Η μετάφραση έχει ολοκληρωθεί – 25/08/23

Επί του ανήκειν.

«Αν νιώθεις ότι το ανήκειν σου δοκιμάζεται και αναρωτιέσαι αν αυτό είναι ένα μέρος όπου σε εκτιμούν ευνοϊκά… αυτή η εμπειρία καταλαμβάνει την μνήμη», που ισοδυναμεί με  «διανοητική ενέργεια που αφαιρείται από την μάθηση,  εστίαση, απόδοση, ανάπτυξη. ¨ [Geoffrey Cohen, καθηγητής του Στάνφορντ ]

“Υπάρχουν τόσες πολλές απειλές που αφορούν το ανήκειν στον κόσμο σήμερα [όπως] εκπαιδευτικά πλαίσια που αποτυγχάνουν, ανισότητες, έλλειψη ευκαιριών — χρειαζόμαστε οπωσδήποτε νέους νόμους, πολιτικές και θεσμούς. Αλλά η ζωή ζει εδώ κάτω στο έδαφος, και υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα που μπορούμε όλοι να κάνουμε, εδώ, αυτή τη στιγμή. Ακόμη περισσότερο αν είστε, ας πούμε, διευθυντής ή δάσκαλος. Η επιστημονική έρευνα για τη δημιουργία καταστάσεων / situation-crafting έχει δείξει πόσο ακόμη και μικρές κινήσεις που κάνουν οι δάσκαλοι και οι μέντορες μπορούν μερικές φορές, κάτω από τις σωστές  περιστάσεις, να έχουν επιπτώσεις που αλλάζουν τη ζωή. Είναι εκπληκτικό το πόσο μπορεί να διαρκέσει  ο αντίκτυπος μιας μικρής χειρονομίας, ακόμη και ενός χαμόγελου, στις ζωές των ανθρώπων. Αν το πολλαπλασιάσουμε με εκατομμύρια ανθρώπους ίσως μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο.¨” [Συζήτηση μεταξύ Geoffrey Cohen & Lee Simmons]

“Το αληθινό ανήκειν και η αυτοεκτίμηση δεν είναι αγαθά· δεν διαπραγματευόμαστε την αξία τους με τον κόσμο. Η αλήθεια για το ποιοι είμαστε ζει στις καρδιές μας. Η έκκληση μας για θάρρος είναι να προστατεύσουμε την άγρια  καρδιά μας από τη συνεχή αξιολόγηση, ειδικά τη δική μας (αξιολόγηση) . Κανείς δεν ανήκει εδώ περισσότερο από εσένα.” Brené Brown

Στη σημερινή ανάρτηση έχω συμπεριλάβει ένα απόσπασμα από πιο προσωπική γραφή, με την οποία ασχολήθηκα κυρίως από το 2016 έως το 2018, 2019 ίσως. Αναφέρεται στην εκπαίδευση και το ανήκειν και την αρχή των πραγμάτων. Έχω συμπεριλάβει επίσης επτά νέα σχέδια.

«………. Ο Kernberg (1980, αναφέρεται στο Akhtar, 2004) προτείνει ότι «η χρονική συνέχεια εμποδίζει την ενθυλάκωση της ταυτότητας σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο» και αφήνει χώρο και δυνατότητα μετασχηματισμού με την πάροδο του χρόνου. Κάποια βιβλιογραφία υποδηλώνει ότι όταν κάποιος εγκατασταθεί σε μια νέα χώρα, η προσαρμογή και η ενοποίηση / ολοκλήρωση  της νέας ταυτότητας συμβαίνουν επίσης μέσω της απόκτησης της νέας γλώσσας, η οποία διευκολύνει την εμφάνιση μιας νέας επανενοποιημένης ταυτότητας. Η εκμάθηση μιας γλώσσας είναι μια διαδικασία όχι μόνο απόκτησης νέου λεξιλογίου, αλλά και ανάπτυξης της ικανότητας σκέψης και αίσθησης χρησιμοποιώντας τις λέξεις. Αυτό σε κάποιο επίπεδο οδηγεί σε αλλαγές στην κοσμοθεωρία και την ταυτότητά μας. Οι γλώσσες που χρησιμοποιούμε κρατούν τις διάφορες αλλαγές  της ταυτότητας και της αίσθησης του εαυτού μας και καθορίζουν την οργάνωσή του κόσμου από εμάς.

Στη δεκαετία του εβδομήντα, όταν έφτασα στην Ελλάδα, μια αρχαϊκή μορφή της ελληνικής γλώσσας  εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται σε περιβάλλοντα όπως τα μέσα ενημέρωσης, η εκπαίδευση, οι δημόσιες υπηρεσίες και η πολιτική. Ήταν η γλώσσα των σχολικών βιβλίων. Η καθαρεύουσα καταργήθηκε επίσημα στα μέσα της δεκαετίας του εβδομήντα όταν εισήχθη η δημοτική ελληνική σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και διοίκησης. Η δημοτική ήταν η γλώσσα που χρησιμοποιούσαν πολλοί συγγραφείς και ποιητές και οι περισσότεροι άνθρωποι. Ωστόσο, χρειάστηκε χρόνος για να γραφτούν νέα σχολικά βιβλία και να διανεμηθούν στους μαθητές.

Μεγάλωσα σε ένα σπίτι που συζητούσαμε κυρίως για θέματα που αφορούσαν την καθημερινότητά μας. Οι γονείς μου δεν ήταν μορφωμένοι άνθρωποι και τα πρώτα εξωσχολικά διαβάσματα μου ως παιδί ήταν στα αγγλικά. Ακόμα κι έτσι, όταν φύγαμε από την Αυστραλία οι γονείς ένιωθαν σίγουροι ότι θα ήμουν καλά στο νέο σχολείο. Άλλα παιδιά μεταναστών που ξέραμε δεν κατείχαν την γλώσσα τόσο καλά. Ήμουν επίσης ανάμεσα στα παιδιά που πήγαιναν σε ελληνικό σχολείο τα βράδια. Μπορούσα να διαβάζω, να γράφω με σωστή ορθογραφία και να μιλάω τη γλώσσα, έτσι όλα θα πήγαιναν καλά.

Την πρώτη μέρα του γυμνασίου έπαθα ένα πολιτισμικό σοκ, το οποίο χειροτέρευε όσο περνούσαν οι μέρες. Τα πράγματα ήταν τόσο διαφορετικά που κοιτάζοντας πίσω συνειδητοποιώ ότι πρέπει να ένιωθα ελαφρώς αποπροσανατολισμένη. Σύντομα κατάλαβα ότι η κατανόησή μου και η ικανότητά μου να εκφράζομαι στη γλώσσα δεν ήταν στα ίδια επίπεδα με τις συμμαθήτριες μου. Με πείραζαν και για την ξένη προφορά, την οποία δεν είχα καν επίγνωση. Το χειρότερο από όλα ήταν το γεγονός ότι η καθαρεύουσα που ήταν εντελώς άγνωστη σε μένα, δημιουργούσε δυσκολίες όσον αφορά την κατανόηση και κυρίως την στείρα αποστήθιση των περισσότερων μαθημάτων, όπως συνηθιζόταν τότε.

Στα πρώτα μαθήματα των Αρχαίων Ελληνικών ένιωθα χαμένη στο δάσος. Δεν γνώριζα καν την ύπαρξη της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και δεν ήξερα τίποτα σχετικά με τη σύνταξη. της γλώσσας. Τα ελληνικά τα είχα μάθει εύκολα. Μπορούσα να γράφω ορθόγραφα από μνήμης, αλλά δεν ήμουν εξοικειωμένη με πολλούς γραμματικούς κανόνες ή τη δομή της γλώσσας. Τα μαθήματα ελληνικών στην Αυστραλία ήταν βασικά. Οι καθηγητές στο νέο σχολείο κυμαίνονταν, ως επί το πλείστον, από πολύ απόμακροι έως εξαιρετικά αυταρχικοί. Κάποτε, όταν προσπάθησα να μιλήσω για όλα αυτά σε έναν καθηγητή Μαθηματικών, με είχε αγνοήσει σχολιάζοντας ότι τα Μαθηματικά είναι μια παγκόσμια γλώσσα. Επίσης δεν είχα γράψει ποτέ έκθεση στα ελληνικά. Την πρώτη φορά που μου ζήτησαν να γράψω κάτι για μια σχολική εκδρομή που είχαμε πάει την προηγούμενη μέρα, κατάφερα να γράψω μια δυο μικρές παραγράφους. Ένιωσα κολλημένη στο κάθισμά μου, ντροπή και στα πρόθυρα δακρύων. Δεν ήθελα να παραδώσω το γραπτό. Είχα υπάρξει πολύ καλή μαθήτρια και αυτή η νέα πραγματικότητα ήταν ντροπιαστική και κάπως τρομακτική. 

Αφού άδειασε η αίθουσα, κάποια στιγμή βρήκα το κουράγιο να πλησιάσω την έδρα και να πω στη φιλόλογο ότι δεν είχα γράψει ποτέ έκθεση στα ελληνικά. Ήταν πιο συμπαθητική από τον Μαθηματικό. Μου πρότεινε ιδιωτικά προπαρασκευαστικά μαθήματα, αλλά της είπα ότι δεν πίστευα ότι αυτό θα ήταν δυνατό. Δεν είπε τίποτα άλλο. Στάθηκα κοντά στο γραφείο της για λίγο και καθώς γύριζα για να φύγω, μου είπε: «Ένας εύκολος τρόπος για να βελτιωθείς στη γλώσσα μόνη σου είναι να διαβάζεις λογοτεχνία. Απλώς διάβασε ό, τι μπορείς. Θα σε βοηθήσει με το γράψιμο». Τη θυμάμαι με αγάπη γιατί με είχε ακούσει και είχε μπει στον κόπο να πει μια κουβέντα, να προτείνει κάτι. Δεν χρειάζονται πολλά για να αγγίξεις την καρδιά ενός παιδιού, να φυτέψεις έναν σπόρο.

Ξεκίνησα να διαβάζω ελληνική λογοτεχνία, ό,τι μπορούσα να βρω ή να αγοράσω. Μια λίστα με προτάσεις ίσως να με βοηθούσε. Με το χαρτζιλίκι μου αγόραζα φτηνές εκδόσεις από το τοπικό κατάστημα της επαρχιακής πόλης που ζούσαμε τότε και αργότερα από βιβλιοπωλεία σε άλλα μέρη. Οι περισσότεροι καθηγητές μάλλον με έβλεπαν σαν ένα ξένο αντικείμενο και κάποιοι δεν ενέκριναν τις λογοτεχνικές μου εξερευνήσεις. Κάποια φιλόλογος μου επισήμανε ότι ο Νίκος Καζαντζάκης, που μόλις είχα ανακαλύψει, ήταν απόβλητος. Το είχε διευκρινίσει στην τάξη και είχε προτείνει να διαβάζω το λεξικό και να αποστηθίζω λίστες λέξεων εκτός πλαισίου κάθε βράδυ, προκειμένου να αυξήσω το λεξιλόγιό μου και υποθέτω να μην περιπλανιέται ο νους μου πολύ μακριά. Τα βιβλία περιέχουν ιδέες και άβολες αλήθειες. Ίσως και να γνώριζε κάτι σημαντικό που δεν ήξερα εγώ, αλλά η προσέγγιση της απλά μεγάλωσε το χάσμα. Οι δάσκαλοι, όπως κι όλοι μας, έρχονται από τον τόπο των δικών τους περιορισμών, των τυφλών σημείων τους, του δικού τους προγραμματισμού, της κοινωνικοποίησης τους και των πεποιθήσεων τους. Ο Seth Godin γράφει «επιτρέψτε μου να είμαι ξεκάθαρος. Οι σπουδαίοι δάσκαλοι είναι πραγματικά υπέροχοι. Αλλάζουν ζωές. Τους χρειαζόμαστε. Το πρόβλημα είναι ότι στα περισσότερα σχολεία δεν είναι αρεστοί οι σπουδαίοι δάσκαλοι. Είναι οργανωμένα για να τους εξαφανίσουν, να τους κάνουν να βαρεθούν, να τους κάνουν γραφειοκράτες, και να τους κάνουν μέτριους».

Επηρεασμένη από συνομήλικους, ανακάλυψα σημαντικούς συγγραφείς και ποιητές που θεωρούνταν ριζοσπάστες ή ανήκαν στην αριστερά. Ήμουν πάντα ένα περίεργο παιδί, και εν πάση περιπτώσει, διένυα την πορεία της απόκτησης βιβλίων και γλώσσας, της κατανόησης της νέας κουλτούρας και της διαπραγμάτευσης του ανήκειν χωρίς ιδιαίτερη υποστήριξη από τους ενήλικες. Όλα ήταν καινούργια και ήμουν πολύ μικρή και βαθιά αφελής για το πολιτικό κλίμα στην Ελλάδα εκείνη την εποχή. Κάποιοι καθηγητές θεώρησαν σοφό και θεμιτό να ψάχνουν τη σχολική τσάντα και τα τετράδια μου στα διαλείμματα. Οι πολλές παραβιάσεις εμπιστοσύνης αναπόφευκτα δημιουργούν θυμό και δυσπιστία. Ωστόσο, τόσο ο φόβος της εξουσίας όσο και ο αγώνας εναντίον της μπορεί να κάνει τη ζωή δύσκολη και μπορεί να εμποδίσει τους εφήβους να μάθουν και να λάβουν καθοδήγηση από έμπιστους ενήλικες. Από την άλλη πλευρά, η υγιής εφηβική εξέγερση προάγει την ανεξαρτησία και βοηθά στη διατήρηση των αυθεντικών πτυχών του εαυτού. Όμως, καλό είναι να υπάρχει μια αλληλεπίδραση μεταξύ της αμφισβήτησης και της εξερεύνησης νέων ιδεών και της λήψης καθοδήγησης και υποστήριξης από ενήλικες…..

Το σχολείο άρχισε να μοιάζει καταπιεστικό και όχι ιδιαίτερα ασφαλές, και φαινόταν να μην υπάρχει χώρος για την καλλιέργεια ενός αληθινού, αδιαπραγμάτευτου ανήκειν και ενός ασφαλούς διαλόγου. Όπως ήταν αναμενόμενο, προσανατολίστηκα περισσότερο σε συνομηλίκους, συνομηλίκους μεγαλύτερους από εμένα. Ο Neufeld Gordon και ο Gabor Mate ισχυρίζονται ότι οι συνομήλικοι παίζουν καθοριστικό ρόλο στο αίσθημα αυτοεκτίμησης πολλών παιδιών και αυτό ακριβώς σημαίνει να είσαι προσανατολισμένος στους συνομηλίκους. Καθώς οι συνομήλικοι αντικαθιστούν τους ενήλικες γίνονται εκείνοι που επηρεάζουν την αίσθηση των παιδιών για το τι πρέπει να εκτιμήσουν στον εαυτό τους και στους άλλους. Γράφουν: «Δεν είναι, ωστόσο, όπως ήταν πάντα, όπως έπρεπε ή όπως πρέπει να είναι. Ούτε είναι υγιές το είδος της αυτοεκτίμησης που έχει τις ρίζες της στην αλληλεπίδραση με τους συνομηλίκους».

…. Καθώς βρισκόμαστε στον αυτοκινητόδρομο αυτό το πρωινό του Σεπτέμβρη, τέσσερις δεκαετίες αργότερα, ο νους μου βρίσκεται ήδη μπροστά από τον υπόλοιπο εαυτό μου. έχει σπεύσει στον προορισμό μου και περιπλανιέται ήδη στο παλιό μου σχολείο, στην αυλή του σχολείου με τα σιδερένια κάγκελα μέσα από τα οποία μπορεί να δει κανείς την παραλία με τις αναποδογυρισμένες ψαρόβαρκες και τη θάλασσα, το σπίτι των γονιών μου, τα παλιά σπίτια των συμμαθητών μου, το παλιό ζαχαροπλαστείο, αιχμαλωτίζοντας στιγμές του κοριτσιού που κατοικούσε σε αυτά τα μέρη…. Ο νους μου ιχνηλατεί την συγκεκριμένη κλωστή του υφαντού από την αρχή μέχρι το τέλος, μέχρι την τωρινή στιγμή. Διακρίνει τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα, από απόσταση είναι πάντα πιο εύκολο να παρατηρήσει κανείς…».

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

μ

Comments are closed.