Posted on by

Κύματα, τέχνη, ελευθερία λόγου, θάρρος και στερεότυπα        Η μετάφραση έχει ολοκληρωθεί

«Οι σέρφερ, επειδή είναι εκτεθειμένοι στην άγρια ​​φύση, έχουν κάτι που το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας έχει χάσει. Το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας είναι εντελώς αποκομμένο από την άγρια ​​φύση, εντελώς αποκομμένο από τον φυσικό κόσμο στον οποίο ζει….. Στην εποχή που ζούμε όπου έχουμε τόσο διαιρεμένες  κοινωνίες, ποιοι είναι πιο προετοιμασμένοι και πιο παγκοσμιοποιημένοι και πιο ενσωματωμένοι στον φυσικό κόσμο και την παγκόσμια κοινότητα από τους σέρφερ;». Drew Kampion

«Θάρρος δεν σημαίνει ότι δεν φοβάσαι. Θάρρος σημαίνει ότι δεν αφήνεις τον φόβο να σε σταματήσει. Θάρρος, θυσία, αποφασιστικότητα, δέσμευση, αντοχή, καρδιά / κουράγιο, ταλέντο, κότσια. Από αυτό είναι φτιαγμένα τα μικρά κορίτσια: ας πάει στο καλό το από ζάχαρη και μπαχαρικά**» (αναφέρεται σε παραδοσιακό παιδικό ποίημα  που λέει ότι τα κοριτσάκια είναι φτιαγμένα από ζάχαρη και μπαχαρικά) Bethany Hamilton

«Έχετε υπόψη ότι η θλίψη δεν διαλύεται απλώς. Θα παρατηρήσετε πώς η θλίψη αναδύεται κατά κύματα και σταδιακά, με αυξανόμενη συμπόνια, γεννιέται περισσότερος χώρος γύρω της. Ας πάρει το χρόνο της. Η καρδιά ανοίγει στον καιρό της / στην δική της εποχή, και σιγά-σιγά, κενά νέας ζωής – εισχωρούν στα σύννεφα της βροχής – εμφανίζονται. Το σώμα χαλαρώνει και εμφανίζονται πιο ελεύθερες αναπνοές. Αυτός είναι ένας φυσικός κύκλος που μπορεί κανείς να εμπιστευτεί: πώς η ζωή —και η καρδιά— ανανεώνονται. Όπως η άνοιξη μετά το χειμώνα, συμβαίνει πάντα». Jack Kornfield

 «Είμαι άνθρωπος δημοκρατικός και πιστεύω στην ελευθερία του λόγου. Ο καθένας μπορεί να εκφραστεί όπως θέλει. Απόψεις και απόψεις. Απλά, είναι πολύ θλιβερό να υπάρχει τόσος φθόνος και κακία. Τελικά, διαπιστώνω για άλλη μία φορά ότι ο καθένας «βλέπει» αυτό που έχει μέσα του.» Άλκηστης Πρωτοψάλτη

Σήμερα θα μοιραστώ μερικά από τα σχέδια που έκανα ενώ δούλευα έναν νέο πίνακα. H ζωγραφική με πινέλα απαιτεί περισσότερο χρόνο, αλλά συνήθως υπάρχουν περισσότερες ιδέες για ζωγραφιές από όσες θα μπορούσα να ζωγραφίσω ποτέ. Έτσι, το σχέδιο, που είναι μια πιο γρήγορη διαδικασία, μου επιτρέπει να αποτυπώσω περισσότερες ιδέες. Αυτά τα σχέδια αντικατοπτρίζουν μερικές καλοκαιρινές σκέψεις στην παραλία και στη θάλασσα, καθώς και την ενασχόλησή μου με υλικό σχετικό με την ελευθερία του λόγου και της έκφρασης, που, αν πραγματικά το σκεφτεί κανείς, είναι τα δύο θεμελιώδη δικαιώματα που επηρεάζουν κάθε άλλο ανθρώπινο δικαίωμα, κι επίσης, κάθε τομέα της ζωής μας από την κούνια μέχρι το τέλος. Επιπλέον, αυτά τα δικαιώματα προστατεύουν και βοηθούν στην οικοδόμηση πιο ανοιχτών δημοκρατικών κοινωνιών αντί για πιο σκοτεινά αυταρχικά καθεστώτα.

Σε σχέση με την ελευθερία του λόγου και το δικαίωμα ελεύθερης καλλιτεχνικής έκφρασης, ο Kenan Malik, αρθρογράφος και συγγραφέας του Observer, γράφει: «Σε μια πλουραλιστική κοινωνία η ελευθερία του λόγου καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική. Σε τέτοιες κοινωνίες, είναι αναπόφευκτο και, μερικές φορές, σημαντικό οι άνθρωποι να προσβάλλουν τις ευαισθησίες των άλλων. Είναι αναπόφευκτο, γιατί εκεί όπου οι διαφορετικές πεποιθήσεις είναι βαθιά ριζωμένες, οι συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες». Χωρίς την ελευθερία του λόγου τίποτα δεν θα μπορούσε να αμφισβητηθεί και δεν θα σημειωνόταν πρόοδος. Παρόλο που όλοι γνωρίζουμε αυτή την αλήθεια, οι άνθρωποι που επικρίνουν ή αμφισβητούν κάθε είδους status quo (κατεστημένου) ή απλά μιλούν για δυσάρεστες αλήθειες έχουν υποστεί διώξεις σε βάθος χρόνου, αλλά χωρίς να μιλάμε και να διαφωνούμε δεν θα υπήρχε κίνηση προς τα εμπρός σε κανέναν τομέα της ζωής μας ή κλάδο της επιστήμης. Για τις γυναίκες, το να μιλάνε για δυσάρεστες αλήθειες ή να επιθυμούν ελευθερία έκφρασης και ίση μεταχείριση συχνά έχει αποδειχτεί ένα επικίνδυνο ταξίδι. Σε μια πρόσφατη συνέντευξη, η Nan Sloane, συγγραφέας, εκπαιδεύτρια και ομιλήτρια που η δουλειά της εστιάζει στον ρόλο των γυναικών στον δημόσιο χώρο, ιδιαίτερα στην πολιτική στη Βρετανία, μίλησε για το νέο της βιβλίο που επικεντρώνεται στους αγώνες και τις σοβαρές διώξεις [συμπεριλαμβανομένης της φυλάκιση γυναικών και των μωρών τους σε φρικτές συνθήκες] που υπέφεραν οι γυναίκες που αγωνίστηκαν για την ελευθερία του λόγου και την ελευθερία των πεποιθήσεων στη Βρετανία τον 19ο αιώνα πριν από τον αγώνα που έδωσαν οι σουφραζέτες για πολιτικά δικαιώματα.

Ξεκίνησα επίσης να διαβάζω ένα κάπως καλοκαιρινό βιβλίο για τις γυναίκες σέρφερ με τον τίτλο Γυναίκες πάνω στα Κύματα / Women on Waves από τον Jim Kempton. Εκεί που μένω φυσάει συχνά, αλλά δεν έχουμε γιγάντια απειλητικά κύματα όπως λόγου χάρη στη Χαβάη ή σε άλλα μέρη του πλανήτη, που προκαλούν πρωτόγονους φόβους και δέος τόσο για τη δύναμη της φύσης όσο και για τους γενναίους και ταλαντούχους άνθρωπου που πετούν και χορεύουν πάνω στο νερό. Στην Ελλάδα συνάντησα μεγάλα κύματα στα Μάταλα, στην Κρήτη στα είκοσί μου. Παρόλο που φοβόμουν έμπαινα στη θάλασσα. Πολύ αμφιβάλλω αν θα κολυμπούσα σε τέτοια ταραχώδη νερά τώρα. Η περιοχή έχει πολλά σπήλαια λαξευμένα σε απαλή λευκή πέτρα πριν από χιλιάδες χρόνια. Υπάρχουν επίσης αρκετές σπηλιές κάτω από το νερό. Θεωρούνταν τάφοι της Ρωμαϊκής και Χριστιανικής Περιόδου και πολλές από αυτές έχουν δωμάτια, σκαλοπάτια, κρεβάτια ή παράθυρα που υποδηλώνει ότι τα σπήλαια χρησιμοποιούνταν ως καταλύματα στην προϊστορική εποχή. Στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 παρείχαν καταφύγιο στους χίπις.

Ο Τζακ Λόντον περιγράφει όμορφα αυτά τα γιγάντια κύματα και τους σέρφερ: «Εκεί που την προηγούμενη στιγμή ήταν μόνο η μεγάλη ερημιά και ο ακατανίκητος βρυχηθμός, τώρα βρίσκεται ένας άντρας / άνθρωπος,  όρθιος, γεμάτος ανάστημα, που δεν αγωνίζεται ξέφρενα μέσα σε αυτή την άγρια ​​κίνηση, δεν είναι θαμμένος, συντριμμένος και χτυπημένος. από εκείνα τα πανίσχυρα τέρατα, αλλά στέκεται πάνω από όλα, ήρεμος και υπέροχος, τοποθετημένος στη ζαλισμένη κορυφή, τα πόδια του θαμμένα στον αφρό που αναδεύεται, ο καπνός από αλάτι ανεβαίνει μέχρι τα γόνατά του, κι όλος ο υπόλοιπος στον ελεύθερο αέρα και το φως του ήλιου που αναβοσβήνει, και πετάει στον αέρα, πετά προς τα εμπρός, πετάει τόσο γρήγορα όσο και το κύμα πάνω στο οποίο στέκεται. Είναι ένας Ερμής — ένας ηλιοκαμένος Ερμής. Οι φτέρνες του είναι φτερωτές και μέσα τους βρίσκεται η ταχύτητα της θάλασσας».

Το βιβλίο Γυναίκες πάνω στα Κύματα εστιάζει στις γυναίκες σέρφερ, τα σπουδαία τους επιτεύγματα, τους αγώνες και το εκπληκτικό τους σθένος. Απλώς ρίχνοντας μια ματιά στο βιβλίο διαβάζει κανείς για εκπληκτικά κατορθώματα, απίστευτη αποφασιστικότητα και αγάπη για το σερφ, μάχες με αντιξοότητες, αλτρουισμό, ακτιβισμό, και καλά έργα για την υποστήριξη νεαρών κοριτσιών σέρφερ και άλλων σκοπών. Ένα παράδειγμα είναι το παιδί θαύμα του σέρφ από τη Χαβάη, η Bethany Hamilton, η οποία αφού έχασε το χέρι της σε επίθεση καρχαρία το 2003, επούλωσε θαρραλέα και σε λιγότερο από ένα μήνα μετά τη δοκιμασία της επέστρεψε στο κορυφαίο ανταγωνιστικό σέρφινγκ και αντιμετώπισε ένα κύμα σαράντα ποδιών. Κέρδισε διαγωνισμούς και το Εθνικό Πρωτάθλημα του 2005. Μετά την εμπειρία της άρχισε να δίνει ομιλίες εμψύχωσης και έγραψε οκτώ βιβλία. Ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή της έχει εμπνεύσει ακόμη περισσότερα νεαρά κορίτσια. Συνέχισε να κάνει σερφ και το 2013 παντρεύτηκε και απέκτησε τρία παιδιά. Η Bethany Hamilton δεν είναι η μόνη σέρφερ που αναφέρεται στο βιβλίο που θριάμβευσε μετά από τραγωδία. Μια άλλη σέρφερ, η Κάρμεν Λόπεζ, μια τυφλή Αυστριακή σέρφερ από την Ισπανία, έθεσε επίσης ένα υποδειγματικό πρότυπο επιτυχίας στα κύματα και στη ζωή. Στα είκοσι ένα της, έγινε η πρώτη τυφλή σέρφερ που αγωνίστηκε. Από ιστορία σε ιστορία βλέπουμε από τι είναι φτιαγμένες οι γυναίκες και οι άνθρωποι γενικότερα και τι μπορούν να επιτύχουν όταν αφιερώνουν την προσπάθειά τους σε πράγματα που αγαπούν να κάνουν και να είναι, με την υποστήριξη της κοινότητας.

Θα τελειώσω αυτό το μέρος με ένα σύντομο απόσπασμα από το βιβλίο «Η Cunningham συνέχισε να καταγράφει το κίνημα των γυναικών των μεγάλων κυμάτων. Έμοιαζε να καταλαβαίνει ότι αδράχνει την πρόκληση και την αμεσότητα – το μήνυμα ζωής άδραξε την μέρα– σαν να αντιπροσώπευε τη γυναικεία ιδιότητα σε όλο της το παγκόσμιο μεγαλείο. «Η επιβίωση είναι μέρος αυτού που κάνω», είπε. «Για μένα αυτό είναι σαν μια αφύπνιση: ότι έχω μόνο μια ευκαιρία στη ζωή και θα πάω εκεί έξω πιο αποφασισμένη από ποτέ».

Επίσης, ως συνέχεια των θεμάτων που ανέλυσα στην προηγούμενη ανάρτησή μου, μοιράζομαι έναν σύνδεσμο: https://toddkashdan.substack.com/p/is-the-self-help-industry-for-black?utm_source=substack&utm_medium =email&utm_content=share, ενός άρθρου του Δρ. Todd Kashdan, στο οποίο συζητά τα στερεότυπα σε σχέση με την ευαλωτότητα και το θάρρος που έχουν μελετηθεί από την Brene Brown και άλλους. Δυστυχώς, όλοι κατασκευάζουμε πεποιθήσεις και σχηματίζουμε απόψεις στηριζόμενοι  στις πρώτες εντυπώσεις, σε λίγες πληροφορίες ή σε διαθέσιμα στερεότυπα στην κοινωνία. Εν μέρει το κάνουμε αυτό γιατί ο εγκέφαλός μας διευκολύνει τη διαδικασία της κατηγοριοποίησης προκειμένου να εξοικονομεί ενέργεια και χρόνο. Μερικές φορές τα στερεότυπα μπορεί να είναι ακίνδυνα ή μπορεί να βασίζονται σε κάποια γενική ομαδική τάση, αλλά συχνά μπορούν να οδηγήσουν σε μια ποικιλία – ισμών. Ο Kashdan γράφει: «Κανείς από εμάς δεν έχει ανοσία στην κατασκευή πεποιθήσεων για άλλα άτομα που βασίζονται σε μια «λεπτή φέτα» πληροφοριών. Ξεκινά με υποθέσεις για ομάδες που βασίζονται σε μια μικρή ποσότητα πληροφοριών που στη συνέχεια αναθέτουμε σε άτομα που ανήκουν σε αυτήν την ομάδα». Λέει ότι συχνά κάνουμε υποθέσεις για τα ενδιαφέροντα, το στυλ ή τις αξίες των ανθρώπων, αντί για αμφιλεγόμενα αμετάβλητα χαρακτηριστικά όπως το φύλο, τη «φυλή» και την ηλικία, και πιστεύουμε ότι αυτές οι προκαταλήψεις είναι αβλαβείς. ένα χιουμοριστικό τροπάριο, αλλά όταν κάνουμε υποθέσεις για ένα άτομο με βάση αυτό που είναι ορατό μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, η κατασκευή των στερεοτύπων μας μοιάζει με σεξισμό, ρατσισμό ή προκαταλήψεις σχετικά με την ηλικία.»  Ο Kashdan αναφέρεται στην έρευνα και προτείνει ότι δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε καμία φυλετική ομάδα ως ένα σύνολο εναλλάξιμων ατόμων και είναι λογικό να επιτρέπεται η ποικιλομορφία εντός (όχι μόνο μεταξύ) των δημογραφικών ομάδων. Γράφει: «Ένα από τα αγαπημένα μου αξιώματα της πολιτισμικής ψυχολογίας είναι ότι υπάρχει μεγαλύτερη μεταβλητότητα μέσα σε μια ομάδα παρά μεταξύ των ομάδων, αλλά το αγνοούμε αυτό λόγω της επιθυμίας μας για απλότητα».

Θα τελειώσω αυτήν την ανάρτηση κοινοποιώντας έναν διαλογισμό για τη θλίψη / το πένθος – το θέμα μιας πρόσφατης ανάρτησης στη διεύθυνση: https://jackkornfield.com/meditation-grief/  από τον Jack Kornfield, Ph.D, έναν παγκοσμίου φήμης ψυχολόγο, συγγραφέα και δάσκαλο. Είναι ένας από τους βασικούς δασκάλους που εισήγαγαν τη βουδιστική πρακτική ενσυνειδητότητας στη Δύση.

Και ένα σύντομο βίντεο στη διεύθυνση: https://www.youtube.com/watch?v=pktDqFy5IcE στο οποίο ο David Attenborough [Άγγλος ραδιοτηλεοπτικός παραγωγός, βιολόγος, φυσικός ιστορικός και συγγραφέας. Η φιλμογραφία του ως συγγραφέας, παρουσιαστής και αφηγητής διήρκεσε οκτώ δεκαετίες] μας εξηγεί Το Δέντρο της Ζωής / The Tree of Life

Posted on by

Τέχνη, φαντασία, ντροπή, ηθική και εξουσία……                       Οι εικόνες έχουν αναρτηθεί

«H ενθάρρυνση της δημιουργικότητας και η καλλιέργεια της φαντασίας είναι από τις πιο παραμελημένες πλευρές των συγχρόνων εκπαιδευτικών συστημάτων….. αφήνουμε την φαντασία τους (των παιδιών) να λιμοκτονεί… Τα παιδιά εισάγονται στο σχολείο προικισμένα με πλούσια φαντασία και αποφοιτούν με φαντασίες ατροφικές και στραγγαλισμένες.» Ευγένιος Τριβιζάς

«Δεν είναι τυχαίο που οι εμπειρίες ντροπής ονομάζονται αμηχανία / ανασφάλεια. Τέτοιες εμπειρίες ντροπής είναι ιδιαίτερα επώδυνες. Συνήθως θεωρούνται ως κάτι που πρέπει να κρυφτεί, να αποφευχθεί, να καλυφθεί _ακόμα και, ή ειδικά, από τον εαυτό. Η ντροπή διακόπτει κάθε αδιαμφισβήτητη, χωρίς επίγνωση αίσθηση του εαυτού. Αλλά είναι πιθανό οι εμπειρίες ντροπής, εάν κανείς τις αντιμετωπίσει κατά πρόσωπο, να ρίξουν ένα απροσδόκητο φως στο ποιος είναι κάποιος και να δείξει το δρόμο προς το ποιος μπορεί να γίνει. Η ντροπή που αντιμετωπίζετε πλήρως μπορεί να γίνει όχι κάτι που πρέπει πρωτίστως να καλυφθεί, αλλά μια θετική εμπειρία αποκάλυψης» Helen Merrell Lynd

«Το θέμα της ντροπής ανοίγει το θέμα της έννοιας της εσωτερίκευσης, και ποιοί γινόμαστε και το αν είμαστε ενσωματωμένοι ή κατακερματισμένοι; Είστε περισσότερο σαν ένα αρχιπέλαγος ή μια ενοποιημένη ήπειρος όσον αφορά την δομή του εαυτού σας; Και τι κάνεις με αυτά τα νησιά, που μόλις απορρόφησες, τα ήπιες, τα εσωτερίκευσες με το μητρικό γάλα όταν ήσουν ενός έτους;» Rick Hanson

«Περιέργως, αν προσπαθούμε πρωτίστως να προστατευτούμε από τη δυσφορία, υποφέρουμε. Ωστόσο, όταν δεν αποκοβόμαστε και αφήνουμε την καρδιά μας να ραγίσει, ανακαλύπτουμε τη συγγένειά μας με όλα τα όντα». Janina Fisher

Η σημερινή ανάρτηση περιλαμβάνει έναν νέο πίνακα τον οποίο δουλεύω αυτό το διάστημα, μια TED ομιλία του Ευγένιου Τριβιζά, σημειώσεις σχετικά με το Being Well podcast των Rick και Forrest Hanson που εστιάζει σε μερικούς από τους πολλούς τρόπους με τους οποίους μπορούμε να δούμε και να κατανοήσουμε την ντροπή, ειδικά την περιττή ντροπή, κι επίσης, μερικά σύντομα βίντεο με θέματα σχετικά με τη ντροπή. Έχω γράψει για τη ντροπή στο παρελθόν, ειδικά για το τραύμα και την τοξική ντροπή, αλλά τα θέματα δεν μπορούν ποτέ να συζητηθούν εκτενώς σε μία ανάρτηση ή ένα άρθρο, και υπάρχουν πάντα τόσες πολλές πτυχές και οπτικές που μπορεί κανείς να διερευνήσει.

Η ομιλία του Ευγένιου Τριβιζά με τίτλο, Let’s Imagine / Ας Φανταστούμε, [https://www.youtube.com/watch?v=tx67UwCrqkU] επικεντρώνεται στην αξία των μύθων, των παραμυθιών και της φαντασίας και στην αναγκαιότητα καλλιέργειας και υποστήριξης της έμφυτης ικανότητας φαντασίας και δημιουργικότητας των παιδιών μας. Η φαντασία είναι αυτό που επιτρέπει στα παιδιά να είναι ο εαυτός τους, να είναι εφευρετικά, να ευδοκιμούν και επίσης, να κατανοούν πράγματα όπως η επιστήμη και τα μαθηματικά. Ένας επιστήμονας που αναφέρει ο Τριβιζάς είπε κάποτε: «Για να εφεύρεις χρειάζεται μόνο μια καλή φαντασία και ένα σωρό σκουπίδια». Ο Τριβιζάς επίσης έχει πει ότι «η εκπαίδευση δεν πρέπει να αποσκοπεί τόσο στη μετάδοση γνώσης – δεδομένου ότι η γνώση σήμερα είναι εύκολα προσβάσιμη – αλλά στην καλλιέργεια της δημιουργικότητας και της φαντασίας των παιδιών, ώστε αυτή η γνώση να χρησιμοποιείται με καινοτόμους τρόπους» και ότι τα παραμύθια «μεταδίδουν το μήνυμα ότι είμαστε σε θέση να ξεπεράσουμε τους περιορισμούς των ρόλων μας, του περιβάλλοντός μας και της ύπαρξής μας» και ότι «Προσφέρουν στα παιδιά την ελπίδα ότι μπορούμε να νικήσουμε τους δράκους και τα τέρατα που μας απειλούν και μας καταπιέζουν».

Στο βίντεο ο Τριβιζάς αναφέρεται σε μια μελέτη όπου ζητήθηκε από τους ανθρώπους να περιγράψουν όλες τις πιθανές χρήσεις των συνδετήρων. Το 98% των μικρότερων παιδιών φαντάστηκε περισσότερες από 145 πιθανές χρήσεις. Για τα μεγαλύτερης ηλικίας παιδιών, ο αριθμός μειώθηκε σημαντικά και οι ενήλικες ήταν σε θέση να σκεφτούν 10-15 χρήσεις το πολύ. Ο Ευγένιος Τριβιζάς είναι συγγραφέας παιδικών βιβλίων και θεατρικός συγγραφέας. Έχει γράψει περίπου 150 βιβλία. Ένα από τα πιο γνωστά του βιβλία είναι Τα Τρία Μικρά Λυκάκια και το Κακό Γουρούνι, το οποίο έφτασε στη δεύτερη θέση στην αμερικανική λίστα best seller για εικονογραφημένα βιβλία και έχει κερδίσει πολλές διακρίσεις. Πιστεύει ότι τα στερεότυπα του καλού και του κακού που διδάσκονται στα παιδιά μέσω των παιδικών βιβλίων είναι συχνά λανθασμένα και θέτουν τα θεμέλια για προκαταλήψεις κατά των μειονοτήτων, και γεννούν πολλά άλλα κοινωνικά δεινά. Στα βιβλία του καταπιάνεται με τα θέματα του πολέμου, της βίας, των προκαταλήψεων και του εκφοβισμού. Για παράδειγμα, το θέμα της ρατσιστικής γενοκτονίας αντιμετωπίζεται στο Η Τελευταία Μαύρη Γάτα όπου τα μέλη μιας μυστικής δεισιδαιμονικής αίρεσης / ομάδας είναι πεπεισμένα ότι οι μαύρες γάτες φέρνουν κακή τύχη και κατά συνέπεια αποφασίζουν να τις εξοντώσουν, υποστηριζόμενοι από οικονομικούς κύκλους που εμπορεύονται παγίδες για γάτες και πολιτικούς ηγέτες που θεωρούν τις μαύρες γάτες ως βολικούς αποδιοπομπαίους τράγους για τις καταστροφικές πολιτικές τους.

Ο Τριβιζάς έχει σπουδάσει νομικά και οικονομικά και είναι καθηγητής εγκληματολογίας στην Αγγλία. Ένα άλλο ενδιαφέρον γεγονός είναι ότι το 1997 κέρδισε μια νομική μάχη κατά της Coca Cola για παράνομη ιδιοποίηση της πνευματικής του ιδιοκτησίας, εμποδίζοντας την εταιρεία να καταχωρίσει στην Ελλάδα τον τίτλο της τηλεοπτικής του σειράς και των κόμικς του, Φρουτοποία, ως σήμα κατατεθέν για αναψυκτικά.

Τα βιβλία του Τριβιζά τα γνώρισα σχετικά πρόσφατα. Στην πραγματικότητα, τα παιδιά σε ένα πλαίσιο πρακτικής άσκησης μου έκαναν δώρο ένα από τα βιβλία με τίτλο: Η Νύχτα της Μπανανόφλουδας. Η Άννα πετάει μια φλούδα μπανάνας στο δρόμο καθώς γυρίζει από το σχολείο, αλλά όταν φθάσει σπίτι αρχίζει να νιώθει βαθιά ντροπή, ενοχές και αφόρητες τύψεις. Αρχίζει να σκέφτεται όλες τις πιθανές καταστροφές που μπορεί να συμβούν. Ίσως ένας ζαχαροπλάστης να την πατήσει και να γλιστρήσει ακολουθούμενος από πολλούς βοηθούς ζαχαροπλάστες φορτωμένους με γλυκά ή ένας στρατηγός που παρελαύνει με έναν ολόκληρο στρατό ή ακόμα και μια νύφη ακολουθούμενη από τον γαμπρό και τη γαμήλια πομπή. Η φαντασία της Άννας ξεσαλώνει και μην μπορώντας να το αντέξει, αποφασίζει να βγει κρυφά από το σπίτι της μες τη νύχτα και να επιστρέψει στον «τόπο του εγκλήματος» για να μαζέψει τη φλούδα της μπανάνας. Προβλέποντας πάντα τα χειρότερα φαντάζεται τον εαυτό της κλεισμένο στη φυλακή:

“Θα ’ρθουν πυροσβέστες, αστυνόμοι / ανακριτές και τροχονόμοι. / Θα με δείξουν και θα πουν: Να αυτή εκεί η Άννα πέταξε μια φλούδα από μπανάνα. / Αλυσοδεμένη θα με σύρουν στη φυλακή / και τη ζωή μου ια περάσω / σ’ ένα σκοτεινό κελί….» 

Σύντομα ανακαλύπτει ότι η μπανανόφλουδα στη μέση του δρόμου έχει όντως πυροδοτήσει γεγονότα, αλλά όχι όπως τα περίμενε…. Οι κάτοικοι της πόλης, συμπεριλαμβανομένου του δημάρχου, όχι μόνο θα την ευχαριστήσουν, αλλά και θα της χαρίσουν το κλειδί και την κλειδαριά της πόλης….

Μιλώντας για ντροπή και άλλα σχετικά συναισθήματα και καταστάσεις όπως ενοχές και τύψεις, το podcast Being Well αυτής της εβδομάδας [https://www.rickhanson.net/being-well-podcast-changing-your-relationship-to-shame/] αγγίζει πολλές πτυχές και παρακείμενα θέματα της ντροπής. Οι Rick και Forrest Hanson ξεκινούν τη συζήτηση μιλώντας για τις βιολογικές ρίζες της ντροπής και πώς εξελίχθηκε για να βοηθήσει τα πρωτεύοντα θηλαστικά και τους ανθρώπους να επιβιώσουν, ακόμη και να ξεφύγουν από τον θάνατο σε ορισμένες περιπτώσεις. Αναφέρονται στον Paul Gilbert κι άλλους, οι οποίοι έχουν επισημάνει τους τρόπους με τους οποίους η ντροπή έχει τις ρίζες της στις συμπεριφορές υποταγής των πιθήκων και άλλων πρωτευόντων και πιθανώς των πρώιμων ανθρώπων, στους οποίους υπάρχουν οι συμπεριφορές, για παράδειγμα, της αποστροφής του βλέμματος, ή του μαζέματος του σώματος και της αποφυγής έντονα επιθετικών συγκρούσεων. Στην άγρια ​​φύση, αυτές οι η συμπεριφορές μπορεί να είναι αποτελεσματικές στο να μην εξοριστεί κανείς από την φυλή και να επιβιώσει από τις επιθέσεις των πιο επιθετικών (Alpha) αρσενικά και στο να καταφέρει να μεταδώσει τα γονίδια του.

Είναι αλήθεια ότι η ντροπή μπορεί ακόμα και σήμερα να μας προφυλάξει από την τιμωρία ή την εξορία από ορισμένες ομάδες. Στο podcast, η ντροπή αναφέρεται και ως «συναίσθημα εξορίας» επειδή μπορεί να αποτρέψει την εξορία από την ομάδα. Περιγράφουν πώς όταν οι άνθρωποι περνούν από μια σημαντική διαδικασία εσωτερικής αλλαγής, αυτό σχεδόν πάντα τους φέρνει σε έντονη σύγκρουση με τις ομάδες στις οποίες ανήκουν, επειδή όλες οι ομάδες επιδιώκουν να παραμείνουν ίδιες για να διατηρήσουν την ομοιόστασή τους. Αυτό μπορεί να συμβεί για όσους αλλάζουν σημαντικές πτυχές της ταυτότητας τους, αλλά και με μικρότερους τρόπους καθώς οι άνθρωποι αποφασίζουν, για παράδειγμα, ότι η ομάδα φίλων τους ή η δουλειά ή η οικογενειακή δομή ή η θρησκευτική ομάδα ή η άποψη για τη ζωή ή κάτι άλλο δεν είναι υγιές ή κατάλληλο πλέον για αυτούς. Μπορεί να ανασυρθεί ντροπή, αλλά μπορεί επίσης να επιβληθούν τακτικές εξευτελισμού στους ανθρώπους για να τους αποτρέψουν από το να ταράξουν την βάρκα ή να προχωρήσουν ή να κάνουν πράγματα διαφορετικά, ακόμη και να προστατεύσουν τον εαυτό τους.

Συζητούν επίσης για τα θέματα της ντροπής και την ανάρμοστης συμπεριφοράς, κάτι που εγείρει το ερώτημα ποιος κάνει αυτές τις επιλογές, ποιος ορίζει τι είναι ανάρμοστο και γιατί κάτι χαρακτηρίζεται ως μη επιτρεπτό, καθώς και την ψυχολογική διαδικασία της εσωτερίκευσης αυτών των μηνυμάτων που συχνά προκαλούν ντροπή. Ισχυρίζονται ότι μεγάλο μέρος αυτής της περιττής και συχνά τοξικής ντροπής μπορεί να εντοπιστεί στην πρώιμη ανατροφή μας και ευρύτερα στον πολιτισμό της βικτωριανής εποχής και στις φροϋδικές ιδέες που έχουν τις ρίζες τους στη βικτωριανή εποχή. Ιδιαίτερα συντηρητικά δυτικά, θρησκευτικά πλαίσια, που περιλαμβάνουν πεποιθήσεις όπως ότι γεννιόμαστε μέσα στη ντροπή και την αμαρτία, επίσης μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη μη υγιούς ντροπής και στην αποδυνάμωση ή φίμωση.

Πολλά μηνύματα για την αξία μας και για το τι είναι σωστό ή αρμόζων προέρχονται από πρόσωπα εξουσίας διαφόρων ειδών που προσμένουν σε συγκεκριμένα αποτελέσματα, και πολλά από τα πρώτα μοντέλα ηθικής μας είναι πιθανό να έχουν σχηματιστεί στις πρώτες μας σχέσεις στο σπίτι, στο σχολείο, στην εκκλησία και στην κοινωνία γενικότερα. Αναφέρονται στα αναπτυξιακά στάδια του Erick Erickson, το δεύτερο πρώιμο αναπτυξιακό στάδιο, συγκεκριμένα: ντροπή ή αυτονομία, που σε μεγάλο βαθμό έχει να κάνει με την εκπαίδευση τουαλέτας των νηπίων… Είναι εκείνη η φάση όπου είτε ενθαρρύνονται οι προσπάθειες των μικρών παιδιών για εξερεύνηση και αυτονομία ή πνίγονται. Ο Rick Hanson λέει: «Έτσι όταν σκεφτόμαστε την ντροπή για το σώμα, των ιδιωτικών μερών, των σωματικών αποβλήτων, θα πρέπει να είναι αόρατα, να καταπιέζονται, τότε μπορεί να υπάρχει μια ευρύτερη κοινωνική άποψη, η οποία είναι, και πάλι, πολύ φροϋδική……, όπου βασικά αντιτάσσεται ο πολιτισμός με την αγριότητα…. Και είναι πραγματικά ενδιαφέρον για τους ανθρώπους να αναλογιστούν σχετικά με τι μπορεί να τους αφορά σχετικά με τις πρώιμες παιδικές τους εμπειρίες. Και τότε μπορεί κανείς να σκεφτεί όχι μόνο σωματικά πράγματα που διαρρέουν, αλλά τι γίνεται με τα συναισθήματα, τις επιθυμίες που υποτίθεται ότι είναι κρυμμένες…».

Μιλούν βέβαια και για την πιο γνωστή σχέση μεταξύ ντροπής και τραύματος. Δυστυχώς, όταν έχουμε υποστεί τραύματα, κακομεταχείριση ή κακοποίηση, καταλήγουμε να κουβαλάμε ντροπή και να εσωτερικεύουμε άδικα τις προβολές των άλλων, επειδή έτσι ανταποκρίνεται ο εγκέφαλος /το σώμα μας στο τραύμα. Αυτό το είδος τοξικής ντροπής, σε αντίθεση με την υγιή ντροπή ή τις τύψεις και την ηθική ευαισθησία που προέρχονται από την επίγνωση ότι έχουμε κάνει κάτι λάθος, είναι περιττή και μη υγιής. Επίσης κάνουν διάκριση μεταξύ της ενοχής που βασίζεται σε κάποιο λάθος και της υπερβολικής αυτοσυνειδησίας / ευαισθησίας μην πληγώσουμε τους άλλους. Αυτό το δεύτερο είδος ενοχής βασίζεται συνήθως σε ένα ψέμα, και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για άτομα που έχουν μεγαλώσει σε κουλτούρες ενοχής, συχνά με ένα θρησκευτικό πλαίσιο γύρω από αυτό, ή ένα πολιτισμικό πλαίσιο γύρω από τα καθήκοντα. Ο Rick Hanson προτείνει ότι ως ενήλικες είναι χρήσιμο να αποστασιοποιηθούμε από όλες αυτές τις διάφορες πεποιθήσεις, ή κανόνες ή πρότυπα και να αναρωτηθούμε – “Μου λέει κάποιος ψέματα εδώ;” Μπορούμε να αναρωτηθούμε αν αυτή η ντροπή πηγάζει από οποιοδήποτε είδος αντικειμενικής αίσθησης ή ηθικής ή μήπως πηγάζει από τα ασυνείδητα και ανεξέταστα σχήματά μας.

Όπως συζητήθηκε και στο podcast, επειδή αυτοί που ορίζουν πολλά πρέπει και όχι, είναι άνθρωποι, είναι σημαντικό να τα εξετάσουμε και να ελέγξουμε την τρέχουσα εγκυρότητά τους. Χωρίς να είμαστε ηθικοί σχετικιστές, είναι συνετό να εμπλακούμε σε κάποιο επίπεδο έρευνας και να δημιουργήσουμε το δικό μας σύστημα ακεραιότητας, το οποίο μπορεί σε κάποιο βαθμό να διαφέρει από τα συστήματα ακεραιότητας της οικογένειας, της κουλτούρας ή της θρησκείας μας.

Μερικές από τις πολλές ερωτήσεις που προτείνονται στο podcast:

Ποιο είναι το δικό μου σύστημα ακεραιότητάς; Ποια είναι η ηθική μου βάση; Ποιος αποφασίζει πώς είναι να είσαι καλός; Ποιος αποφασίζει ποια είναι η ηθική συμπεριφορά; Ποια είναι τα μεγάλα θέματα στην δική μας αφήγηση ντροπής; Ποιες είναι οι κατηγορίες πραγμάτων που ενεργοποιούν έντονα αισθήματα ντροπής μέσα μας; Πότε άρχισε η ντροπή να δένεται με εκείνο το άλλο πράγμα, εκείνη την ιδέα, εκείνη την κατηγορία, με αυτό που είσαι; Μήπως αυτό συνέβη πολύ νωρίς; Μήπως είναι πιο πρόσφατη εξέλιξη;

Διερευνώνται επίσης πτυχές του συναισθήματος της αηδίας, το οποίο ο Rick Hanson σημειώνει ότι είναι νευροβιολογικά, εξελικτικά, πολύ κοντά στην ντροπή. Από τη δική μας εμπειρία μπορεί να γνωρίζουμε ότι σε υπερβολικά καταπιεστικές και επικριτικές κουλτούρες υπάρχει πολλή αηδία και απέχθεια για τον Άλλο. Ο Rick Hanson λέει: «…αισθανόμαστε ότι οι άλλοι είναι αηδιαστικοί, οι άλλοι πρέπει να ντρέπονται για τον εαυτό τους……» Πιστεύουμε ότι «Θα έπρεπε να νιώθουν ένοχοι, θα έπρεπε να έχουν τύψεις, κάνουν άσχημα πράγματα, είναι κακοί, κάνουν λάθος, εγώ είμαι ηθικά ανώτερος από αυτούς…» Ουσιαστικά αυτό έχει λίγο να κάνει με την ηθική και την καλοσύνη, και περισσότερο με την εξουσία και τον έλεγχο. Προτείνεται ότι «το μετατρέπουμε σε ένα παιχνίδι ηθικής επειδή η ηθική είναι ένας υπέροχος μοχλός που μπορούμε να εφαρμόσουμε στους ανθρώπους για να περιορίσουμε τη συμπεριφορά τους. Αυτός είναι ο μηχανισμός, είναι το υπομόχλιο». Όταν αυτό προχωρήσει περαιτέρω, μπορεί να οδηγήσει σε απανθρωποποίηση και αντικειμενοποίηση του Άλλου και από αυτό το σημείο είναι πιο εύκολο να επιτεθείς και να βλάψεις άλλους ανθρώπους. Μια μορφή ντροπής είναι η ντροπή που σχετίζεται με την ταυτότητα, που αφορά διάφορες ομάδες ανθρώπων στις οποίες η κοινωνία έχει επικολλήσει διάφορες ταμπέλες σχετικά με την αξία ή την καλοσύνη τους, ακόμη και το δικαίωμα ύπαρξης τους. Στο βιβλίο της On Shame And The Search For Identity, η Helen Merrell Lynd ισχυρίζεται ότι η ντροπή εξαρτάται από τη σύγκρουση διαφορετικών κοινωνικών ή ηθικών «αξιών» σε συγκεκριμένους τόπους και χρόνους, δίνοντας έμφαση στο τραύμα που βιώνουν μέλη κοινοτήτων ως προς την κυρίαρχη κουλτούρα: εκείνοι που είναι πιο πιθανό να νιώθουν ντροπή είναι αυτοί που τους επιβάλλεται να νιώθουν «ανάρμοστοι» διάφορες κυρίαρχες πολιτισμικές νόρμες.

Αυτή η σχέση μεταξύ ντροπής, ηθικής και εξουσίας ξεκινά από νωρίς. Φυσικά, είναι απαραίτητο και εντελώς αναπόφευκτο να διδάσκουμε στα παιδιά αξίες και να παραδειγματίζουμε συμπεριφορές. Ο Rick Hanson λέει: «κάνουμε τα παιδιά να εσωτερικεύσουν λογικά κοινωνικά πρότυπα – σταματάμε στα κόκκινα φανάρια, αυτό είναι σημαντικό, προσπαθούμε να φροντίζουμε τους μικρότερους ανάμεσά μας και προσπαθούμε να είμαστε καλοί – ξέρετε, υπάρχει χώρος για αυτή η εσωτερίκευση, αλλά τι συμβαίνει όταν αυτό πάει πολύ μακριά…» Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό να διακρίνουμε το δικό μας βασικό σύστημα ακεραιότητας, να συνειδητοποιήσουμε τα δικά μας πρότυπα και τον αντίκτυπο που έχουμε στους άλλους ανθρώπους από τα συστήματα ηθικής στην υπηρεσία της εξουσίας. Συχνά οι άνθρωποι έχουν υποστεί gaslighting μέσα στην οικογένεια και την κουλτούρα τους. Κάθε τόσο είναι επιθυμητό να αναλογιζόμαστε πώς μπορεί κατά καιρούς να μην έχουμε ενεργήσει ανάλογα με τις αξίες που είναι κοντά στην καρδιά μας συχνά λόγω έλλειψης δεξιοτήτων ή λόγω άγνοιας. Κι επίσης, είναι σημαντικό να μάθουμε για τα μεγαλύτερα συστήματα στα οποία συμμετέχουμε και για τις βαθύτερες και ευρύτερες κοινωνικές επιρροές και δυναμικές.

Η ενσυνειδητότητα μπορεί να είναι ένας τρόπος για να ξετυλίξουμε τις αφηγήσεις ντροπής μας, τόσο μέσω της επίγνωσης των σωματικών αισθήσεων όπως η ναυτία και ο σωματικός πόνος, για παράδειγμα, όσο και μέσω της επίγνωσης των σκέψεων και των πεποιθήσεων μας. Επειδή η ντροπή και άλλα συναισθήματα έχουν αναπτυχθεί σε κοινότητα η επούλωση απαιτεί κοινότητα. Στο podcast προτείνεται ότι η επούλωση λαμβάνει χώρα στην «κοινότητα και τις σχέσεις, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων που μας επιβεβαιώνουν, που βλέπουν την αξία και την καλοσύνη μας, όχι επειδή μας κολακεύουν ή για να κερδίσουν κάτι, αλλά επειδή ειλικρινά βλέπουν μέσα μας αυτό που είναι καλό και άξιο». Η εύρεση άλλων μορφών κοινωνικής υποστήριξης εκτός των ομάδων στις οποίες ανήκει κανείς επί του παρόντος ή της ομάδας από την οποία μπορεί να εξέρχεται είναι επίσης σημαντική.

Άλλα θέματα που αναφέρονται στο podcast είναι: η ντροπή σε σχέση με το ανήκειν, η γενναιοδωρία της συγχώρεσης και η επιδέξια διόρθωση ή αποκατάσταση όταν αυτό είναι δυνατό, αν και, όπως λένε, «υπάρχουν πράγματα στη ζωή μας που δεν μπορούμε να διορθώσουμε με το άτομο που αδικήθηκε στο γυμνάσιο», για παράδειγμα. Γίνεται αναφορά  επίσης στην ‘Shame Proneness Scale’ [εργαλείο που μετράει το πόσο επιρρεπής είμαστε στη ντροπή], επειδή διαφέρουμε ως προς το πόσο επιρρεπείς είμαστε στη ντροπή, στο πώς να αποδομήσουμε τις μη χρήσιμες αφηγήσεις για τον εαυτό μας, για τους άλλους ανθρώπους, για τον κόσμο, μέσω αυτού που ονομάζουν διαδικασία αντίστροφης μηχανικής / reverse engineering για να καταλάβουμε από πού προήλθε η αφήγηση για να μπορούμε να κάνουμε μια πιο ενεργή επιλογή στο εδώ και τώρα για το αν θέλουμε ή όχι να την κρατήσουμε.

Μερικά σύντομα βίντεο σχετικά με διαφορετικούς τρόπους κατανόησης και / ή επεξεργασίας διαφορετικών πτυχών περίπλοκων συναισθημάτων όπως είναι η ντροπή και η ενοχή.

Μερικές από τις πρώτες αναγνώσεις μου σχετικά με το τραύμα και την ντροπή ήταν τα άρθρα και το υλικό του ιστότοπου της Dr. Janina Fisher. Σε αυτό το σύντομο βίντεο στη διεύθυνση: https://www.youtube.com/watch?v=yxpUGOu_yjE γίνεται αναφορά σε 3 παρεμβάσεις που προέρχονται από νευροβιολογικά προσανατολισμένες θεραπείες.

Σε αυτό το βίντεο στη διεύθυνση: https://www.youtube.com/watch?v=FPZHqImgUZ0 η Δρ. Pat Ogden παρέχει μια εισαγωγή στη σχεσιακή φύση της ντροπής από την οπτική γωνία της αισθητηριοκινητικής ψυχοθεραπείας, τη σύνδεση μεταξύ ντροπής και συστημικής καταπίεσης, και πώς να εργαστεί καείς με τα μέρη του ψυχισμού ή του σώματός που κουβαλούν την ντροπή.

Σε αυτό το βίντεο στη διεύθυνση: https://www.youtube.com/watch?v=qQiFfA7KfF0 η Brene Brown, PhD, μιλά για την ντροπή, την ενσυναίσθηση και την ανθρώπινη σύνδεση και πώς η ντροπή διαταράσσει τη σύνδεσή μας με τους άλλους, ενώ ιδιότητες ή ικανότητες όπως η ενσυναίσθηση και το θάρρος στηρίζουν αυτή τη διαδικασία.

Σε αυτή τη σύντομη ομιλία TED στη διεύθυνση: https://www.ted.com/talks/june_tangney_what_s_the_difference_between_guilt_and_shame, η καθηγήτρια κλινικής ψυχολογίας, June Tangney, που αναφέρεται στο παραπάνω, κάνει διάκριση μεταξύ της εποικοδομητικής ενοχής και της ακρωτηριαστικής ντροπής, ώστε να μπορούμε να μάθουμε να αναγνωρίζουμε και να αντιμετωπίζουμε αυτά τα δύσκολα συναισθήματα.

Posted on by

«Δεν μπορεί κανείς να ελπίζει ότι θα κατανοήσει τα φαινόμενα ψυχολογικής δυσφορίας, ούτε να αρχίσει να σκέφτεται τι μπορεί να γίνει για αυτά, χωρίς ανάλυση του τρόπου με τον οποίο η εξουσία κατανέμεται και ασκείται μέσα στην κοινωνία» David Smail

«Οι γυναίκες κοινωνικοποιούνται για να καταστέλλουν / καταπιέζουν συναισθήματα θυμού και απογοήτευσης που είναι συχνά φυσικά το αποτέλεσμα διαπροσωπικών συγκρούσεων…. αυτή η διαδικασία κοινωνικοποίησης οδηγεί πολλές γυναίκες να βιώνουν αρνητικές ψυχολογικές και σωματικές αντιδράσεις επειδή φοβούνται να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους….. Ο Comstock αναφέρεται σε αυτές τις δυναμικές ως «απαγορεύσεις κατά του θυμού»…» Jean Baker Miller (cited in Allen Ivey, Michael D’ Andrea & Mary Bradford Ivey)

«Η διαλεκτική επιτρέπει στα αντίθετα να συνυπάρχουν, μπορείς να είσαι αδύναμος / η και μπορείς να είσαι δυνατός / η. μπορείς να είσαι χαρούμενος / η και μπορεί να είσαι λυπημένος / η. Στη διαλεκτική κοσμοθεωρία, όλα βρίσκονται σε μια συνεχή κατάσταση αλλαγής…» Marshia Linehan

 «…. Δεν βλέπω πια αυτές τις διαταραχές ως ξεχωριστές, αλλά ως προσωπικές εκδηλώσεις υπερκαταπονημένων, καθοδηγούμενων από την αμυγδαλή και απορυθμισμένων νευρικών συστημάτων. Απλώς όπως το συναίσθημα» Sebern F. Fisher

“Να το ζεις, να το λες, το «μπορώ» που αλλάζει ζωές  / όλ’ αυτά που ζητάς, είν’ εκεί που φοβάσαι να πας…” (Στίχοι από το τραγούδι του Βασίλη Λέκκα: Δρόμοι στο Φως)

Το χαρακτικό είναι της Βάσως Κατράκη

Στη σημερινή ανάρτηση θα θίξω ελαφρώς κι εν συντομία μερικά δύσκολα και σχετικά ακανθώδη θέματα, τα οποία απαιτούν πολύ περισσότερο χώρο για συζήτηση. Επίσης θα αναφερθώ σε ένα τραγούδι, μια ταινία, ένα βιβλίο και μια συνεδρία διαλογισμού.

Ένα από τα θετικά της ζωής σε ένα ελληνικό νησί το καλοκαίρι εκτός από τη φυσική ομορφιά, τη θάλασσα και τις ζεστές μέρες είναι κι οι πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις σε ανοιχτούς χώρους. Την περασμένη εβδομάδα πήγα στη συναυλία του Βασίλη Λέκκα, που έγινε στον κήπο ενός παλιού αρχοντικού κάτω από τα αστέρια ανάμεσα σε δέντρα που πιθανότατα στέκονται εκεί για πάνω από έναν αιώνα. Κάποια στιγμή οι στίχοι ενός  τραγουδιού που δεν είχα ξανακούσει τράβηξαν το ενδιαφέρον μου και με έκαναν να σκεφτώ:

Να το ζεις, να το λες, το «μπορώ» που αλλάζει ζωές /  Όλ’ αυτά που ζητάς, είν’ εκεί που φοβάσαι να πας…  / Μη λυγάς… μη λυγάς… / Μα τα όνειρα είναι κλειδιά που ανοίγουν κελιά… Δεν υπάρχουν στη γη φυλακές να κλειδώνουν ψυχές… / Να το ζεις, να το λες, το «μπορώ» που αλλάζει ζωές  / όλ’ αυτά που ζητάς, είν’ εκεί που φοβάσαι να πας… Να το ζεις, να το λες, το «μπορώ» που αλλάζει ζωές τα φτερά τα φοράς, / μα θ’ ανοίξουν αν πεις πως τολμάς… να πετάς, να πετάς…

Σκέφτηκα τους στίχους και πώς ίσως αυτή η κοινή μεταφορά του «άνοιξε τα φανταστικά και συμβολικά σου φτερά για να πετάξεις» που χρησιμοποιείται συχνά για να αναπαραστήσει την πραγματοποίηση ονείρων ή την επίτευξη στόχων να μην είναι η μόνη σχετική μεταφορά. Ίσως μια πιο χρήσιμη ή συμπληρωματική εικόνα θα μπορούσε να είναι να είμαστε ριζωμένοι στη γη, σαν δέντρα, ριζωμένοι, συνδεδεμένοι και ανθεκτικοί στους οκτώ εγκόσμιους ανέμους που μπορεί να σαρώνουν μέσα μας και γύρω μας, αγγίζοντας το έδαφος, παρόντες στο εδώ και τώρα, σε εγρήγορση στην τρέχουσα πραγματικότητα, αφυπνισμένοι σε ευρύτερα επίπεδα εσωτερικής και εξωτερικής πραγματικότητας. Από αυτό το μέρος, νομίζω, υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να είναι κανείς ελεύθερος και να μπορεί να εκπληρώνει όνειρα και δυνατότητες.

Μιλώντας για φτερά πριν από λίγο καιρό παρακολούθησα ένα ντοκιμαντέρ: Take These Broken Wings / Πάρτε Αυτά Τα Σπασμένα Φτερά, σε σκηνοθεσία Daniel Mackler, με την Joanne Greenberg, η οποία είχε διαγνωστεί με σχιζοφρένεια και μετά από πολλά τραύματα και ταλαιπωρία στο σύστημα ψυχικής υγείας, έγινε η συγγραφέας του μπεστ σέλερ. I Never Promised You a Rose Garden / Ποτέ Δεν Σου Υποσχέθηκα Ένα Κήπο Με Τριαντάφυλλα, και  στη συνέχεια έγραψε πολλά ακόμη βιβλία  (έχω κάνει σύντομη αναφορά σε παλαιότερη ανάρτηση), και η Catherine Penney, επιζώσα μιας τραυματικής παιδικής ηλικίας, της οποίας τα συμπτώματα ονομάστηκαν σχιζοφρένεια, και η οποία υποστηρίχτηκε για να επουλώσει  τόσο το τραύμα όσο και τα συμπτώματά της ή τις δυσπροσαρμοστικές αντιδράσεις της. Επέστρεψε στο σχολείο και έγινε κλινική νοσοκόμα. Η ταινία περιλαμβάνει επίσης συνεντεύξεις με τους: α) Peter Breggin, ψυχίατρο, κριτικό της θεραπείας σοκ και ψυχιατρικών φαρμάκων και υπέρμαχο της αντικατάστασης της ψυχιατρικής χρήσης φαρμάκων και της ηλεκτροσπασμοθεραπείας με ψυχοθεραπεία, εκπαίδευση, ενσυναίσθηση, αγάπη και άλλες ανθρώπινες υπηρεσίες, β) Robert Whitaker, δημοσιογράφο και συγγραφέα – τρία από τα βιβλία του καλύπτουν την ιστορία και την πρακτική της σύγχρονης ψυχιατρικής -ο οποίος έχει κερδίσει πολλά βραβεία για τη συγγραφή επιστημονικών θεμάτων, και προκρίθηκε για το βραβείο Pulitzer 1999 για τη δημόσια υπηρεσία για μια σειρά άρθρων που αμφισβητούν την ηθική ορισμένων ψυχιατρικών ερευνών, και γ) Bertram Karon, ψυχαναλυτή, ψυχοθεραπευτή και συγγραφέα. Η ταινία εγείρει ερωτήματα σε σχέση με τις διαγνώσεις, την υπερβολική χρήση φαρμάκων και την παραπληροφόρηση του κοινού και σχετικά με τους πιο χρήσιμους τρόπους κατανόησης των συμπτωμάτων ή των ομάδων συμπτωμάτων. Ίσως είναι πιο ηθικό και χρήσιμο να ρωτάμε: Γιατί υπάρχουν αυτά τα συμπτώματα; & Τι σου έχει συμβεί; όπως λέει συχνά ο Mate Gabor, μεταξύ πολλών άλλων, και το πιο σημαντικό Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε χωρίς να κάνουμε κακό και χωρίς να αφαιρέσουμε την ελεύθερη βούληση του άλλου;

Κάπως σχετικό με τα παραπάνω είναι το βιβλίο της Δρ Marsha M. Linehan, Building a Life Worth Living / Χτίζοντας Μια Ζωή που Αξίζει να την Ζήσεις. Στην εφηβεία της, η Marsha Linehan υποβλήθηκε σε ηλεκτροσπασμοθεραπεία, απομόνωση, βαριά φαρμακευτική αγωγή και cold pack therapy (θεραπεία με κρύο). Σχετικά με τη cold pack therapy γράφει: «[αυτή] περιελάμβανε ξεγύμνωμα, σφιχτό τύλιγμα με βρεγμένα σεντόνια που είχαν αποθηκευτεί στην κατάψυξη και δέσιμο στο κρεβάτι. Έμενες ξαπλωμένη εκεί, ακίνητη, για τέσσερις ώρες…. Οι περισσότεροι άνθρωποι βρίσκουν τη δυσφορία και τη σωματική συστολή τόσο αφόρητες που η απλή απειλή της θεραπείας αρκεί για να αποθαρρύνει οποιαδήποτε προβληματική συμπεριφορά…. Οι νοσηλεύτριες είχαν μια απλή αλλά αποτελεσματική μέθοδο απειλής. Αν μιλούσαμε αντί να κοιμόμαστε, για παράδειγμα, οι νοσοκόμες κροτάλιζαν παγάκια σε ένα μεταλλικό δοχείο. Αυτό συνήθως έφερνε στιγμιαία σιωπή». Διαβάζοντας την ιστορία της βλέπουμε ότι τα συμπτώματα και οι συμπεριφορές που εμφάνισε μετά την εισαγωγή της στην κλινική [όχι πριν την στείλουν εκεί] ήταν παρόμοια με τα σημερινά διαγνωστικά κριτήρια για οριακή διαταραχή προσωπικότητας κι επίσης ότι μετά την παραμονή της εκεί υπέφερε σοβαρή απώλεια μνήμης.

Κατά τη διάρκεια της στην κλινική ορκίστηκε στον Θεό να βγει αυτή από την κόλαση και μετά να βοηθήσει και άλλους να βγουν. Περιγράφει πώς συνέβη αυτό: «Η αίθουσα Thompson Two είχε ένα πιάνο στο ένα άκρο, ένα όρθιο πιάνο, και περνούσα πολύ χρόνο παίζοντας. Ήμουν καταξιωμένη πιανίστρια στο σχολείο και δεν είχα χάσει ακόμα αυτό το κομμάτι του εαυτού μου κατά την κάθοδό μου στην κόλαση. Αργότερα, όμως, αφού έκανα πολλούς κύκλους ηλεκτροσπασμοθεραπείας…… έχασα τη μνήμη μου σχεδόν για τα πάντα και για κάθε άτομο και, δυστυχώς, επίσης την ικανότητά μου να διαβάζω και να θυμάμαι μουσικές νότες και να παίζω πιάνο. Το να παίξω πιάνο ήταν πάντα ένας τρόπος να εκφράσω τα συναισθήματά μου. Εξακολουθώ να κουβαλάω την ελπίδα ότι μια από αυτές τις μέρες θα παίξω ξανά. Ήταν στο πιάνο που έκανα αργότερα τον όρκο μου στον Θεό… ότι θα βγάλω τον εαυτό μου από την κόλαση κι ότι, μόλις το έκανα, θα ξαναπήγαινα στην κόλαση και θα έβγαζα τους άλλους έξω. Αυτός ο όρκος καθοδηγεί και ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου από τότε». Είναι ενδιαφέρον ότι μια καλή φίλη που είχε κάνει η Linehan στην κλινική, η Sebern Fisher, επίσης έγινε σημαντική ψυχοθεραπεύτρια κι έγραψε ένα βιβλίο για τη νεύρο-ανάδραση (neuro-feedback) και το αναπτυξιακό τραύμα.

Αφού έφυγε από την κλινική όταν ήταν 20 ετών, συνέχισε τις σπουδές της. Απέκτησε M.A. το 1970 και διδακτορικό το 1971, στην κοινωνική και πειραματική ψυχολογία της προσωπικότητας, και στη συνέχεια ανέπτυξε την Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία, η οποία σύμφωνα με την Linehan είναι περισσότερο ένα πρόγραμμα συμπεριφορικής θεραπείας, κι όχι τόσο μια ατομική ψυχοθεραπεία. Η Linehan είναι ερευνήτρια και καθηγήτρια Ψυχολογίας και Επιστήμης Συμπεριφοράς, έχει γράψει πολλά βιβλία και έχει κερδίσει πολλά βραβεία. Εκτός από την εργασία της στην ψυχολογία, είναι επίσης εκπαιδευμένη δασκάλα διαλογισμού Ζεν. Στον πρόλογο του πιο πρόσφατου βιβλίου της: Building a Life Worth Living, ο Dr Allen Frances, ομότιμος καθηγητής Ψυχιατρικής και Συμπεριφορικών Επιστημών, γράφει: «Η θεραπεία που δημιούργησε η Marsha ονομάζεται Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία. Η ΔΣΘ / DBT είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία για άτομα με έντονες τάσεις αυτοκτονίας και αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, συχνά άτομα που έχουν διαγνωστεί με οριακή διαταραχή προσωπικότητας (ένας τρομερός όρος, αλλά φαίνεται ότι έχουμε κολλήσει σε αυτόν). Τον τελευταίο μισό αιώνα υπήρξαν μόνο δύο κλινικοί καινοτόμοι με πραγματικά σημαντική επιρροή στον τομέα της ψυχικής υγείας…… το 2011, οι συντάκτες του περιοδικού Time ονόμασαν την DBT μία από τις 100 πιο σημαντικές νέες επιστημονικές ιδέες της εποχής μας. Το ότι έχει κάνει αυτή τη σημαντική συνεισφορά στην ψυχολογία, έναν τομέα που προηγουμένως κυριαρχούσαν κυρίως άνδρες, αποτελεί απόδειξη όχι μόνο για την πνευματική της δημιουργικότητα αλλά και για την αποφασιστικότητά της να ξεπερνάει όλα τα εμπόδια. Πολλοί άνθρωποι έχουν καλές ιδέες, αλλά δεν έχουν ότι χρειάζεται για να τις φέρουν στον κόσμο. Η Marsha έχει το χάρισμα, την ενέργεια, την προσήλωση και τις οργανωτικές δεξιότητες για να μετατρέψει το όνειρο σε πραγματικότητα. Στους μύθους σε όλο τον κόσμο, οι ήρωες / ηρωίδες πρέπει πρώτα να κατέβουν στον κάτω κόσμο, όπου έρχονται αντιμέτωποι με μια σειρά επικών προκλήσεων που πρέπει να ξεπεραστούν πριν μπορέσουν να επικρατήσουν στο ηρωικό ταξίδι της ζωής τους. Μόλις τα καταφέρουν, επιστρέφουν στη χώρα τους κουβαλώντας κάποιο ιδιαίτερο νέο μυστικό ζωής…».

Υπάρχει πλέον ανάγκη για μια εποικοδομητική κριτική των πρακτικών, των δομών και της εξουσίας στους χώρους της (ψυχικής) υγείας και γενικότερα. Ο David Smail ισχυρίζεται ότι «Δεν μπορεί κανείς να ελπίζει ότι θα κατανοήσει τα φαινόμενα ψυχολογικής δυσφορίας, ούτε να αρχίσει να σκέφτεται τι μπορεί να γίνει για αυτά, χωρίς ανάλυση του τρόπου με τον οποίο η εξουσία κατανέμεται και ασκείται μέσα στην κοινωνία» (αναφέρεται στους MacLachlan, McVeigh, Huss & Mannan , 2019). Ένα άλλο σημείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη, όπως έχω αναφέρει και σε προηγούμενες αναρτήσεις, είναι η αναποτελεσματικότητα μιας βιοϊατρικής κατανόησης της υγείας, του εθισμού και της ψυχικής δυσφορίας που συνεχίζει να κυριαρχεί στον κοινωνικό λόγο και τις πρακτικές. Η Miriam Greenspan αναλύει τρεις γενικούς μύθους μέ τους οποίους λειτουργούν πολλοί επαγγελματίες υγείας όταν εργάζονται με ανθρώπους, ιδιαίτερα με γυναίκες: α) «όλα είναι μέσα στο κεφάλι σου» και με αυτόν τον τρόπο «αποφεύγουν να στρέφουν την προσοχή στους καταπιεστικούς και άδικους στρεσογόνους παράγοντες που εμφανίζονται στο γυναικείο περιβάλλον. χώρους εργασίας, οικογένειες και άλλες σημαντικές διαπροσωπικές σχέσεις». Ο δεύτερος μύθος είναι το ιατρικό μοντέλο της ψυχοπαθολογίας, το οποίο προτείνει ότι «όλος ο συναισθηματικός πόνος μπορεί να αντιμετωπιστεί με τον ίδιο τρόπο που θα αντιμετώπιζε κανείς τα ιατρικά προβλήματα – με ιατρική συνταγή και φάρμακα» και για να επιτευχτεί αυτό αφιερώνεται πολύ λίγος χρόνος στα κοινωνικά πλαίσια και στα προσωπικά προβλήματα. Ο τρίτος μύθος είναι ότι ο γιατρός είναι «The Expert / Η Αυθεντία», ο οποίος διαιωνίζει την ανισορροπία εξουσίας μεταξύ του ασθενούς ή του πελάτη και του επαγγελματία υγείας (αναφέρεται στο βιβλίο των Allen Ivey, Michael D’Andrea και Mary Bradford Ivey, 7η Έκδοση).

Επίσης, πρέπει να θυμόμαστε ότι η πατριαρχία δρα ως μια γενική καταπιεστική δύναμη που ορίζει τις δομές εξουσίας, τον κοινωνικό λόγο και τη διάδοση πληροφοριών αποδεκτής συμπεριφοράς, ιδιαίτερα τη συμπεριφορά κοριτσιών και γυναικών. Υπάρχει πλέον πολύ υλικό σχετικά με το DSM (διαγνωστικό εγχειρίδιο) και την εγκυρότητα ορισμένων διαγνώσεων και ένα μέρος αυτού του υλικού είναι η φεμινιστική κριτική που υποδηλώνει ότι η εμπειρία της καταπίεσης και της ανισότητας των γυναικών έχει παθολογικοποιηθεί εδώ κι αιώνες. Για παράδειγμα, ο θυμός των γυναικών παθολογικοποιείται ανεξαρτήτως περιστάσεων, βίας ή καταπίεσης, ενώ μάλλον ενθαρρύνεται στους άνδρες. Ο Comstock αναφέρεται σε αυτές τις δυναμικές ως «απαγορεύσεις κατά του θυμού»…» (Jean Baker Miller (στο Allen Ivey, Michael D’Andrea & Mary Bradford Ivey). Τα κορίτσια και οι γυναίκες κοινωνικοποιούνται / προγραμματίζονται για συγκεκριμένους ρόλους φύλου από νεαρή ηλικία και συχνά αναμένεται από αυτές να προσαρμοστούν, να μην εκφέρουν γνώμη, να μην ταρακουνούν την βάρκα, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε έντονη ψυχική δυσφορία. Όταν οι γυναίκες εκφράζουν την ανάγκη τους για αυτονομία ή την αγανάκτηση και το θυμό τους χαρακτηρίζονται ως επαναστατημένες, άτακτες ή υστερικές, κλπ. Αυτό αποδυναμώνει τις γυναίκες και οδηγεί στην καταπίεση συναισθημάτων, σε συναισθηματικό μούδιασμα και αποδυνάμωση.

Θα δώσω ένα παράδειγμα από τη δική μου εμπειρία για να διευκρινίσω πώς οι γυναίκες κοινωνικοποιούνται από νωρίς να είναι υπερβολικά ευγενικές και προσαρμοστικές, κι επίσης, πώς υπάρχουν διακριτικοί και λιγότερο διακριτικοί τρόποι με τους οποίους η κοινωνία φιμώνει τις γυναίκες ή υπονομεύει την αίσθηση ασφάλειας. Αυτή η συγκεκριμένη ανάμνηση ήρθε στο μυαλό μου καθώς άκουγα την ψυχοθεραπεύτρια, Marisa Peer, να παρέχει ένα παράδειγμα μιας παρόμοιας εμπειρίας από τη δική της ζωή σε μια ομιλία για το πώς να αναδιατυπώνουμε εμπειρίες και να δίνουμε νέο νόημα στα γεγονότα. Λοιπόν, επιστρέφοντας από κάποιο μάθημα στα τέλη της εφηβείας μου, ένας ψηλός άντρας γύρω στα τριάντα με πολύ κοντά μαλλιά στάθηκε πίσω μου στο τρένο και άρχισε να μου μιλάει. Τον αγνόησα γνωρίζοντας ότι θα κατέβω σε λίγο. Προς έκπληξή μου κατέβηκε κι αυτός κι άρχισε να με ακολουθεί συνεχίζοντας να μιλάει. Δεν ήταν σκοτεινά, ήμουν στη γειτονιά μου, οπότε γύρισα και του ζήτησα να με αφήσει ήσυχη, αλλά με αγνόησε. Καθώς πλησιάζαμε στο σπίτι μου, άρχισα να νιώθω έναν χαμηλής έντασης φόβο, αναρωτιόμουν αν θα με ακολουθούσε μέχρι την εξώπορτα της πολυκατοικίας κι αν τελικά ήταν καλή ιδέα να πάω σπίτι. Όταν τελικά έφτασα στην πόρτα, στάθηκε κοντά μου καθώς προσπαθούσα να ξεκλειδώσω την πόρτα. Ήλπιζα ότι μόλις έκλεινα την πόρτα θα έφευγε, αλλά αυτός κράτησε την πόρτα ανοιχτή και με ακολούθησε. Έμεινα μετέωρη προσπαθώντας να αποφασίσω τι ήταν προτιμότερο, να πάω από τη σκάλα στο μισοσκόταδο ή να πάρω τον ανελκυστήρα. Ο ανελκυστήρας φαινόταν καλύτερη επιλογή και δεν πίστευα ότι θα είχε το θράσος να μπει, αλλά το έκανε. Εν τω μεταξύ, δεν μου πέρασε από το μυαλό να χτυπήσω την πόρτα ενός γείτονα ή να απαιτήσω επιθετικά να ξεκουμπιστεί… γιατί σκεφτόμουν «κι αν γίνει επιθετικός» και «τι θα σκεφτεί ο κόσμος». Παρόλο που θα τελειώσω την ιστορία εδώ, θα πω ότι η παρενόχληση του δεν τελείωσε εκείνη τη μέρα. Υπήρξαν κάποια ακόμη περιστατικά. Τη στιγμή που συνέβη αυτή η ιστορία, δεν μπορούσα ακόμη να ορίσω την εμπειρία ως παρενόχληση ή εκφοβισμό. Δεν είχα το λεξιλόγιο. Την εμπειρία την αναδιατύπωσα πολύ αργότερα. Μόνο εκ των υστέρων συνειδητοποίησα ότι εκτός από μια μη υγιής και σεξιστική συμπεριφορά από την πλευρά του, ήταν ένα παιχνίδι εξουσίας που προκαλούσε φόβο, μια πρακτική όχι και τόσο ασυνήθιστη.

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ένα θέμα που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι ότι η ψυχική δυσφορία στην κοινωνία γίνεται κατανοητή κυρίως μέσω ενός βιοϊατρικού φακού. Οι Lafrance και Mckenzie-Mohr (2013) υποστηρίζουν ότι «η δυσφορία είναι ιατρικοποιημένη, κατανοητή ως έκφραση ατομικής δυσλειτουργίας» Επιπλέον, πρέπει κανείς να εξετάσει το ιστορικό και την ανάπτυξη του Διαγνωστικού Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών (DSM). Το DSM έχει συμβάλει στην ιατρικοποίηση της κατανόησής μας της ανθρώπινης εμπειρίας και δυσφορίας και έχει καθορίσει τη γλώσσα που χρησιμοποιούμε για να μιλήσουμε για τη συναισθηματική και ψυχική δυσφορία, τις αντιδράσεις μας σε τραυματικές εμπειρίες κι ακόμη και τις φυσικές ανθρώπινες εμπειρίες όπως το πένθος και τη θλίψη. Στην εργασία τους για το φύλο και τη διάγνωση, που δημοσιεύθηκε το 2008, οι K. Eriksen και V. Kress γράφουν: «…… και οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν πληγωθεί από τα παλαιότερα μη αμφισβητήσιμα διαγνωστικά συστήματα. Στην πραγματικότητα, πολλοί συγγραφείς έχουν επισημάνει τις στιγματιστικές συνέπειες των διαγνωστικών ετικετών. τις ταξικές, σεξιστικές, ρατσιστικές και ομοφοβικές υποθέσεις που είναι ενσωματωμένες στα εγχειρίδια ICD…. και το DSM-IV-TR…….; την προκύπτουσα παθολογικοποίηση συμπεριφορών που μπορεί να είναι φυσικές μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια φύλου. και την υποδιάγνωση προβληματικών συμπεριφορών… Σε αυτό το άρθρο, αναφέρουμε τις ανησυχίες μας σχετικά με τη διάγνωση σε σχέση με το φύλο, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με την επικράτηση των διαγνώσεων ανά φύλο, τις προκαταλήψεις φύλου στη διάγνωση, τον προβληματικό αντίκτυπο συγκεκριμένων διαγνώσεων στις γυναίκες, και την επίδραση της κοινωνικοποίησης και των κοινωνικών συνθηκών στη διάγνωση…»

Επίσης έχει υπάρξει σημαντική κριτική για τη σχέση μεταξύ ψυχιατρικής και φαρμακευτικής βιομηχανίας, και κατά συνέπεια, την υπερβολική εξάρτηση από τη χρήση φαρμάκων που βέβαια απαιτεί ένα βιοϊατρικό μοντέλο εξήγησης της υγείας και την ανάγκη υπερβολικής παθολογικοποίησης της ανθρώπινης εμπειρίας και αγνόησης των κοινωνικών πλαισίων. Η ψυχιατρική έχει περιγραφεί ως αντιφεμινιστική που συνέβαλε ή συνέπραξε σε πρακτικές που σήμερα θεωρούνται βάρβαρες ή παραβιάσεις δικαιωμάτων. Συνολικά,  πατριαρχικές δομές, αξίες και πεποιθήσεις ανδρών της ανώτερης μεσαίας τάξης και ένα βιοϊατρικό μοντέλο κατανόησης της ψυχικής δυσφορίας έχουν όλα διαποτίσει την ψυχιατρική και την ψυχολογία. Φυσικά, τα πεδία της ψυχικής υγείας δεν μιλούν μια γλώσσα ή με μία φωνή και σημειώνεται πρόοδος καθώς έχει υπάρξει μεγάλη πρόοδος στην επιστήμη, έχουν γίνει νέες έρευνες κι έχουν αναπτυχθεί πιο ολοκληρωμένες προσεγγίσεις. Υπάρχουν πολλές φωνές, υπάρχει μεγαλύτερη διάδοση πληροφοριών, κι επίσης, οι γυναίκες και άλλες περιθωριοποιημένες ομάδες είναι πλέον, στον έναν ή τον άλλο βαθμό μέρος της συζήτησης.

Ειδικότερα, όσον αφορά τη «Διαταραχή Οριακής Προσωπικότητας» υπάρχουν πολλοί πλέον στον τομέα της ψυχολογίας που τη θεωρούν μια χωρίς νόημα ταμπέλα κι επειδή υπάρχει μεγάλη επικάλυψη με το σύνθετο μετά-τραυματικό στρες, προτείνεται ότι αυτή η περιγραφή της εμπειρίας θα ήταν πιο χρήσιμη και θα έριχνε επίσης φως στο γεγονός ότι πολλές σοβαρές ψυχικές ενοχλήσεις ή δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές προέρχονται από τραύματα και εχθρικά περιβάλλοντα. Η ενσωμάτωση της έννοιας του τραύματος θα μπορούσε να απομακρύνει την έμφαση από το άτομο για να συμπεριλάβει το εξωτερικό του περιβάλλον. Εξετάζοντας τη βιβλιογραφία αποκαλύπτεται επίσης ότι υπάρχουν εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η ΔΟΠ / BPD είναι μια «διάγνωση με βάση το φύλο», με τις γυναίκες να διαγιγνώσκονται σε πολύ υψηλότερο ποσοστό από τους άνδρες. Προκειμένου να κατανοήσουμε πώς κατασκευάστηκε αυτή η διάγνωση και γιατί οι γυναίκες διαγιγνώσκονται, περίπου εννέα φορές πιο συχνά, είναι απαραίτητο να διερευνήσουμε τη σχέση μεταξύ της πατριαρχίας, της εξουσίας και του κυρίαρχου λόγου σχετικά με την ψυχική δυσφορία. Επίσης, αυτή η έλλειψη εξέτασης των στερεοτυπικών εννοιών του φύλου αφ’ ενός και των συνθηκών ζωής αφ’ ετέρου μπορεί να οδηγήσει σε προκατειλημμένες έρευνες και συμπεράσματα.

Προτείνεται ότι αντί να περιορίσουμε την εμπειρία των γυναικών σε ιατρικά συμπτώματα, υπάρχει βαθιά ανάγκη να αλλάξουμε την καταπιεστική, προκατειλημμένη και παράλογη κοινωνία μας, κι επίσης, να λάβουμε υπόψη την ανατροφή πολλών κοριτσιών σε όλο τον κόσμο και τις επιπτώσεις της καταπίεσης και των κοινωνικών πλαισίων από πολύ νωρίς.  Συμπεριφορές που αναπτύχθηκαν νωρίς για να επιβιώσουν και να προστατεύσουν τον εαυτό  σε συχνά απειλητικά ή ακυρωτικά περιβάλλοντα στη συνέχεια στιγματίζονται στην ενήλικη ζωή και ορίζονται εκτός πλαισίου. Η βιβλιογραφία υποδηλώνει ότι οι γυναίκες που λαμβάνουν την BPD διάγνωση έχουν συχνά βιώσει τραύμα και κακοποίηση, επομένως το να θεωρούνται επιζώσες θα διευκόλυνε τη διαδικασία επούλωσης και την δυνατότητα αλλαγής. Επίσης, τα στοιχεία σχετικά με την αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής είναι αμφιλεγόμενα. Εκτός από την προσέγγιση της Marsha Linehan που αναφέρθηκε παραπάνω, άλλες ψυχοθεραπείες όπως η αφηγηματική θεραπεία και η φεμινιστική θεραπεία έχουν βρεθεί να είναι  αποτελεσματικές στη διερεύνηση θεμάτων φύλου, δομών εξουσίας στην κοινωνία, της θέσης των γυναικών, της δημιουργικότητας, των δυναμικών των σχέσεων και τρόπων ενδυνάμωσης. Η Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία (DBT) έχει τέσσερις συνιστώσες: «ενσυνειδητότητα (έχοντας επίγνωση των συναισθημάτων και της δυσφορίας), ανεκτικότητα στη δυσφορία (ανοχή και αποδοχή δύσκολων καταστάσεων ή συναισθημάτων), συναισθηματική ρύθμιση (χρησιμοποιώντας τεχνικές για τον επαναπροσδιορισμό των σκέψεων και την μετατόπιση συναισθημάτων) και διαπροσωπική αποτελεσματικότητα. Μπορεί επίσης να είναι απαραίτητο να δουλέψει κανείς με το τραύμα παράλληλα με DBT προκειμένου να υπάρξει επούλωση σε βαθύτερο επίπεδο. Η DBT έχει επικριθεί επειδή ίσως αμελεί να δώσει προσοχή στις καταπιεστικές δομές εξουσίας που έχουν συμβάλει στις εμπειρίες ενός ατόμου και στα συστημικά πλαίσια. Η τραυματοθεραπεία μπορεί επίσης να εμποδίσει τις γυναίκες να ασκήσουν κριτική στις ευρύτερες σχέσεις εξουσίας που επηρεάζουν τη ζωή τους. Τελικά, η ενσωμάτωση μιας φεμινιστικής προσέγγισης καθώς και η συστημική θεώρηση της εμπειρίας του ατόμου μπορούν να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα της θεραπευτικής διαδικασίας και της ενδυνάμωσης.

Θα τελειώσω τη συζήτηση αυτού του τεράστιου θέματος εδώ, παρόλο που υπάρχουν πολλά περισσότερα που θα μπορούσε κανείς να αναλύσει.

Θα ήθελα επίσης να μοιραστώ μαζί σας έναν διαλογισμό για όσους διαλογίζονται από την Kara Jewel Lingo, μια δασκάλα διαλογισμού, που ενδιαφέρεται να συνδυάσει την πνευματικότητα και τον διαλογισμό με την κοινωνική δικαιοσύνη. Σε ηλικία είκοσι πέντε ετών μετά τις σπουδές της, μπήκε σε ένα βουδιστικό μοναστήρι και πέρασε δεκαπέντε χρόνια ως μοναχή. Έγινε δασκάλα του Ζεν το 2007. Έχει γράψει κι ένα βιβλίο. Στον συγκεκριμένο διαλογισμό αναφέρει ένα κοινό σύμβολο ενός τροχού στην Ασία με οκτώ ακτίνες και μια τρύπα στο κέντρο ή έναν εσωτερικό τροχό. Αυτή η εικόνα του συχνά τροχού αντιπροσωπεύει τους Οκτώ Ανέμους του Κόσμου που ανέφερα παραπάνω, και που είναι τέσσερα ζεύγη αντιθέτων: ευχαρίστηση και πόνος, έπαινος και κατηγορία, κέρδος και απώλεια, φήμη και ανυποληψία. Φαίνεται σαν μια χρήσιμη μεταφορά για τη ζωή. Όλοι ελπίζουμε γενικά να  λάβουμε τα θετικά πράγματα και φοβόμαστε τα άλλα τέσσερα. Ο τροχός γυρίζει πάντα, ο άνεμος φυσάει πάντα, και λίγο-πολύ όλοι παίρνουμε μια γεύση και των οκτώ εμπειριών σε διαφορετικές μορφές και σε διαφορετικούς βαθμούς.

https://www.youtube.com/watch?v=UXdhEwzCBDQ&t=387s

Τέλος, μερικά άρθρα σχετικά με την διασκέδαση και το παιχνίδι για το καλοκαίρι τόσο για εκείνους που θα έχουν την ευκαιρία να πάνε διακοπές όσο και για εκείνους που δεν θα το κάνουν. Η σχετική έρευνα φαίνεται να αποκαλύπτει ότι «η διασκέδαση / το παιχνίδι είναι ένα ουσιαστικό κλειδί για την ευημερία μας, κάτι που πρέπει να υπερασπιστούμε ενάντια στις καταπατήσεις της δουλειάς και άλλων ευθυνών».

https://corpmail.otenet.gr/?_task=mail&_action=show&_uid=51072&_mbox=INBOX&_safe=1&_caps=pdf%3D0%2Cflash%3D0%2Ctif%3D0