυροι και ισχυροί εξελικτικοί λόγοι για την επιβίωση του γενετικού υλικού που κωδικοποιεί την ευαισθησία, και ως εκ τούτου, δεν είναι μια αδυναμία ή ασθένεια που κληρονομείται, αλλά ένα χαρακτηριστικό με εγγενή αξία για την επιβίωση στα ανθρώπινα όντα. Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί ότι τα άτομα που βρίσκονται στην κλίμακα ΔΕΠ μπορούν να έχουν δυνατότητες όπως: δημιουργικότητα, περιέργεια, δεξιότητες λόγου / συνομιλίας, υψηλή ενέργεια, υπερσυγκέντρωση, αυθορμητισμό, αντικομφορμισμό, ανθεκτικότητα, κ.λ.π. Μεταξύ άλλων μπορούν να είναι ευφάνταστοι, εφευρετικοί και πολυμήχανοι.

Στο κεφάλαιο 8, ο Mate αναλύει πώς βασικά σχηματίζεται το μικροκύκλωμα του εγκεφάλου από επιρροές κατά τα πρώτα χρόνια μας και ότι ακόμη και οι εγκέφαλοι πανομοιότυπων διδύμων θα διαφέρουν ως προς το σχήμα των νευρικών τους κυττάρων ή τον αριθμό και τις διαμορφώσεις των συνάψεών τους. Εξηγεί πώς το γενετικό μας δυναμικό για την ανάπτυξη του εγκεφάλου μπορεί να βρει την πλήρη έκφρασή του μόνο εάν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές. Περιγράφει τι μπορεί να είναι ένα ευνοϊκό περιβάλλον για ένα βρέφος. Εκτός από τις διατροφικές ανάγκες και τις απαιτήσεις καταφυγίου, είναι επίσης απαραίτητη μια ασφαλής, σταθερή και όχι πολύ πιεσμένη συναισθηματική ατμόσφαιρα [συνθήκη που είναι πολύ πιθανόν να διαταραχθεί στις δυτικές / βιομηχανικές κοινωνίες] προκειμένου να λάβει χώρα η ωρίμανση του ανθρώπινου εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος. Γράφει ότι ένας σημαντικός λόγος για τον ανησυχητικά υψηλό επιπολασμό των καταστάσεων ΔΕΠ στις δυτικές χώρες, ειδικά στη Βόρεια Αμερική, είναι η σταδιακή καταστροφή της οικογένειας από οικονομικές και κοινωνικές πιέσεις. Επίσης, κάνει αναφορά στους Hallowell και Ratey για να υποστηρίξει ότι η κουλτούρα μπορεί να τροφοδοτήσει και να ενισχύσει την ΔΕΠ και να κάνει συμπεριφορές τύπου ΔΕΠ να φαίνονται επιθυμητές και επιβραβευτικές / αποδοτικές.

Αυτό το κεφάλαιο οδηγεί στο επόμενο σχετικά με τον εναρμονισμό, ο οποίος είναι το συστατικό μιας ευρύτερης διαδικασίας που ονομάζεται προσκόλληση, η οποία είναι απαραίτητη για την επιβίωση. Η ορμή για προσκόλληση είναι μέρος της ίδιας της φύσης των θερμόαιμων ζώων στη βρεφική ηλικία, ειδικά των θηλαστικών. Ο Mate σημειώνει με χιούμορ ίσως  ότι η ΔΕΠ θα μπορούσε εξίσου να σημαίνει  “Διαταραχή Ελλειμματικής Προσκόλλησης / Εναρμόνισης” και ότι «η προσκόλληση προάγει την προσοχή, [ενώ] το άγχος την υπονομεύει». Υπογραμμίζει το γεγονός ότι η ένας προς έναν εναρμονισμένη γονική μέριμνα  είναι η ιδανική κατάσταση για την ανάπτυξη του παιδιού στα πρώτα χρόνια, κάτι που δεν υποστηρίζεται στις περισσότερες βιομηχανοποιημένες (δυτικές) κοινωνίες. Διευκρινίζει ότι η ανάγκη του μικρού παιδιού για στενή γονική επαφή δεν σημαίνει βέβαια την γκετοποίηση των γυναικών στο σπίτι. Περιγράφει επίσης πώς έχει κατανοήσει τα δικά του χαρακτηριστικά της ΔΕΠ υπό το πρίσμα των πρώτων χρόνων του και πώς ο χωρισμός από τη μητέρα του για σύντομο χρονικό διάστημα ως νεογέννητο κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου επηρέασε τόσο τον ίδιο όσο και τη μητέρα του. Προσθέτει ότι δεν χρειαζόμαστε πόλεμο και γενοκτονία για να αγχώνονται οι μητέρες και να είναι απόντες οι πατέρες  ή οι γυναίκες να επιβαρύνονται με την πλήρη ευθύνη για τη συναισθηματική ευημερία της οικογένειας ή για να προκληθεί και να βιωθεί τραύμα.

“Οι γενιές είναι κουτιά μέσα σε κουτιά…”

Το κεφάλαιο δώδεκα εμβαθύνει στη δυναμική μεταξύ των γενεών και στο πώς θετικές και αρνητικές εμπειρίες μεταβιβάζονται από τη μια γενιά στην άλλη. Γράφει: Η οικογένεια ως θεσμός έχει υποστεί τεράστια πίεση από εξαιρετικά ισχυρές δυνάμεις στην κοινωνία και τον πολιτισμό μας. Αν θέλουμε να βρούμε την πηγή της ΔΕΠ, εκεί πρέπει να ψάξουμε, αλλά η οικογένεια είναι το πιο άμεσο περιβάλλον που επιδρά πάνω μας…. Συμπεραίνει ότι για να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και την παιδική μας ηλικία, πρέπει να λάβουμε υπόψη τις θετικές και αρνητικές επιπτώσεις που είχαν στους γονείς μας οι ασυνείδητες διαδικασίες, οι στάσεις, οι συμπεριφορές και οι περιστάσεις των παππούδων μας. Όταν το κάνουμε αυτό, τελικά συνειδητοποιούμε ότι η ενοχή δεν έχει νόημα και αυτό που είναι πιο σημαντικό είναι η κατανόηση των εμπειριών μας και η διατάραξη των προτύπων.

Φθάνοντας στο τέλος, θα ήθελα να αναφέρω ότι το δεύτερο μέρος του βιβλίου επικεντρώνεται στις δυνατότητες θεραπείας ή αλλιώς ξεπεράσματος της ΔΕΠ. Ωστόσο, θα ολοκληρώσω την σημερινή  ανάρτηση σε αυτό το σημείο γιατί έχει ήδη εξελιχθεί σε αρκετά μακροσκελή αφήγηση.